Het grote versterker- FAQ topic
Manne, het is de bedoeling in dit topic technisch goed onderbouwde verhalen te plaatsen waar we dan naar kunnen verwijzen. Het komt namelijk nog al eens voor dat er in meerdere topics hetzelfde uitgelegd moet worden. Om dit informatieve topic zo schoon mogelijk te houden is het de bedoeling hier geen discussie te voeren, daar zijn de normale topics voor.
Om te beginnen: Mijn amp klinkt dun op laag volume.
Het karakter van de amp wordt mede bepaald door de stand van de gain regelaar. Althans dat geldt voor de meeste gitaar versterkers. De brightcap parallel over de gain regelaar is hier verantwoordelijk voor. Jouw gitaarsignaal gaat zowel door die cap als door de potmeter. Voor de duidelijkheid, met die potmeter regel je niet de versterking maar de verzwakking. Deze verzwakker op bv negen uur is bijna maximaal en laat dan weinig van het signaal door. Echter het signaal kan ook door de parallel staande cap welke puur hoge frequentie door laat. Hoe hoger de frequentie hoe lager de weerstand (reactantie) van de cap. Het hoog signaal kan bijna ongehinderd door en kan dus op maximaal versterken. Hoe lager de frequentie hoe meer demping voor het signaal. Dit is de reden dat een amp vetter klinkt op hoog volume. Natuurlijk doet een hard werkende eindtrap en speaker ook een duit in het zakje maar het overgrote deel van het karakter komt door het effect van de brightcap en zijn instelbare parallel staande verzwakker.
Een leuke test om dit te bewijzen is het volgende:
Draai het volume op je gitaar een stuk terug en compenseer het geluidsniveau met de gain of preamp-volume op je amp. Je zal zien dat het veel voller klinkt. De keerzijde is dat je meer opgepikte ruis en storing mee versterkt wat je oorspronkelijke signaal vervuild. Dit is dus niet de oplossing maar wel leuk om het effect van de brightcap aan te tonen.
Twee eindbuizen verwijderen
Mijn amp is te hard, kan ik buizen verwijderen?
Deze vraag komt regelmatig langs en de mogelijkheid is afhankelijk van een aantal zaken:
Het is alleen mogelijk als je vier of meer eindbuizen hebt welke in een parallel balans eindtrap zijn geschakeld.
Er zijn namelijk ook amps in de handel met Single Ended eindtrappen waarin vier of zelfs meer eindbuizen parallel staan. Ook dan is het mogelijk om zelfs drie van de vier eindbuizen te trekken maar de constructie is bepalend. Raadpleeg iemand met kennis van zaken.
We kunnen ruwweg zeggen dat er twee typen parallel balans eindtrappen zijn, namelijk kathode bias en regelbare dan wel vast ingestelde bias.
De kathode biased amp:
Over het algemeen zijn dit amps tot maximaal 40Watt, vaak uitgevoerd met 4 EL84 of 6V6. Heb je twee EL34, EL84, 6L6, 6V6 etc dan kun je ook twee buizen trekken maar het wordt dan wel angstig stil. Deze categorie gebruikers hoeven hier dan niet verder te lezen.
Bij amps zoals de Vox AC30 wordt de bias bepaald door een gemeenschappelijke kathode weerstand. Zou je hier twee buizen trekken wordt de stroom door de overgebleven twee buizen twee keer zo hoog en de buizen zullen heel snel verbranden. Je kan een nieuw kwartet gaan bestellen en hopen dat de amp geen schade heeft opgelopen. Bij dit type amp is het zonder ingrijpen dus een "NOGO".
Er zijn uitzonderingen als elke buis zijn eigen kathodeweerstand heeft. Dan is het idd mogelijk twee buizen te trekken waarmee het totale uitgangsvermogen zal halveren. Zou je perse buizen willen trekken dan is de amp met gemeenschappelijke kathodeweerstand natuurlijk om te bouwen. Weet op dit punt wel wat je doet want er gaan hier flinke vermogens in om met alle gevolgen voor de constructie en het laswerk.
De fixed bias:
Dit wil zeggen dat de biasstroom is bepaald door de gebruiker of liever gezegd de constructeur. Fixed wil echter niet zeggen dat hij niet instelbaar is. De fixed bias kan zijn uitgevoerd met een weerstandnetwerk of met een regelbare potmeter. In beide gevallen spreken we toch over fixed bias omdat hij niet automatisch aanpast aan de situatie waaronder ander type buizen.
Amps met een fixed bias waar je deze truc kan toepassen is onder andere de Fender twinreverb. Deze amp heeft vier 6L6 buizen en een fixed bias. Deze 100 of 135 Watter kan makkelijk twee buisjes missen waarmee het maximaal haalbare cleane vermogen met de helft wordt gereduceerd.
Gevolgen:
Met het trekken van eindbuizen ben je er nog niet. Het gevolg is namelijk dat de twee buizen een hogere impedantie hebben dan vier buizen. Net als bij het parallel schalkelen van weerstanden hebben twee parallel geschakelde buizen ook een lagere (inwendige) weerstand. Een uitgang welke op de amp aangegeven staat als 4 Ohm wordt hierdoor 8 Ohm. Een 8 Ohm uitgang is dan 16 Ohm etc.
Dan het effect op beleving.
Dit kan nog wel eens tegen vallen. Het enige wat je zal waarnemen is dat de amp wat eerder opbreekt bij volledige uitsturing van de eindtrap. Heb je bv een twin welke je een vermogen laat produceren van 40Watt dan maakt het geen verschil of je dat met twee of vier buizen doet. Alleen als je tot het randje gaat is het hoorbaar/voelbaar.
Tot slot is het in alle gevallen verstandig de biasstroom te checken als de buizen vervangen zijn. Automatisch wil niet altijd zeggen "automatisch goed".