Benaming enharmonische tonen in chromatische scale vs. kwintencirkel

[Paul ST]

Hallo,

Sinds een maand ben ik me behoorlijk gaan verdiepen in muziektheorie.
In het begin werd ik er behoorlijk door overdonderd maar inmiddels begint het kwartje te vallen en zie ik door de bomen het bos weer :-). Eigenlijk werkt het wel verslavend. De interesse in Atonaliteit is er ook al!

Ik begrijp ook dat de benaming van de enharmonische tonen afhangt van de key en haar intervallen.
Inmiddels is me ook duidelijk dat wanneer de chromatische scale wordt gebruikt de benaming van de enharmonische tonen afhangt van de richting.

Het volgende begrijp ik echter nog niet. Wellicht zie ik iets simpels over het hoofd.
Indien je kijkt naar de kwintencirkel zie je op elk uur een toon uit de chromatic scale. Oftewel de 12 tonen worden vertegenwoordigt in de buitenste ring van de kwintencirkel. Waarom worden bij de kwintencirkel wel de enharmonische benamingen benoemt bij Db/C# en Gb/F# maar niet bij Bb, Eb en Ab?

Zoals gezegd wellicht zie ik iets gruwelijk simpels over het hoofd, maar toch. Wie weet dit?

[Schrevel]

In atonale muziek wordt de suggestie van richting vermeden door vaste toonnamen te gebruiken, onafhankelijk van de tonen er omheen. Dit is eigenlijk alleen geldig voor een 'pianomuziek-notatie'. Voor instrumenten die kunnen intoneren zoals de stem of de viool bestaat er wel degelijk onderscheid tussen een fis en een ges: de ges is lager dan de fis; de volgorde op toonhoogte is dus f - ges - fis - g.

Bij componisten als Bartok is het puzzelen of de naam betekenis heeft, soms wel soms niet. Waar hij op volksmuziek gebaseerde vioolmuziek schrijft waarschijnlijk wel. In zijn pianomuziek soms ook hoewel die betekenis uiteraard onspeelbaar is.

Voor de leesbaarheid is het prettig om zoveel mogelijk voortekens te vermijden en vooral degene te gebruiken die het meest vertrouwd zijn. Het meest gebruikelijk zijn de toonsoorten die dicht bij C-majeur liggen. Aan de b kant resp. F en Bb en aan de #-kant resp. G - D en A. Dit betekent dat je met de alteraties f# c# g# en bb en eb alle tonen al te pakken heb en je dus alle andere achterweg kunt laten. Gb of ab of a# heb je niet nodig als het niet in strikt tonaal verband is.

[Paul ST]

Dank voor je input. Dit moet even landen om te begrijpen of het een antwoord op mijn vraag is :-)

[Schrevel]

Dank voor je input. Dit moet even landen om te begrijpen of het een antwoord op mijn vraag is :-)

"Waarom worden bij de kwintencirkel wel de enharmonische benamingen benoemt bij Db/C# en Gb/F# maar niet bij Bb, Eb en Ab?"

Omdat de auteur er vanuit gaat dat de toonnamen Db en Gb minder bekend zullen zijn omdat ze minder gebruikt worden zet hij ter verduidelijking er de meer voorkomende namen C# en F# achter. Omdat hij er vanuit gaat dat de tonen Bb, Eb en Ab al bekend zijn bij de lezer laat hij het daar achterwege.

(Ik gok maar wat, ik heb uiteraard geen idee wat je zat te lezen.)

[Paul ST]

Niet een speciefiek artikel of boek op zich. Pak een willekeurig voorbeeld van een kwintencirkel (Circle of fifths) en je ziet dit:

[Schrevel]

Inderdaad wat ik schreef dus, auteur gaat er vanuit dat die onderste namen misschien verduidelijkt moeten worden omdat ze te onbekend zijn. Heeft verder geen speciale betekenis.

[Fusion]

Volgens min klopt dat niet persé? We zijn diverse manieren om toonafstanden in zuivere intonatie uit te drukken (afhankelijk van welke noemer men kiest). 9 kan, 5, wordt ook veel gebruikt, 7 ook etc. Hoe bij die ratios de es en is worden geallieerd weet ik niet.

[Paul ST]

De afgelopen weken hier nog eens flink ingedoken en e.e.a. zelf uitgeschreven. Toch de beste manier om het helder te krijgen. Ik begrijp dat men (rechtsom bekeken in de kwintencirkel) er ooit voor heeft gekozen om vanaf de F# over te schakelen naar de Gb en mollennotatie vanaf daar. In principe zou je wel met kruizennotatie door kunnen gaan maar bij elke volgende kwint komt er een kruis bij, (bij C# kom je daar met 7 kruizen nog wel mee weg) en beland je vervolgens in toonladders met Fisis en Gisis etc. wat het onnodig complex maakt.

[duckman]

je moet het ook niet met de klok meelezen, maar rechtsom komt er voor iedere volgende toonsoort een verhoging bij, dus een kruis erbij of een mol eraf. Dit kruis is steeds een kwint hoger dan het kruis dat in de voorgaande toonsoort toegevoegd is.Linksom komt er voor iedere volgende toonsoort een verlaging bij, dus een mol meer of een kruis minder. Deze mol is steeds een kwint lager dan de mol die in de voorgaande toonsoort toegevoegd is.

[Paul ST]

Rechtsom is toch met de klok mee?
Rechtsom ga je in toonladder steeds een kwint omhoog. Dat is van Gb naar Db nog steeds zo.

Waar het mij om gaat is dat ik nu helder heb waarom men rechtsom (vanaf F#) niet doorgaat met de kruizennotatie.