In gevecht met mezelf (ofwel: de psychologie van het presteren)

[Otje]

Tennis is een mentale sport. In een wedstrijd zie je de winning moods gewoon komen en gaan, soms meerdere keren. Met gitaarspelen heb ik dat soort dingen ook. Afhankelijk van mijn "bui" lukt alles.... of juist nix.

Ander voorbeeld. Ken je dat gevoel dat als je een bal ergens naartoe gooit (of slaat, zoals bij tennis of golf of zo) dat je gewoon weet dat 'ie erin gaat? Ook dat heb ik heel soms op gitaar. Je doet iets wat je eigenlijk niet kunt, maar je weet gewoon dat 't gaat lukken als je eraan begint.

Als ik m'n zelfvertrouwen kwijt ben of als ik heel gespannen ben, dan komt er geen muziek meer uit. Misschien wel een hoop nootjes, maar geen muziek. Als ik thuis Classical Gas zit uit te zoeken, dan loopt alles op rolletjes. Maar ik heb voor 't eerst in lange tijd weer les genomen (om wat zwakke punten bij te spijkeren) en zo'n leraar komt aanzetten met een riedeltje wat ik normaalgesproken in 1 keer neer zou kunnen zetten.... en dan zit ik maar te klungelen en het lijkt nergens op .

Ik kan echt in 5 minuten tijd van "goed" naar "wáárdeloos" gaan. De andere kant op duurt meestal langer.... Ik heb de afgelopen weken keihard zitten werken aan m'n zwakke plekken en eerst ging het beter, daarna niet meer, en nu gaat het slechter. Ik moet 't even laten rusten denk ik.

Hoe gaan jullie om met dit soort dingen...?

[Mr.Fingers]

Shut up 'n play yer git'r.


Nee, gewoon, wat komt, komt. Ik ga er niet van wakker liggen.

[bass blom]

wat vinger zegt..

ik heb het ook, kan mezelf soms een gitaargod vinden en dan even later weer de sneuste prutser.
that's life, shit happens.
enige optie is volgens mij wat joe satriani doet, 8 tot 12 uur per dag spelen 7 dagen per week.

[Pepe]

Ik herken dat uit mijn conservatorium periode. Dat je moeite hebt met een simpele drieklank in een stuk dat een kampvuur C akkoord blijkt te zijn.

Het werd me toen duidelijk dat wanneer je thuis 100% pakt je rekening moet houden dat het in een gespannen situatie -spelen voor een commissie bijvoorbeeld- maar 60% is. Je moet dus zorgen dat je een overflow creeert, 100% is niet genoeg.

Een methode die voor mij werkte: als je het stuk 1 keer thuis zonder fouten speelt.. kijk dan hoe vaak je het stuk zonder fouten kan spelen.

Elke keer als je een slippertje maakt begin je weer vanaf 1 te tellen.
Pas als je 10 keer onafgebroken het stuk zonder fouten weet te herhalen heb je een goeie basis voor een gespannen setting.

De rock'n roll attitude is anders he, fouten zijn niet erg, volgende keer beter. Daar moet je vanaf als je echt goed wil worden. Maar dan spreken we over serieus goed, daar is geen plaats voor het amateurisme van shit happens.

[zoon van Piet]

allemaal spiegies!
Zonder gekheid, het is een wijdverbreid verschijnsel, waar we in feite allemaal mee te maken hebben.. ik ken gitaristen die op de repetitie de sterren van de hemel spelen maar op het podium alleen rotzooi produceren. Dat toont aan dat het geen kwestie is van techniek, maar eerder van mentale instelling.
Ik ben geen guru en kan dus geen kant en klare oplossing aanreiken. En ik kan de achtergronden van jouw eh..faalangst (om het maar even zo te noemen) niet inschatten.
Zelf heb ik het meest gehad aan heel veel optreden. Datgene wat ik vaak routine noem, is wat mij beter maakt op de planken dan in het hok - in feite is het natuurlijk een door ervaring opgedane zelfkennis, een mentale steun.
Ik denk - maar wie ben ik- dat je niet gebaat bent bij 8 tot 12 uur per dag spelen ( dat is echt nerd!) maar bij het aangaan van de confrontatie: ga weer voor die leraar zitten en speel voor hem. want hij was degene die jou slechter liet spelen en zal degene moeten worden die je beter laat spelen..

[Harald]

Je bent niet de enige. Merkte het ook wel vaker bij leerlingen, ben ik nog even iets aan het doen, gaat het goed, zit ik er even later bij te luisteren, lukt het ineens niet meer...nergens voor nodig. Je leraar let op je fouten, maar dat is zijn job. Dat is niet omdat hij je de fout wil zien ingaan. Hij wil juist dat je het goed doet, kan hij ook verder met iets nieuws voor je. Dat is voor iedereen het leukst.

Een methode die voor mij werkte: als je het stuk 1 keer thuis zonder fouten speelt.. kijk dan hoe vaak je het stuk zonder fouten kan spelen.

Elke keer als je een slippertje maakt begin je weer vanaf 1 te tellen.
Pas als je 10 keer onafgebroken het stuk zonder fouten weet te herhalen heb je een goeie basis voor een gespannen setting.

Een goede, maar misschien wel beginnen met fragmenten. Als je een heel stuk 10* speelt moet je toch al snel een half uur onafgebroken concentratie opbrengen, is ook niet niks. Je kunt beginnen met het stuk opdelen in fragmenten, en eerst zorgen dat je alle fragmenten 10* kunt herhalen.

Maar podiumrijp is idd. het stuk ook fatsoenlijk kunnen spelen op een rotdag...

@ZoonvanPiet 8 tot 10 uur per dag spelen is inderdaad voor hardcore fanatiekelingen, maar, daarom zijn ze dan ook zo ontzettend goed... Voor de meeste gitaristen is het overkill dat wel.

Ik had het vorig jaar op Acoustic Strings even met Pat Kirtley over mijn optreden. Had een beetje meer last van plankenkoorts dan normaal. Hij vertelde me dat publiek er eigenlijk niets mee te maken heeft, het gaat tussen jou en je muziek. Daar moet je je op concentreren. Is ook wel een belangrijk iets om te beseffen. Als jij gewoon lol hebt in wat je speelt komt het waarschijnlijk wel over. Heb jij er geen lol in, kun je het maar beter gelijk niet voor publiek doen.

Met onze bluesband merken we het ook wel eens. Kom je ergens (van het weekend nog) waar onverwacht weinig mensen zijn komen opdagen (voetballen , en lokaal blijkbaar een belangrijke carnavalszitting), dan proberen we toch net zo te spelen alsof we voor een volle zaal spelen. Zo'n optreden wordt dan vaak nog heel leuk. (je hebt ook weer een andere band met het publiek dan) en we zijn al teruggevraagd in gelegenheden waar de opkomst behoorlijk miniem was, ondanks dat zo'n avond voor de kroegbaas verliesgevend is. Maar je kunt je ook door zo;n situatie de nek laten omdraaien, en wat ongeinspireerd je sets spelen, omdat je nu eenmaal afgesproken hebt dat je een optreden doet.

[Rutger]

Wat het psychologische deel betreft... als je last hebt van faalangst, is het belangrijk dat je jezelf toestaat om fouten te maken. Fouten maken mag en dat doet iedereen. Je mag het verprutsen, daar wordt niemand slechter van. Iedereen leert met vallen en opstaan en uit je fouten kun je lering trekken. Het hoeft niet allemaal in een keer goed, door veel oefenen en leren wordt je steeds beter.

Een belangrijke basis om een gelijkmatig niveau te behouden, is regelmatig oefenen en ervoor zorgen dat je vingers soepel blijven. Ga eerst gewoon een half uurtje een beetje voor jezelf jammen, wat vingeroefeningen doen, spelen wat je leuk vind. En daarna pas beginnen aan het oefenen van nummers, technieken, riffs, etc. Die zullen dan een stuk makkelijker uit je vingers komen.

Wat betreft het spelen voor mensen. Gewoon veel doen, dan wen je eraan. En houd daarbij altijd in gedachten dat je het voor jezelf doet, want jij hebt er plezier aan en jij doet wat je leuk vindt. Wat de rest ervan vind, dat mogen ze zelf weten. Muziek blijft tenslotte altijd een kwestie van smaak, en er is altijd een groep mensen met dezelfde smaak als jij, en ook een groep met een andere smaak. Maar zolang jij het leuk vindt, moet je er gewoon van genieten!

[Pepe]

Een goede, maar misschien wel beginnen met fragmenten. Als je een heel stuk 10* speelt moet je toch al snel een half uur onafgebroken concentratie opbrengen, is ook niet niks. Je kunt beginnen met het stuk opdelen in fragmenten, en eerst zorgen dat je alle fragmenten 10* kunt herhalen.

Ja, een stuk ga je deconstrueren. Je hebt de easy parts en de hard parts.
De meeste gitaristen proberen net zo vaak de moeilijke passages te herhalen tot er een pad in hun hersens is gesleten die het het een mechanisme maken.

Effectiever is het om de snelheid te verlagen. Speel het op een snelheid waarmee je het foutloos kan spelen en voer dan de snelheid op. Bij een fout stop je want anders duurt het langer om de mechanismes te vormen.

Uiteindelijk ga je de passages een voor een linken, net zolang totdat het stuk compleet is. En dan ga je goeie versies tellen. Als je dan fouten maakt zal dat waarschijnlijk steeds bij dezelfde passages zijn. Die moeten dan nog meer ingesleten worden dus die oefen je weer apart.

De mentale kwestie kan je nooit helemaal onder controle krijgen, de een is daar gevoeliger voor dan de ander. Maar zelfvertrouwen is daar een grote factor in. Zelfvertrouwen is weten dat je iets kan en iets kunnen is veel oefenen, op een goeie manier.

[Pais]

en zo'n leraar komt aanzetten met een riedeltje wat ik normaalgesproken in 1 keer neer zou kunnen zetten.... en dan zit ik maar te klungelen en het lijkt nergens op

Dikke plus 1.
Bij mij heeft het niets met faalangst te maken. Ik praat makkelijk voor groter groepen, heb geen zelfvertrouwen probleem en ik heb tijdens les ook helemaal niet het gevoel te moeten presteren. Toch maak ik vaak bij mn leraar een zooitje van dingen wat ik thuis makkelijk doe.
In mijn geval merk ik dat ik thuis zo diep geconcentreerd aan het spelen ben, dat je wereld zou kunnen vergaan zonder dat ik het zou merken. Dat ben ik wanneer ik bij mn leraar ben niet (praten, druk in mn hoofd, komt net van buiten, nauwelijks ingespeeld)

[Otje]

Toch maak ik vaak bij mn leraar een zooitje van dingen wat ik thuis makkelijk doe. In mijn geval merk ik dat ik thuis zo diep geconcentreerd aan het spelen ben, dat je wereld zou kunnen vergaan zonder dat ik het zou merken. Dat ben ik wanneer ik bij mn leraar ben niet (praten, druk in mn hoofd, komt net van buiten, nauwelijks ingespeeld)

Veel herkenning!

Dank voor jullie inbreng, mensen. Ik vind het boeiend om te lezen hoe jullie hiermee omgaan. Zelf kan ik niet echt voorspellen wanneer ik dicht zal klappen. Ik heb een keer op een groot podium op een stampvol plein gestaan en speelde beter dan ik ooit gedaan heb tijdens een optreden. En een dag later kan ik moeite hebben met iene-miene-mutte-tien-pond-grutten. Tijdens een optreden voor een "normaal publiek" speel ik meestal op een niveau dat ik aanvaardbaar vind. De adrenaline werkt dan positief denk ik. Spreken voor grote groepen is voor mij routine, ik doe dat vaak en vind dat leuk. Maar op gitaar, tijdens een auditie of als ik speel voor andere musici dan wil ik wel eens dichtklappen. Daarnaast loop ik soms vast met oefenen: als ik iets nieuws ga leren dan ga ik eerst vooruit als ik oefen, daarna ga ik niet meer vooruit als ik oefen, dan komt de totale frustratie omdat het MINDER goed gaat naarmate ik meer oefen. Dat is puur mentaal volgens mij. Grrrr. Als ik 't dan een paar dagen laat rusten dan gaat 't opeens weer veel beter dan toen ik ophield.

Nabrander: ik oefen heel gestructureerd. Eerst opwarmen met een aantal moppies die ik goed beheers, lekker langzaam en met veel gevoel. Daarna een kartiertje een aantal moeilijke passages van iets nieuws oefenen en die aan elkaar rijgen. Dan weer iets anders. Niet 1x in de week 4 uur achter elkaar, maar iedere dag minstens 1 uur. Toch loop ik soms vast en da's puur mentaal denk ik.