Welkom op het GitaarNet.
  • Deel VI: Interview Sander de Gier bouwt voor Don Alder

     ARTIKELEN


    Deel IV: De hals en de toets
    Sander de Gier bouwt voor Don Alder: Afl. 4
    door De Gier Gitaarbouw Oktober 2006
    De Gier Gitaarbouw

    Er is inmiddels e.e.a. veranderd aan het ontwerp. De toets is terug gekomen van Craig en tot mijn verbazing zijn de orca's in guppies veranderd. Maar nog steeds erg knap gemaakt, je moet er zin in hebben. De wegde van de klankkast is ook van de baan, dus dat versimpelt het voor ons.


    Orca's werden guppies......


    We beginnen vast aan de hals. Ik heb een paar mooie stukken mahonie waar ik halzen uit 1 stuk uit kan halen. Eerst zaag ik het grof uit met de lintzaag. Daarna vlak ik de kop en de kant waar de toets op komt op de vlakbank. Hier moet je al goed rekening houden met de lengte van het hout, want het hielblok dat tegen de klankkast aan komt is nu nog makkelijk te bewerken. We vlakken ook die kant onder een hoek van 89 graden. Dan sluit straks de hals licht achterover hellend op de klankkast aan. Dat zorgt dan weer voor een prettige actie.


    Hals uit één stuk

    Nu wordt er eerst eens een stuk weggefreesd waar de halsverlenging in komt. Het plaatje is duidelijker dan een gedetailleerde uitleg denk ik. De reden dat we dat doen is omdat de hals met 4 bouten vast gaat i.p.v. een zwaluwstaart gevuld met lijm. Dit geeft voordelen voor het bouwen, lakken, speelgemak op langere termijn en later ook voor het onderhoud. En geen nadelen voor de klank. Eigenlijk ook eerder voordelen, want nu bevindt zich een massieve hals onder alle fretposities. Die halsverlenging wordt later weggefreesd uit het hielblok, zodat de hals verzinkt in de kast. Maar zover zijn we nog niet.


    Als de halsverlenging gelijmd is, vlakken we de hals nog 1 keer. Dan kunnen de pennen gefreesd worden. Een halspen in het midden en 2 staven carbon ernaast. Die carbonstaven zorgen voor uniforme stijfheid. Dat is prettig, want dat resulteert in een gelijkmatiger klank, geen 'dode plekken' en stijfheid zorgt voor sustain. Allemaal prettige zaken dus. Ik heb een voorkeur om de kop van de halspen aan kopkant van de hals te doen. Maar dan moet ik Craig's kunstwerkje bruut weghakken. Dat zou op zijn minst zielig zijn, dus bij deze gaat de halspen andersom, met de stelkant in de klankkast.


    Halspen

    De toets zit vol met inlays, maar nog meer dan dat zit-ie vol met lijm. Bijna alle fretsleuven zijn volgelopen met lijm toen Craig de inlays maakte, en die moet ik nu weer open zagen. Het lastige is dat ik nergens aan mag schuren, want anders zou ik de ingekraste lijntjes van het parelmoer wegschuren. Vaak laat de dieptegeleiding van de zaag wat sporen na op het toetsoppervlak. Dus die kan ik nu niet gebruiken. We gaan maar gewoon uit de hand zagen op gevoel. Dat staat inmiddels niet meer gelijk aan op goed geluk, dus dat zie ik wel zitten. Ik klem de toets op de werktafel zodat ik met 2 handen mijn zaag kan sturen. Het lukt. Dan moet ik ook nog even goed nadenken bij de inlays zelf, want die heb ik ook door moeten zagen. En wanneer je een fretje in het hout klopt zorgen de weerhaakjes op het draad dat het goed blijft zitten. Maar parelmoer zou daarvan breken. (Ervaring) Dus daarom vijl ik overal waar een zaagsnede door een inlay gaat met een driehoeksvijl de bovenrand van de zaagsnede wat weg. In hout zou de fret dan te los zitten, maar met parelmoer gaat het dan precies goed. Ik besluit ook om de frets niet te lijmen. Ik lijm ze eigenlijk nooit, maar met dit soort inlays bij uitzondering wel. Nu echter niet, omdat ik geen risico wil lopen dat er wat vlekken op de inlay komen die ik dan weer moet verwijderen met risico van het beschadigen van de ingekraste lijntekening.

    Nu is de toets voorbereid, dus ik kan gaan lijmen. Ik lijm hem vast met Titebond, gele houtlijm, nadat ik natuurlijk zorgvuldig heb afgetekend waar hij precies moet komen op de hals. Tijdens het lijmen wil de toets wel eens wat verschuiven, doordat hij wegdrijft op de lijmlaag als je de klemmen aanduwt. Om dat te voorkomen maak ik wat markeringen met potlood op het halshout. Ik gebruik normaal wat steviger klemmen, maar nu van die Klemsia klemmetjes, houten klemmen met stukjes kurk op de contactvlakken, dan beschadigt de toets niet. En ik veeg na het klemmen nog even de overtollige lijm weg die ertussenuit geperst is op de plaats waar de topkam moet komen. En ook onder de toets bij de halsverlenging.

    Dan moeten we nog een truuk bedenken om het kopplaatje te bewerken. Want ik wil graag vast de gaten boren in het kopplaatje voordat ik hem lijm. Normaal doe ik dat dus anders, maar in dit geval doe ik het liever van te voren omdat ik nu makkelijker kan boren dan wanneer ik de hele kop doorboor. En we moeten vooral geen ondoordachte dingen doen met die inlays, zoals gewoon een houtboor 10mm dwars door de inlay jassen. Dan slaan de stukken er uit natuurlijk, en dat staat niet mooi op je CV. Ik boor met de kolomboor heel rustig 7mm gaten op de plaats van de mechanieken door de inlay heen. Hier en daar breekt het af. Maar gelukkig kan ik hem nu ruimer schuren met mijn oscilerende schuurhuls naar 10mm. Ik heb daar zo'n heel smal spindeltje voor, dat gaat super. Vijlen zou ook goed gegaan zijn.

    Dan nog even goed aftekenen en ook het kopplaatje kan gelijmd worden. Niet teveel lijm gebruiken, want door de open gaten pers je het anders naar boven, zodat het over de inlays zou kunnen lopen. Dat zou Craig niet grappig vinden.

    www.degiergitaarbouw.nl

    Sander de Gier



    top


     Relevante links:

    Don Alder
    handcraftinlay.com


Back to top