Claviporte

**loose-fur** · 21 december 2014, 11:29

Zoals je bij het doordenken op een ‘automatische’ gitaar bij een clavichord terecht komt, ging Da Vinci doordenken om een draailier te automatiseren. Fantastisch!

(http://www.thehistoryblog.com/archives/27930)
Van de 32 exemplaren die organist Hans Hyden (Nuremberg) eind 16^de eeuw gebouwd heeft is er vandaag helaas niks meer terug te vinden. Maar één van de oudste imitaties (gebouwd in 1625), door een Spaanse monnik, is vandaag inderdaad te bewonderen in het Brussel Instrumenten Museum. De laatste keer dat ik daar langs ging vond ik het een prikkelende ervaring, maar ik dacht er toen niet aan ooit zelf een instrument te gaan bouwen.. Een Brusselse citytrip moet niet te lang meer op zich laten wachten.

De Claviporte tot een soort ‘Geigenwerk’ ombouwen zou wellicht een té uitgebreide expeditie gaan worden.

En dus probeer ik voorlopig het beste te halen uit wat voorhanden is.

Een probeersel dat ergens een goeie richting uitgaat, maar ook de bediening van het klavier aanzienlijk zwaarder maakt. Heeft wellicht ook met die 'grote zak ectoplasma' te maken, Javaca? Het zou me plezieren wanneer je me deze term en het verband met een klavierwerking wat duidelijker kon maken, want enig Google-werk bracht voorlopig geen opheldering.

Tee.

**Javaca** · 21 december 2014, 17:49

Oorspronkelijk geplaatst door loose-fur

Zoals je bij het doordenken op een ‘automatische’ gitaar bij een clavichord terecht komt, ging Da Vinci doordenken om een draailier te automatiseren. Fantastisch!

(http://www.thehistoryblog.com/archives/27930)
Van de 32 exemplaren die organist Hans Hyden (Nuremberg) eind 16^de eeuw gebouwd heeft is er vandaag helaas niks meer terug te vinden. Maar één van de oudste imitaties (gebouwd in 1625), door een Spaanse monnik, is vandaag inderdaad te bewonderen in het Brussel Instrumenten Museum. De laatste keer dat ik daar langs ging vond ik het een prikkelende ervaring, maar ik dacht er toen niet aan ooit zelf een instrument te gaan bouwen.. Een Brusselse citytrip moet niet te lang meer op zich laten wachten.

De Claviporte tot een soort ‘Geigenwerk’ ombouwen zou wellicht een té uitgebreide expeditie gaan worden.

Zeker doen! Er staat een voorbeeldje van een reconstructie in de interactieve rondleiding.

Oorspronkelijk geplaatst door loose-fur

Een probeersel dat ergens een goeie richting uitgaat, maar ook de bediening van het klavier aanzienlijk zwaarder maakt. Heeft wellicht ook met die 'grote zak ectoplasma' te maken, Javaca? Het zou me plezieren wanneer je me deze term en het verband met een klavierwerking wat duidelijker kon maken, want enig Google-werk bracht voorlopig geen opheldering.

ik bedoelde gewoon het lichaam van de speler. De energie van de snaar brengt aan één kant het bovenblad in trilling, maar wordt aan de andere kant, via het mechaniek geabsorbeerd door de vingers en armen van de speler. Vooral op het klavichord is dit goed te merken.

De oplossing met de "vang" van de toets lijkt me erg goed. Je tangent krijgt er in ieder geval een meer solide basis van.

**loose-fur** · 15 januari 2015, 09:38

Afgelopen weken brak ik me ieder vrij moment het hoofd over de vraag hoe ik het toetsenspel van de Claviporte kan verbeteren. Met name: hoe geef ik de tangenten een grotere slagkracht, hoe verminder ik daarbij het mechanisch geluid/babaal, en hoe vermijd ik dat een tangent –wanneer na zo’n hardere aanslag de toets ingedrukt blijft- een tweede keer terugslaat. Vooral dat laatste baart me kopzorgen en verkort m’n nachtrust. Ik staar me blind op de weinige schetsen van de tangentenvleugel die op internet te vinden zijn. Dit probleem moet er eind 18^e eeuw toch ook geweest zijn? Ik ontdek echter geen oplossing bij deze ouwe plannen en betrap mezelf erop dat m’n gedachten voortdurend afdwalen richting dit vraagstuk. Eén keer besef ik onderweg door het rood verkeerslicht gereden te hebben.

Tussenin experimenteer ik volop met alle geniale oplossingen die me te binnen schieten. Met behulp van elastiekjes, rondhout, magneten, touwtjes, scharnieren en een veelvoud van schroeven en moertjes flaneer ik langs allerhande klik-, flik- en hefboomsystemen. Om telkens opnieuw te ontdekken dat ook dit systeem weer niet werkt, of net een ander probleem naar boven brengt. Ik ontdek bij de piano de back check, een geniaal niemendalleke dat er in slaagt de hamer vast te grijpen nadat die van de snaren teruggekaatst wordt. Maar zo’n vanger kan mijn inziens erg moeilijk toegepast worden op een variant met tangenten.

Net op het moment dat ik er een beetje moedeloos van word, en ik van plan ben om dit project maar even wat te laten afkoelen, ontdek ik een oplossing waarmee ik me wel kan verzoenen: Een reductie van het mechanisch kabaal (al zal ik het nooit helemaal wegkrijgen) die er toch in slaagt om een grotere slagkracht te creëren, gevolgd door een behoorlijke afdemping van de snaren, want ook dat laatste bleek plots niet meer zo simpel. Ik denk dat ik hier mee verder ga:

Tee.

**loose-fur** · 8 februari 2015, 13:19

Prototype van het klavier uitgewerkt.

Dikker vilt zou alvast voor beter demping moeten zorgen.

De schroeven voor de afstelling van de hefboomactie.

De 'scharnieren' van de hefbomen hebben ook hun geschiedenis: bij een theaterproductie die ik beroepshalve hielp opbouwen bestond het decor voor een deel uit ouwe, afgedankte Russische legertenten, er kon wel wat canvas gemist worden (ik merk dat het verhaal en/of de geschiedenis achter de materialen die ik gebruik -nog steeds- de basis, aantrekkingskracht en inspiratie blijft bij de instrumenten die ik bouw, daar kan geen enkel stuk toonhout tegenop..).

Hoogte afstellen.

Klavier 2.0

Volgende week begin ik aan een flinke hoeveelheid werkzaamheden in en rond het huis, de foto hierboven verklankt een beetje de stilte die hier voor een tijd zal weerklinken..

Tee.

**barno** · 8 februari 2015, 16:57

waarlijk fantastisch. en de insteek van materialen et een geschiedenis is prachtig.

**Nejra** · 8 februari 2015, 21:38

Het is geen gitaar, maar stiekem vind ik dit toch wel een heel mooi project!!

Jammer van het "Huiswerk" de komende tijd. Wel is iets even "loslaten" soms de beste manier op op verfrissende ideeën te komen.
Ik wacht de oorverdovende stilte gelaten af....

**Javaca** · 3 maart 2015, 22:22

Deze kwam ik net tegen op facebook:

Kon niet echt meer details vinden van het mechaniek, maar er zijn er in de jaren zeventig een groot aantal van gemaakt.
http://antiquitymusic.com/steen-nielsen-hammerspinet