Toonladders en Akkoorden

[-=JEROEN=-]

Er zijn vele manieren om toonladders en akkoorden te maken, dit is er één van. Deze methode is gebaseerd op intervallen met behulp van getallen. Ik ga uit van 2 basis toonladders en een aantal basisakkoorden, dit omdat deze het meest gebruikelijkst zijn.

Toonladders

De 2 toonladders die ik wil behandelen zijn de majeur* en de mineur* ladder. Er zijn nog veel meer ladders, maar deze 2 vormen toch wel de basis van de hedendaagse muziek. Een interval is de afstand tussen 2 tonen, van A naar B bijvoorbeeld. Het volgende diagram geeft een overzicht van alle intervallen.



Zo zien we bijvoorbeeld dat van C naar D twee stappen is (met de klok mee), en van E naar F slechts één stap is. Onthoud de 2 éénstaps intervallen (E naar F, en B naar C). Laten we de afstanden tussen al deze tonen eens bekijken:

  2   2   1   2   2   2   1
C > D > E > F > G > A > B > C

Onthoud deze volgorde, dit is de basis voor de majeur ladder.

Ook de mineur ladder kunnen we uit dit diagram afleiden. Hiervoor kijken we naar de volgorde vanaf de A:

  2   1   2   2   1   2   2
A > B > C > D > E > F > G > A

Onthoud ook deze volgorde, dit is de basis voor de mineur ladder.

Met behulp van deze 2 formules kunnen we alle andere toonladders vinden. Om bijvoorbeeld een D majeur ladder te vinden, passen we de majeur formule toe: 2 2 1 2 2 2 1. We beginnen met de D, vanaf de D tellen we 2 stappen verder, daar vinden we de E. Vervolgens gaan we nog 2 stappen verder, daar vinden we de toon tussen F en G, genaamd F# of Fis (spreek uit: Fies). Dan gaan we 1 stap verder en komen bij de G. En zo volgen we het hele rijtje af:

D Majeur

  2   2    1   2   2   2    1
D > E > F# > G > A > B > C# > D

De tonen die er tussenin liggen noemen we of # (kruis) of b (mol).

Zelf gebruik ik liever de klassieke methode: -is en -es. Een Fis betekent een verhoogde F (klinkt één stap hoger), een Ges betekent een verlaagde G (klinkt één stap lager). Zoals je misschien opgevallen is, Fis en Ges zijn eigenlijk dezelfde toon (zie **). Met toonladders proberen we altijd om iedere letter slechts éénmaal te gebruiken. Dus niet d e ges g, maar d e fis g.

Nog een voorbeeld:

E (oorspronkelijk) Mineur

  2     1   2   2   1   2   2
e > fis > g > a > b > c > d > e

Zoals je ziet, heb ik kleine letters gebruikt en zeg ik fis in plaats van F#. Ik vind kleine letters duidelijker, als het gaat om losse tonen. Akkoorden schrijf ik met hoofdletters. In het Engels gebruikt men meestal hoofdletters en # (sharp) of b (flat). Zie inleiding!

Samenvatting

majeur: 2 2 1 2 2 2 1  (vb: c d e f g a b c)
mineur: 2 1 2 2 1 2 2  (vb: a b c d e f g a)

# = kruis = -is
b = mol   = -es

  cis   dis      fis   gis   ais
c     d     e  f     g     a     b
  des   es       ges   as    bes

of

c > cis > d > dis > e > f > fis > g > gis > a > ais > b > c
c < des < d < es  < e < f < ges < g < as  < a < bes < b < c

Toonladder toepassen op gitaar

Het belangrijkste is om alle tonen op je gitaar uit je hoofd te leren. Begin bij de namen van de snaren zelf (Een Aap Die Geen Bananen Eet), en leer vervolgens alle tonen van de eerste 3 frets uit je hoofd: (dit is voor een rechtshandige gitaar)


of klik hier

Je kan dit ook per snaar doen, leer bijvoorbeeld alle hele tonen (a b c d e f g) van de A-snaar. Ook hier zie je weer de intervallen: a naar b is 2 fretten/vakjes/stappen. Ik gebruik expres de C majeur en A mineur als basis, omdat beide alle hele tonen bevatten. Klik op het bovenstaande plaatje om alle tonen over de hele hals te zien.

Om een toonladder goed in ons geheugen te prenten, speelt men meestal al deze tonen achter elkaar van laag naar hoog, en weer terug. Dus je begint met de open E-snaar (die dikke), en dan zet je in vakje 1 (vlak voor de fret) je wijsvinger en dan zet je in vakje 3 je ringvinger. Dan de A-snaar los, middelvinger vakje 2, ringvinger vakje 3, D-snaar los, enzovoort. Probeer goed op te letten welke vingers je gebruikt. In het begin is het raadzaam om vakje 1 altijd met je wijsvinger te spelen, vakje 2 middelvinger en vakje 3 ringvinger. Wanneer je hoger op de hals gaat spelen, zal je al snel ook je pink nodig hebben.



Akkoorden

Werkt eigenlijk op dezelfde manier, alleen zijn de intervallen anders. Zo tel je voor een majeur akkoord 4 stappen en dan 3 stappen. Je begint altijd met de grondtoon van het akkoord, dus een c bij een C majeur akkoord, of een a voor een A mineur akkoord. Vervolgens tel je 4 stappen verder (tel de c zelf niet mee), we komen bij de e uit, vanaf de e tellen we 3 verder (tel de e zelf niet mee), we komen bij de g uit. Dus een C majeur is: c > 4 stappen verder is e > 3 stappen verder is g, oftewel Cmaj = c e g. Voor een mineur akkoord tellen we 3 4, dus Am is a > 3 stappen verder is c > 4 stappen verder is e. Dus Amin = a c e. (zie ***)

Toepassen

Gaan we nu deze akkoorden op onze gitaar toepassen, dan is het in principe zo dat, waar je ook de tonen van het akkoord speelt op je gitaar, je in principe dus dat akkoord speelt. Dus zolang ik maar c, e en g speel, speel ik een C (majeur) akkoord. Je kent misschien het open C akkoord wel:



Zoals je onderaan de afbeelding kunt zien, dit akkoord bestaat volledig uit c, e en g's. Bekijk voor jezelf eens de 8 basis akkoorden (E Em A Am D Dm C G - klik hier en hier). Bereken eerst uit welke tonen deze akkoorden bestaan, en bekijk dan hoe ze over de snaren verdeeld zijn, en in welke volgorde je ze eigenlijk speelt, als je deze akkoorden speelt.

Voor een uitgebreide uitleg, zie Deel II.

Meest voorkomende akkoorden

maj : 4 3   (vb. G  = g b d)
min : 3 4   (vb. Dm = d f a)

m7  : 3 4 3 (vb. Am7   = a c e g)
7   : 4 3 3 (vb. E7    = e g b d)
maj7: 4 3 4 (vb. Fmaj7 = f a c e)

sus2: 2 5   (vb. Asus2 = a b e)
sus4: 5 2   (vb. Esus4 = e a b)

C  = majeur (maj)
Am = mineur (min)

Tot slot

Ik raad iedereen aan om deze 3 uit het hoofd te leren. Nog steeds zie ik gitaristen per snaar vanaf het begin van de hals tellen als je ze vraagt hoe de noot op de 8 fret van de A-snaar heet bijvoorbeeld. Wanneer je deze 3 uit het hoofd kent, is dat een eitje en weet je gelijk dat het een F is.




voetnoten:
* Ionische majeur en Aeolische mineur (ook wel oorspronkelijk of echte mineur genoemd).
** Fis en Ges zitten dan wel onder dezelfde toets, toch zijn ze wezenlijk verschillend.
*** Gebruik kleine letters als het gaat om individuele tonen, en hoofdletters als het gaat om akkoorden.


Vragen en opmerkingen zijn altijd welkom, zolang het maar on-topic is.

[Kaïn]

Mooi gemaakt stuk! Ben bekent met de theorie maar het is zo mooi uiteengezet

[Maiden Michiel]

Het belangrijkste is denk ik de noten op je gitaar kennen maar dat vind ik juist het moeilijkste: hoe doe je dat nou goed?

[b_240]

Het belangrijkste is denk ik de noten op je gitaar kennen maar dat vind ik juist het moeilijkste: hoe doe je dat nou goed?

Leer gewoon wat scales spelen, dan komen die noten vanzelf!

idd mooie en overzichtelijke samenvatting!

[Das Schaap]

Misschien de functies van noten toevoegen.
De bekendste is dat de terts het geslacht bepaald, wat deels wel uit het verhaal te halen is, maar er zijn vaak zat mensen die het geslacht van powerchords en sus akkoorden willen weten. Of de septiem van de majeur ladder die een leidende functie heeft terug naar de tonica. Zulk soort zaken.

Oja en intervallen benoemen.

[Reel Big Fish]

Dit topic is best wel een sticky waard, staat echt nuttige info in voor beginners!

[Blen-D*?]

zeer nuttige info. ;-)

[taylor]

toch ff wat toevoegen.het klopt opzich wel maar dit is toch theorie vanuit je eigen visie.

bv je hebt over 2 afstanden tussen bv A en B in werkelijkheid is dit 1 afstand(hele noot), tussen E en F noem je een halve afstand(halve noot) zo zijn er nog wel wat dingtjes, maar goed het is meer een opmerking veder niet.

[-=JEROEN=-]

ben ik benieuwd naar die andere dingetjes, want ik heb 't helemaal niet over een hele of halve noot gehad

Zo zien we bijvoorbeeld dat van C naar D twee stappen is (met de klok mee), en van E naar F slechts één stap is.

wel heb ik 't verderop over hele tonen, met betrekking tot A B C D E F G wat ik hele tonen noem (de witte toetsen), en A# Bes enz gebroken of tussen tonen (de zwarte toetsen)

noten zijn trouwens tijdsaanduidingen: 1/2, 1/4, achtste noot, enz

ik gebruik liever 1 en 2 stappen, omdat dit visueel duidelijker is... en hele & halve voor een hoop mensen onoverzichtelijker is: van priem naar kwart is twee en halve toon... als je naar de cirkel kijkt, dan is 5 stappen verder tellen veel makkelijker (voor de gemiddelde mens)... ik weet dat dit muziektechnies misschien niet correct is, maar dat komt wel in mn uitleg over Intervallen

[Das Schaap]

Hele en halve is net zo gemakkelijk, het gaat om een duidelijke verdeling. Het is jouw uitleg dus het is jouw methode, ik zeg liever tonen en semi-tonen bijv. Het zorgt voor een wat duidelijker contrast tussen de tonen en de # en b tonen (accidentals, Nl. term is dus gebroken ), gezien de afstand bijna altijd een toon is tussen de hele tonen en een halve toon naar de gebroken tonen. Bij toonladderformules spreek je ook gemakkelijker van heel en halve stappen dan van 1 of 2 stappen. Het is meer een algemene handhaving, maar ja daar ben je vast op tegen net zoals bij spelling. Wellicht handig beiden te vermelden gezien theorie ook beter is vanuit meerdere oogpunten te bekijken ?