Quadruple whammy, deel 4

[Woml]

En dan het experimenteelse project van de afgelopen tijd... Veel plaatjes, want alles is nieuw.

Mijn dochter speelt sinds een paar jaar altviool. En ze moest laatst op school haar profielkeuze maken. En ik heb al vaker gehoord van scholieren die als profielwerkstuk een gitaar hadden gebouwd. Dus... 1+1=2, zou het haalbaar zijn om als profielwerkstuk een altviool te bouwen?
Nou is het nog lang niet zo ver, maar ik wilde wel eens uitproberen of zoiets niet gedoemd was te mislukken. Een soort proof of concept.
Nou zijn vioolbouwers (en -spelers) voor zover ik weet nog veel nauwkeuriger in hoe alles klinkt en voelt en trilt en speelt, dus had ik weinig hoop op een goede afloop als ik een serieuze echte altviool zou gaan bouwen. Bij gitaren ben ik ook met een domme elektrische plank begonnen, dus ik dacht: stel nou dat ik een elektrische altviool probeer...

Om te beginnen heb ik haar viool omgetrokken, en een model uit mijn mouw geschud:



Een blank voor de toets had ik al, en een blokje ebben voor een staartstuk was ook snel gevonden.
Voor de top had ik nog een paar plankjes gevlamd esdoorn liggen, waarvan ik al een hele tijd niet wist wat ik ermee moest:



De twee bodyhelften uit een blok kersen, waar ik ook al jaren geen bestemming voor had gevonden:



De tophelften tegen elkaar. Het is net een gitaartop, dus dit is gesneden koek:



Bodyhelften idem, en uit MDF een mal gezaagd:



Maar dan: een akoestische viool weegt geen drol. Dus er moet een boel materiaal weg. Want het speelt vast niet heel prettig met een stoeptegel onder je kin.



Dan de toets. Die is veel boller dan op een gitaar. Met mijn radiusblokken kom ik niet ver. Dus eerst maar eens grofweg aangegeven wat er weg mag, en dan met de zaag het meeste weghalen.



Daarna verder met schaaf, rasp, vijl, schuurpapier, wat er maar lijkt te werken, en uiteindelijk ziet het er wel geloofwaardig uit:



Voor het staartstuk heb ik besloten dat ik daar wel wat vrijheid in kan nemen. Zeker met het oog op mijn plan voor de kop...

[Woml]

Hoofdstuk 2: de hals.

Balkje esdoorn, hier en daar wat smaller gemaakt.



De eerste benadering voor de kop. Hij komt er niet uit te zien als een klassieke vioolkop, vanwege eigenwijze plannen voor de stemschroeven. Dit zijn ukulele-tuners, zodat je gewoon alles bij de kop kunt stemmen. Echte violen met hun stempennen bij de kop draaien 1-op-1, dus daarmee kom je een eind in de richting, en de rest regel je met fijnstemmers op het staartstuk. Dit leek me handiger, maar ik weet er natuurlijk niks van af...



De tweede benadering van de hals. Ik heb maar zo goed mogelijk de maten van het echte instrument aangehouden. De bocht bij de hiel zit ongeveer ter hoogte van 1/3 van de snaar, bij die flageolet. Voor de rest voelt het nogal als natte-vingerwerk. Je hebt geen houvast qua mensuur en frets. Mensuur is niet eens een gangbare maat als je de specificaties van een viool bekijkt. Ze noemen meestal vooral de lengte van de kast. Ik weet niet zo goed wat je daaraan hebt...




Een eerste mockup:



De topkam. Ik heb een stukje been genomen. Een viool heeft normaal gesproken een topkam van ebben. Ik vind been leuker. Moet mogen.



De vorm van de hals: recht maken, glad maken, en hopelijk lijkt het ergens op:



En er moet toch wel iets van een krul aan het eind. Ik wilde in eerste instantie een eenvoudig puntje, maar heb er uiteindelijk toch iets krullerigers van gemaakt.

[Woml]

Hoofdstuk 3: Het binnenwerk.
Een elektrische viool moet versterkt worden. Laten we maar eens beginnen met een spoeltje:



Pooltjes voor een mini-humbucker, elk met een neodymium-magneetje er onder geplakt:



Een kapje uit een blokje ebben er overheen, ziet er wel redelijk keurig uit:



En toen kwam het idee van een klein intern versterkertje. Dat je er bijvoorbeeld een koptelefoon in zou kunnen prikken, om in betrekkelijke stilte te kunnen oefenen. Uiteindelijk heb ik hem zo in elkaar gesoldeerd, dat hij óók als interne voorversterker kan werken, voordat je de boel een echte versterker in jaagt:



Twee potmeterdraaiwieltjes, want ik doe naast het element ook een piëzostrip onder de brug. Kijken wat het beste werkt. Als ik ze dan allebei een volumepot geef, kun je ze ook nog mixen. En ik hoop dat het dan niet nodig is om ook nog draaiknoppen aan de interne versterker te zetten.



Alles in de kast, met een batterijvakje, en dan heb je dit:

[leejuan]

heel erg gaaf! weer eens wat anders

[Woml]

De laatste stappen. Top er op:



Ik vond nog een restje pearloid binding. Voor de broodnodige bling...



Voor de halsverbinding heb ik dit keer gekozen voor een bolt-on constructie. Je weet nooit of het allemaal hopeloos misloopt, en in dat geval is er dan misschien nog wat te redden...



Het bepalen van de halshoek is hierbij een heel gedoe:



En als het eenmaal lijkt te kloppen, kan de toets op de hals.



De top krijgt een laagje Vintage Amber, en een sunburst.



De kop wordt ook zwart (vooral uit camouflage-oogpunt), en de hals krijg ook een sunburst.



De body in de lak. Weer zo'n interessant weetje: de hals van een viool wordt normaal gesproken niet gelakt. Er trekt olie van je handen in, als je er genoeg op speelt. Ik weet van gitaarhalzen ook dat je af en toe last van een glimmende laklaag hebt, en bij violen schijnt dat nog meer te spelen. (Heb ik allemaal maar van horen zeggen natuurlijk...)



En dan is dit het totaalplaatje:



Eindoordeel van onze ervaringsdskundige: er valt op te spelen. Hij is niet eens zo heel zwaar (al is hij wel twee keer zo zwaar uitgevallen als de echte viool).

Testje met de koptelefoon: Het element doet heel weinig, want hij staat een gigantisch eind van de snaren af. Een eventuele volgende keer moet die een stuk hoger, of gewoon maar helemaal niet. De piëzo daarentegen pikt meer op dan ik had gehoopt. Die kan behoorlijk schreeuwen, vooral op de hoogste twee snaren. En dan blijkt dat je het element weer een beetje als een soort toonregeling kunt gebruiken. Als je de piëzo vol aan zet, en dan het element er bij mengt, wordt alles wat minder schel en beter gebalanceerd.

Rechtstreeks de versterker in gaat dus ook niet heel hard. Als je de versterker helemaal open draait, hoor je wel wat, maar overtuigend is anders. De koptelefoonversterker als voorversterker geeft dan weer een flinke bak met herrie. Het ding heeft nogal een gebruiksaanwijzing, qua volume en toon.

Maar al met al: voor iemand die in feite totaal geen benul heeft van vioolbouw, vind ik dat hij er niet onaardig uit is gekomen. Misschien dat de jongedame dus inderdaad zelf zo'n ding als profielwerkstuk kan bouwen (met de nodige begeleiding). Dan heeft ze er zelf ook eentje. Want deze houd ik natuurlijk voor mezelf! Moet ik er alleen wel op leren spelen... Volgende uitdaging...

[D3nnis]

Wauw!
Mooi gemaakt. Heb je hierbij ter inspiratie nog gekeken naar bestaande elektrische violen?

[Woml]

Ik heb inderdaad wel de nodige plaatjes bekeken. Een heleboel erg futuristische apparaten, heel minimaal, alleen een frame met een hals er aan, maar dat vond ik een beetje te ver gaan.
Een elektrische viool van Fender zat er ook tussen, die heeft een iets "gewonere" body, en die sprak me wel aan. Overeenkomsten tussen de mijne en de FV-3 berusten dus niet helemaal op toeval.

Ik heb nog een tijd getwijfeld of ik er misschien een cutaway op zou zetten. Dat leek mij nou ontzettend handig met zo'n kort halsje, maar blijkbaar is er bij vioolspelen een speciale techniek voor hogerop de toets, waarbij je juist het begin van de kast als een soort referentiepunt wilt hebben.

De kop is wel helemaal van mezelf. Als je kiest voor afwijkende stemschroeven, volgt daar een afwijkende kop uit...

[motorhan]

Heel mooi gedaan.

[The Crash Cowboy]

Fraai project !

[Erik de Perik]

Ziet er echt prachtig uit...!! Een mooie mix tussen antiek en modern, beetje steampunk zelfs.