Elektro FAQ

[iesiediesie74]

Wat voor draad gebruiken jullie meestal ?
Is deze bij de bouwmarkt te krijgen of moet dit bij de gespecialiseerde gitaarhandel?

[aaronstonebeat]

Ik haal bij de kringloop wel eens een oude telefoonhaspel; dan heb ik voor anderhalve euro weer 60 m draad. Of ik haal het uit kapotte apparaten die ik sloop.
Het hoeft niet dik te zijn, het gaat maar om heel kleine spanninkjes, zelfs bij een actieve gitaar. En wat mij betreft, moet het ook niet te stug zijn; da's alleen maar lastig.

Ik heb nog wat eindjes afgeschermd draad liggen, maar dat vind ik eigenlijk ook maar een gedoe. Dan voeg ik liever wat afschermfolie toe als dat nodig is. Lijkt me op de keper beschouwd zelfs beter: hoe dichter de afscherming bij de hete leidingen zit, hoe groter de capacitaire werking.

[iesiediesie74]

Dus jij gebruikt geen afgeschermde draad ?

[aaronstonebeat]

Als het zo uitkomt. Voor de gitaar waaraan ik nu bezig ben, heb ik een stukje gebruikt om de verbinding naar de output te maken; dan vind ik het weer handig omdat het maar één ding is ipv twee.

Maar ik heb ook wel eens een schakeling bedraad (best een uitgebreide) met wel afgeschermde kabel en dat wordt me teveel een wirwar van aarde verbindingen. Daarbij is afgeschermde kabel altijd dikker en stugger en dat is niet altijd handig.

[iesiediesie74]

Oke duidelijk thnx

[aaronstonebeat]

Op de valreep van het jaar wil ik iets delen dat heel eenvoudig is als je het doorziet, maar dat ook mij de nodige tijd heeft gekost om te beseffen hoe simpel het eigenlijk is. Het gaat om impedantie en hoe je daar in de praktijk gebruik van kunt maken, specifiek in het geval van een condensator als onderdeel van een toonregeling. En als toefje erop de combinatie met een spoel, voor gebruik in varitone-achtige schakelingen.

Impedantie is weerstand plus frequentie-afhankelijke weerstand. In het geval van een condensator heb je alleen te maken met frequentie-afhankelijke weerstand (in jargon heet dat 'reactantie', capacitieve bij een condensator en inductieve bij een spoel); bij een spoel komt er ook nog de gewone weerstand van het wikkeldraad bij.

Een condensator heeft veel weerstand voor lage frequenties en gaandeweg minder voor hogere frequenties. In onderstaande grafiek (gebruikmakend van deze grafische calculator) is de reactantie weergegeven voor een condensator van 47 nF en één van 22 nF (typisch die waarden die je in gitaren tegenkomt):



Tussen de condensatoren zit qua 'weerstand' een factor 2 verschil; zeg dat die van 47 nF ongeveer 4 kΩ heeft bij 1000 Hz, die van 22 nF komt bij die frequentie op ongeveer 8 kΩ. Dat geldt over het hele bereik; het is een grafiek van het type y = 1/x.

Zo'n condensator zit in je gitaar 'verstopt' achter een regelbare weerstand, een potmeter. Als die 'open' staat, is de condensator feitelijk buitengesloten van het circuit; naarmate de toonregeling 'dichter' staat, laat de condensator hoge frequenties 'weglekken' naar de aarde voordat ze de versterker bereiken (een andere manier om het te zeggen is dat de resonantiefrequentie lager wordt).
Aan de grafieken valt af te lezen dat een condensator van 22 nF (veelal in oa Fender-gitaren te vinden) op eenzelfde element een minder ingrijpende invloed heeft dan een exemplaar van 47 nF (de Gibson-standaard). De waarde 22nF vertegenwoordig ahw een meer fijnmazige zeef.
_____

Een spoel heeft de omgekeerde functie van een condensator: er zitten precies dezelfde grootheden in maar er ontbreekt het gedeelte 'één gedeeld door'. Het is dus een lineaire functie, afhankelijk van de frequentie en de inductantie van de spoel. Een spoel heeft een grotere weerstand voor hoge frequenties en een kleinere weerstand voor lagere frequenties.

Gegeven een bruikbare waarde zou je een spoel in kunnen zetten op dezelfde manier als een condensator, maar dan om juist lage tonen weg te draaien ipv hoge (cq om de resonantiefrequentie te verhogen).

Je kunt een spoel ook combineren met een condensator en wel op verschillende manieren. Maar een manier die een zekere opgang heeft gemaakt, is de 'varitone': daarbij wordt in serie met de condensator (of meerdere) van de toonregeling een spoel gezet, en die combinatie leidt tot een 'mid cut'-filter. Grafisch ziet dat eruit als in het onderstaande; dezelfde twee condensatoren zijn weergegeven, toegevoegd is de reactantie van een spoel van 3,2 Henry en de combinatie van die spoel met de condensator van 47 nF:



Te zien is dat een spoel zich lineair verhoudt tot de frequentie en dat deze combinatie van spoel en condensator (samen in serie en dan parallel met de gitaar-elementen) samenwerken om een 'put' voor middentonen te vormen. Als je dezelfde spoel zou gebruiken met de condensator van 22 nF, zou de put iets meer naar rechts en iets hoger liggen.

Natuurlijk kun je deze combinatie van componenten, net als de traditionele toonregeling, met een potmeter op een regelbare manier afschermen van het circuit zodat je in de ene situatie niet eens merkt dat die er is terwijl met het terugdraaien van de potmeter de invloed hoorbaarder wordt.

Tot slot zou ik, door ervaring, willen pleiten voor het gebruik van logaritmische potmeters voor zowel volume als toon.

[Crash]

Ben ik weer..

Als ik het volgende wil gaan doen:

1 singlecoil
1 humbucker

Zaten vroeger op 1 volumepot.

Nu wil ik het volgende gaan doen.
Voor ieder element een aparte volumepot.
Als ik alle 2 de elementen ingeschakeld heb.
Dan wil ik het volume van elk element apart geregeld hebben.
Dus ik krijg 2 volumepots.

Iemand een schema of uitleg daarvoor?
vriendelijk dank!

[aaronstonebeat]

Blader eens even terug naar post 108 en 109; daar zit het antwoord vast bij.

[Basileia]

Hey Aaron,

Superpost! Heb me al een tijdje afgevraagd waarom een toneregeling werkt.
Ik realiseerde me onlangs dat al die "nutteloze" natuurkunde van de afgelopen 3 jaar me gigantisch geholpen heeft bij het modden van gitaren en effecten. Had ik dat eerder geweten, dan had ik beter opgelet

[aaronstonebeat]

Dank je zeer, Basileia!

Ik heb vroeger ook niet goed opgelet. Door het gitaarbouwen heb ik daar op een gegeven moment spijt van gekregen en ben het op eigen kracht bij gaan spijkeren; en daar ben ik nog steeds mee bezig, natuurkunde en wiskunde.
Ik droom al een paar jaar niet meer dat ik nog op de middelbare school zit en hulpeloos aan mijn eindexamen bezig ben

Ik vind het nog steeds een kick te ontdekken hoe simpel de natuurkundige basisprincipes zijn (hoe non-intuïtief ook soms, bijvoorbeeld bij het gedrag van een gyroscoop) en de wiskundige beschrijving daarvan.