Diddley Bende

[Woml]

Op de school van de koters wordt elk jaar het zogenaamde "keuzevak" georganiseerd. Het idee is, dat ouders op drie woensdagochtenden met een groepje kinderen iets leuks gaan doen, vanuit een hobby of iets waar je wat van af weet. Noem het een onbezonnen ogenblik, een vlaag van verstandsverbijstering, of jeugdige overmoed, maar daar heb ik mezelf dus voor opgegeven.

Het klonk zo leuk: "Volgens mij moet je gewoon een gitaar met ze gaan maken!" Nou is een volwaardige gitaar natuurlijk een flink aantal bruggen te ver voor een uurtje werk, maar wat wel haalbaar zou zijn (leek mij...) is een Diddley Bow.

Ik heb dus allerlei mailtjes uitgestuurd, en een paar keer een grote pan chili gekookt, om een berg met blikken te verzamelen (bij de traditionele manier met een flesje zag ik een iets te groot risico op brekende dingen, scherven, bloed, dokters...)
Verder heb ik spijltjes van een traphekje gezaagd (onze kinderen vallen toch niet meer zomaar van de trap) en heb ik twee tuinvlondertjes bij de vuilnis gevonden, waar ik ook nog een bosje balkjes uit kon halen.
Dan nog een bakje met losse rommel, schroeven, spijkers, en een flink aantal bierflesjes leegdrinken om de halzen er af te kunnen halen. En op de parkeerplaats bij mijn werk vond ik nog een berg slagroomspuitpatronen (van de hangjongeren die er 's avonds zitten te chillen) die ook als slides gebruikt zouden kunnen worden.
Het enige wat er echt aangeschaft moest worden, was een berg van die allergoedkoopste snaren (die je ook wel eens bij de Lidl tegenkomt) en een aantal setjes van de allergoedkoopste stemschroeven. Want botweg zo'n snaar vastschroeven vond ik dan toch te min.

Als eerste prototype, om te kijken of het überhaupt werkt, heb ik een elektrische variant in elkaar gezet. Er zit een zelfgewonden elementje in van een staafmagneetje en een naaimachineklosje, rechtstreeks aan de output:



Maar toen het hele feest steeds dichterbij kwam, vond ik dat ik toch ook een voorbeeld moest hebben van hoe die van hun er uit moest komen te zien. En ook die is best leuk geworden.
Het model is strikt genomen niet een echte Diddley Bow, maar meer een canjo. Maar dat is alleen voor de echte experts van belang. Het werkt, en daar gaat het om.



En toen vond ik de dag voor de eerste sessie bij de vuilnis nog een 3-literblik van olijfolie. Prachtig! Ik denk: dat wordt een Diddley bas! En eigenlijk vind ik hem bijna te mooi... En diezelfde middag kwam ik ergens anders nog een lange houten lat tegen, die er wat degelijker uitzag dan wat je meestal op straat aantreft aan MDF-prut, of vuren plankjes. (Ik word nog eens een professionele schooier!) Daar konden ook nog wel een paar halsjes uit, vermoedde ik. Maar hij moest eerst nog wel een beetje opgeschoond worden, hij was nogal stoffig, grauw, en onder de prut:



De eerste keuzevak-sessie was nogal een chaos. Ik had een hele spreekbeurt geoefend, maar na vijf minuten ging het al totaal ergens anders over, dus we zijn gewoon maar gaan bouwen. En dan blijkt dat lagere-schoolkinderen toch eigenlijk weinig handigheid hebben in dit soort dingen. Het valt nog niet mee om een schroef in te draaien of een spijker in te slaan... Maar uiteindelijk zijn ze allemaal naar hun klassen teruggekeerd met een apparaat waar geluid uit kwam.
Vanwege de verschillende soorten en maten aan blikken zagen ze er natuurlijk niet allemaal identiek uit:



Volgende keer moet ik het wel anders doen. Toch op zijn minst een stukje voorspelen, zodat ze in alle haast zich niet aan het eind met een glazige blik staan af te vragen waarom ze in godsnaam een flessenhals mee krijgen. En allerlei zijsporen en weetjes in de uitleg overslaan. En niet te veel keuzes bieden. Twee opties is eigenlijk al meer dan genoeg. Zo moet je het doen!

In ieder geval kon ik 's middags even tot rust komen in mijn klushok (ik had de hele dag maar vrij genomen, dan had ik er zelf ook nog wat aan...) En toen wilde ik wel eens wat beter naar die lange lat kijken. Even met de schaaf er over, en er komen knalrode krullen af...



Het is padoek! Nou, weet je... Nu weet ik het zeker: deze houd ik voor mezelf, en met dat olieblik maak ik er een vuilnisbas van!



En het is meteen zo'n leuk ding, dat alle andere projecten acuut in de remmen gaan. Dit gaat voor!

Het eind van de lat schuin afgezaagd, en het wiggetje er onder geplakt. Zo heb ik een mini angled headstock.



Maar een Diddley Bas wordt dit niet. Ik wil er wel iets meer mee kunnen. Dus ik heb fretgleufjes ingezaagd (mensuur standaard 34") Hij krijgt geen toets, ik houd hem zo simpel mogelijk. Een one-piece-neck-through eensnarige bas.
Verder de hals wat smaller gefreesd. Met die ene snaar hoeft hij theoretisch nauwelijks breedte te hebben, maar ik heb hem toch maar 3 centimeter breed gehouden bij de kop. Je moet wel iets in je hand hebben. Hij krijgt een topkammetje van een blokje uit de voorraad restjes (met één snaar ben je daar ook snel breed genoeg). De hartlijn heb ik na een paar ontwerppogingen toch maar in het midden van de lat gehouden, dat moet nog net passen met die dikke stemschroef. (Dat is een losse bas-stemschroef die ik nog over heb van een ander project dat nog niet eens goed begonnen is...)
De kop zelf heeft zijn uiteindelijke vorm min of meer op goed geluk gekregen, maar ik vind hem leuker dan de paar tekeningen die ik had gemaakt. Dit wordt wel wat...



En hij is gewoon te leuk, je blijft er aan doorprutsen. Ook nog even een soort halsprofiel bij de kop en de kast geraspt. En ook nog even de spookschaaf er langs. En ook nog even de kop afgewerkt...

Wat ik met het blik aan moet, weet ik nog niet. Er moeten wel klankgaten in, denk ik, en de hals moet strak langs de kant. En moet de brug dan puur op het blik rusten? Of zal dat te veel indeuken? Komt hij daarmee gewoon op de hals te staan? Trilt de boel dan nog genoeg? Van die dingen.

We moeten het gewoon maar proberen. Ik kan ook nog kijken of ik iets met een piëzo-dingetje kan. En in het ergste geval haal ik het blik er weer af, en maak ik er alsnog een elektrisch apparaat van, met een magnetisch element. Maar moet ik dan ook een basversterkertje? Wat een problemen kan een mens hebben...

[Harry]

Leuk! Wat je zou kunnen doen om het blik te laten trillen; maak de hals iets dunner op de plek waar deze onder het blik loopt zodat dit vrij trilt. De hals loopt er aan de achterkant weer uit neem ik aan, zodat je de snaren er daar in stopt?

[Woml]

Ja, ik was inderdaad van plan om boven en onderin het blik een gat te maken, en de hals er helemaal doorheen te steken. En dan kan ik wel een beetje kijken hoe het uitpakt, met hoe dicht langs de buitenwand die hals komt te lopen. Ik zal het maar voorzichtig aanpakken; geen zin om de hals onherroepelijk dunner te maken als het niet nodig is.
Het zal wel krap worden, hoe die snaar er overheen moet komen te lopen. De brug kan niet te hoog worden als de frets nog een beetje bereikbaar moeten zijn. Maar in ieder geval op het punt waar de hals het blik in gaat, moet hij wel strak tegen de rand; anders klettert de snaar tegen het randje aan. Passen en meten...

[Erik de Perik]

Ik vind het fantastisch.

[Duhsjaak]

Spookschaaf, ja....., dat is in lijn met de tijd van het jaar. Enge pompoenen en een spookschaaf.

Je bent goed bezig.
Altijd al, come to think of it.
Vriendelijke groet, Gus

[Woml]

Vandaag de tweede keuzevak-sessie. Het ging iets minder rommelig dan vorige keer, ondanks het feit dat de "hulpouder" die mij was beloofd, niet kwam opdagen. Maar goed, ik heb dan ook veel minder geprobeerd te vertellen, en heb ze eigenlijk allemaal hetzelfde ding laten bouwen. En dingen gewoon uitgedeeld, in plaats van "kom maar uitzoeken". Deze keer hebben ze zelfs een paar streepjes op de nek kunnen zetten, om niet helemaal blind te hoeven spelen.

Intussen is mijn vuilnisbas ook een stukje opgeschoten. Maar of ik er helemaal blij mee ben, weet ik nog niet.
Ik heb gaten in het blik geknipt, om de hals doorheen te steken. Dat gaat op zich goed, en de hals komt tegen de buitenkant aan te zitten, voorlopig. Maar dat knippen gaat niet heel mooi. Ik kan best mooi bochtjes proberen te maken, maar op een of andere manier gaat dat toch vreemd bobbelen en deuken, en dat krijg ik (zoals het er nu naar uitziet) niet meer netjes:



De brug zie ik dan wel weer zitten. Lekker simpel, niks meer aan doen.

We gaan eerst afwachten of het ergens naar klinkt, en in het ergste geval haal ik hem weer uit elkaar, en plak er een blok hout achter. Dan wordt het toch een elektrische.

Voor de bevestiging aan de achterkant kan ik natuurlijk serieuze bas-ferrules bestellen, maar om een beetje in lijn met het thema te blijven, vond ik dat ik eerst eens in mijn bakjes moest zoeken. En het gat lijkt een beetje aan de ruime kant, maar dit gaat volgens mij gewoon werken:



Gat door de staart, van de onderkant nog een groter gat tot de halve diepte, en dan een inslagmoer er in rammen! Het ziet er best netjes uit (nog even geen foto van, maar geloof me maar.)
En dan heb ik vandaag ook nog een logootje in de kop geplakt:



Er zit ook al een uitsparing voor een restje topkam, dat ik nog had liggen. Niet over de hele breedte, maar dat hoeft immers ook niet.
Nu zit ik alleen even te wachten op een pakje met stippen. Ik had nog 8 stippen van 5 mm doorsnee, maar ik heb gleufjes gezaagd tot en met de 24ste fret, dus ik mis nog vier stippen. Ze zijn onderweg, en daar ligt het hele verhaal nu een beetje op stil.
Eerst de stippen, dan de bovenkant van de hals glad, dan de frets, en dan zijn we er al bijna!

Mijn productie dit jaar wordt op deze manier wel enorm...

[Woml]

De laatste sessie! Vergelijkbaar met de tweede keer, het liep redelijk. Gek dat verschillende groepen kinderen verschillende dingen wel en niet willen doen. Deze keer zat iedereen driftig te hameren en te schroeven, maar wilde niemand zelf een gat met de boormachine maken. Dat is ook wel eens andersom geweest...

Op het andere front vandaag ook de (voorlopig) laatste loodjes. Gisteren had ik de hals al min of meer glad geschuurd en de frets er in gemept, vandaag een beetje grofweg vlakken en afwerken:



Ik heb het idee dat het niet al te nauw luistert, dus ik ga niet heel lang zwoegen om ze allemaal netjes in één vlak te krijgen. Er valt niks aan die hals te verstellen, dus dat is onbegonnen werk.

Dan een paar scheuten Danish Oil er overheen:



En dan eens kijken hoe de boel op elkaar past!



Lollig!

De kop nog eens van dichtbij:



Dus nu ga ik een beetje pielen, om te kijken wat-ie doet.
Eerste indrukken: De brug van een bout en moer was toch te hoog. Ik heb een blokje ebben genomen dat iets lager is.
Verder komt er, zoals je zou verwachten, een lage bastoon uit. Niet heel hard, ook wel in de lijn der verwachtingen.

Wat ik nog niet wist, is dat bassnaren verschillende laagjes windingen hebben, en dat ze niet allemaal tot het eind doorlopen. Deze snaar is voor een long scale bas, en dat is deze ook, maar daarbij wordt er kennelijk van uit gegaan dat de snaar vrij dicht bij de brug eindigt. Zoals je op de laatste foto kunt zien, wordt de snaar rond de eerste fret wat dunner, en daardoor klinkt die eerste fret niet.
Voorlopig probeer ik dus maar een beetje te prutsen zonder F, om te voelen hoe het werkt. Maar uiteindelijk moet hier nog iets aan herverbouwd worden. Het eind van de snaar moet minstens 5 centimeter opschuiven, en misschien hang ik er wel een ander blik aan. Of een blok hout, en wordt-ie toch elektrisch. Maar dan moet er toch ook wel een Mickey-Mouse-basversterkertje komen.
Tsja... such is life...

[Woml]

Dat blik beviel toch niet zo. Er komt weinig uit, klinkt niet overtuigend, en het zag er ook een beetje té krakkemikkig uit.

Gelukkig had ik nog een alternatief liggen: een afgeschreven snijplank.



Ik wilde hem eerst schuin doorzagen, en dan een beetje versprongen weer aan elkaar lijmen, om een soort van gitaar-achtige vorm te krijgen. Maar dat bleek in combinatie met de hals niet te werken. Dus een ander plan bedacht, de ene helft nog een keer doorgezaagd, en twee van de drie stukken weer aan elkaar geplakt:



En dan krijg je dit idee:



Zo kun je tenminste bij de hoge frets! Normaal kom ik eigenlijk nooit boven de 14 of zo, maar hierbij zal het misschien vaker nodig zijn.

Maar goed. Hij wordt dus elektrisch, en daarvoor heb je een element nodig. Een naaimachineklosje onder de kolomboor gehangen, en voilà:



Dan nog een onderplaatje er onder geplakt, en een draad er aan gesoldeerd, en je hebt een éénsnarige pickup:



Nog een boel gaten boren, hier en daar wat schuren, en de boel in elkaar schroeven:



Ik vind het wel wat hebben



Ik heb hem even uitgeprobeerd over mijn gitaarversterker, ook al weet ik dat dat eigenlijk niet hoort. Maar een beetje voorzichtig testen moet toch wel kunnen, dacht ik. En het resultaat valt me niks tegen! Nu dus toch maar eens een klein basversterkertje op mijn verlanglijstje zetten. Het is er wel de tijd van het jaar voor...

[Dutch66]

Superleuk verslag man!, ook het handvat van de snijplank weer hergebruiken, briljant!

[Woml]

Ooooooo, wat is-ie leuk!

Ik heb vandaag een klein basversterkertje binnengekregen, dus ik moest toch even wat uitproberen...

Nogmaals het bouwverslag, in een filmpje:



En een paar probeersels. Ik ben geen bassist (verplichte disclaimer...), maar het is wel een ontzettend grappig ding om mee rond te klooien