Javaca's mini-project: Kleine Voboam

[Hiro]

dit is inderdaad vawerk!
mooi gedaan man, heb me inderdaad ook altijd achterin mn hoofd afgevraagd hoe ze zoiets maakte maar nu word alles een stuk helderder

[Javaca]

da's wel het understatement van het jaar

Tsja, een understatement kun je natuurlijk beter eind December maken dan begin Januari...

Neem van mij aan dat het geen understatement is. Het is echt niets meer dan een bouwplaatje van een binnenstebuiten gekeerde bruidstaart. Het goed voegen van een bovenblad is moeilijker, maar daar roept niemand over.

Geweldig! Ik heb me altijd afgevraagd hoe in hemelsnaam die oude instrumentenbouwers dat voor elkaar hebben gekregen, en nu vraag ik me nog harder af hoe ze dat in hemelsnaam voor elkaar hebben gekregen!

Met welk gereedschap "hak" je het papier uit?

Ik was zo geïntimideerd dat ik me de vraag van 'broodjekaas' niet eens heb gesteld, maar het vraagt inderdaad om een beetje uitleg: gereedschap, werkwijze, ...

Als handige harry zie ik mezelf al wel bezig met mesje en perforator, maar dan nog, een beetje meer uitleg is hier wel op z'n plaats.

De dingen die ik er voor gebruik zijn in het kort:


-Een set geprepareerde holpijpjes
-Snijlineaal
-Scalpel
-Snijpasser
-Naald
-Houten en/of kleine hamer.
-Kopshouten snijplank

Verder nog een paar papierklemmetjes voor het lijmen waar vingers te kort komen en en rol papiertape om de laagjes aan de snijplank te plakken. De holpijpjes zijn los gekocht, varieërend in doorsnede van 2 tot 12mm en per maat zo'n 3 stuks. Deze krijgen allemaal een ronde langs de slijp- en wetstenen.
De eerste blijft gewoon rond, wordt alleen aangescherpt, aangezien de vouw die er vanuit de fabriek in zit veel te stomp is voor papier.
De tweede wordt voor een kwart ingeslepen, dit geeft een vorm die geschikt is voor het maken van de 'bloempjes' aan de uiteinden van de originele rozet.
De derde wordt voor de helft afgeslepen, zodat je feitelijk een halfronde guts overhoudt. Deze wordt verreweg het meest gebruikt.



In de toekomst wil ik ook nog een set die voor 3/4e weggeslepen is. Handig voor bijvoorbeeld golfjes.
De gaatjes van 1mm en kleiner zijn gemaakt met vlak geslepen spijkers (staal) en naalden.

Hierna is het gewoon laag voor laag uitsteken en op elkaar plakken. De grote cirkels doe ik met de snijpasser, nadat de kleine gaatjes er in zitten. Om de holpijpjes bij het hakken te sparen gebruik ik hierbij een kopshouten snijplank als ondergrond, de snede zakt er wel in, maar wordt minder snel bot dan bij een normale snijplank. Achteraf even wat warm water er overheen, en de gaatjes sluiten zich weer.

Het meeste werk zit eigenlijk in de voorbereiding. Het ontwerpen is iets waarop je je -binnen de traditionele grenzen- volledig in uit kan leven. Zo gingen de renaissance en barokbouwers in het ontwerp vaak uit van nummerologische factoren. Het vierkant, pentagram, en de davidsster. Het is erg leuk om deze factoren terug te vinden, en er een eigen draai aan te geven, zonder dat het potsierlijk wordt. Het gebruik van goud en tierlantijnen kan leuk zijn en iets toevoegen, hoewel ik het persoonlijk al snel te veel vindt. (Denk bijvoorbeeld aan de inrichting van woonwagens en woonkamers in 'volksbuurten'.) Al gingen de barokbouwers er vaak zo ver over dat het niet extravagant genoeg kan zijn. Van de Hamburgse bouwer Tielke staat in het MIM een viola da gamba. Waarschijnlijk had hij bij het bouwen hiervan een rustig dagje, aangezien deze enkel een ivoren nek, staartstuk en dunne ivoren inleg tussen de houten ribben heeft. Normaal leek het er meer op dat hij hout in ivoor inlegde...
Van Voboam zijn er gitaren overgeleverd met inleg in schildpad, goud, tin, parelmoer en ivoor. Het meest idiote exemplaar bestaat uit het volledige schild van een schildpad, wat omgebouwd is tot gitaar. Compleet met een bronzen schildpaddenkop, en -poten.

Wat ik me afvraag is hoe je ervoor zorgt dat dat papier niet beschadigd als het in de gitaar is aangebracht. Wordt het nog met één of ander middel geïmpregneerd o.i.d.?

In het werkboek van een oud-leerling van de school in Belgie las ik over papiervernis. Ik heb wat experimentjes gedaan met diverse soorten vernis, maar kreeg enkel mottige doorweekte resultaten.
Tijdens het werken dek ik het bovenblad met een stuk sheet af. Het bovenblad is bij deze gitaren iets wat er als laatste op gaat.
Grootste nadeel is dat je na het sluiten van het instrument er ook echt niet meer in kunt...

[Pirate]

misschien epoxy om het papier af tewerken?

verders ziet het er zeer knap uit!

[aaronstonebeat]

Ik heb me werkelijk nog nooit met dit soort instrumenten beziggehouden. Toch eens even gezocht en het blijkt heel erg als een gitaar te klinken!
Deze bijvoorbeeld.
Ik zat meteen mee te spelen
(ik vond ook een aantal mensen die kennelijk een grafstemming bij het spelen van dit soort muziek gepaster vinden )

Lijkt me eigenlijk gewoon een gitaar zonder dikke E-snaar? En 'n halfje lager gestemd in het voorbeeld.

Hebben de dikkere snaren een hoger oktaaf erbij, zoals op een 12-snarige? Of meen ik alleen maar zoiets te horen?

[Broodjekaas]

Javaca, bedankt voor de uitgebreide uitleg.

Groot respect!

[Javaca]

misschien epoxy om het papier af tewerken?

verders ziet het er zeer knap uit!

Aan epoxy kleven nogal wat nadelen.
-Het maakt de rozet een stuk zwaarder.
-Het is van zichzelf meestal sterk gelig
-Het bestond 300 jaar geleden nog niet. Nu zul je zeggen "boeiend", maar ik probeer bij dit soort instrumenten zo veel mogelijk aan oude technieken en materialen vast te houden. Zo gebruik ik bijvoorbeeld warme beenderlijm voor het assembleren van het instrument en shellac voor de afwerking. Je installeert ook geen moderne V12 in een T-Ford, of een set actieve EMG's in een '52 Fender.

Ik heb me werkelijk nog nooit met dit soort instrumenten beziggehouden. Toch eens even gezocht en het blijkt heel erg als een gitaar te klinken!
Deze bijvoorbeeld.
Ik zat meteen mee te spelen
(ik vond ook een aantal mensen die kennelijk een grafstemming bij het spelen van dit soort muziek gepaster vinden )

Lijkt me eigenlijk gewoon een gitaar zonder dikke E-snaar? En 'n halfje lager gestemd in het voorbeeld.

Hebben de dikkere snaren een hoger oktaaf erbij, zoals op een 12-snarige? Of meen ik alleen maar zoiets te horen?

Er zijn verscchillende stemmingen voor de barokgitaar. Het zijn allemaal dubbele snaren, sommige unisono gestemd, andere geoctaveerd. Meestal worden de lage koren (A en D) een ctaaf hoger gestemd, waardoor de G de laagste snaar wordt.
Sanz
Visee
Montesardo

Over dit onderwerp zijn boeken vol te schrijven. Want stemmingen verschilden van streek tot streek en tijd tot tijd. http://www.monicahall.co.uk/pdf/Stringing.pdf

Tsja, die grafstemming is wat veel mensen weerhoudt naar oude muziek te luisteren. Veel spelers, bouwers en luisteraars nemen zichzelf veel te serieus. Ik lach me nog altijd krom om de gezichten als je bijvoorbeeld stairway to heaven op een oud instrument speelt...
Ook leuk: La Folia - Savall

[ernieman]

en hoe staat het ermee Jan?

[Javaca]

en hoe staat het ermee Jan?

Ben helaas nog maar weinig verder gekomen.
Heb de binnenmal uitgetekend op plexiglas, maar dan heb je het ook wel gehad.
Owja, en ergens rond de kerst wat duigjes en zijkanten gezaagd op de cirkelzaag bij een vriend van me.

De afgelopen maand was nogal intensief. Tijd is een belangrijk, maar zeer schaars ingrediënt van het bouwen.
Drukte op m'n werk, ivm de namm. Doordeweeks ben ik van 7.00-19.30u van huis. Dan schiet er weinig tijd over.
De weekenden zitten ook vaak vol. Twee weken geleden bijvoorbeeld met een paar vrienden naar de Hasard Cheratte geweest. Erg gaaf, maar wel weer een zondag weg.

Een half uurtje tussendoor bouwen is ook niet van toepassing. Dan heb ik net m'n werkbank leeg (nog steeds geen goed atelier), ben amper gestart en kan dan weer op gaan ruimen.

M'n handen jeuken om verder te gaan en andere projecten te starten (Gerle/Maler luit, stradivari mandoline, colascione, danelectro), maar het ontbreekt gewoon aan tijd.

Weet dus nog niet of het gaat lukken de gitaar voor de meeting af te krijgen.

Maar hoe is het met jouw projecten? Dacht dat jij op een ligfiets de wereld onveilig ging maken? Is die theorbe nog af gekomen?

[Javaca]

Eindelijk weer aan de gang!
Tijd is helaas een schaars en moeilijk te verkrijgen onderdeel van de gitaar...

Vandaag begonnen met de segmentenmal.

Heb net de plexiglas mallen voor het kopje en de contour uitgezaagd.
Foto's volgen...

[pueblo]

ik kijk vol verwachting uit