Claviporte

Afgelopen zomer een mooie voorraad klankhout -in de vorm van een tiental wijnkisten- gescoord, Zatar. De goesting om daarmee aan de slag te gaan is enorm, maar helaas, andere -meer huiselijke- projecten eisen nog steeds hun voorrang.

https://lh3.googleusercontent.com/-w...2/DSC_0143.JPG


De sleutel tot het oplossen van de ‘dubbele aanslag’ en het verbeteren van die aanslag én demping bij de Claviporte duikt soms ook nog wel eens op bij een verloren koffiemoment; schetsen die ik ooit nog wel eens aan de praktijk wil toetsen. De piano staat dus niet in de ijskast maar hier gewoon achter mijn rug, in mijn nieuwe werkkamer. Het blijft een mooi ding om zien, naar mijn gevoel.

https://lh3.googleusercontent.com/-H.../DSC_0147a.jpg



Tee.

Lang geleden, maar gisteren even wat tijd gestolen om de Claviporte nog eens op twee schragen te leggen. Daarbij wat schetsen en ideeën uitgeprobeerd, en een uitgebreide zoektocht op het net ondernomen in de hoop dé sleutel tot de oplossing van mijn probleem te vinden.
Daarbij deze indrukwekkende scriptie van Giovanni Paolo Di Stefano ontdekt. Vierhonderdvijftig pagina's uitsluitend gewijd aan de tangentenvleugel en aanverwante primitieve pianoforti. Helaas, in het Italiaans. Maar met een schat aan afbeeldingen die tot nu toe diep verborgen in het internetarchief waren blijven steken.

Voor de liefhebbers: http://padis.uniroma1.it/bitstream/1...imperniati.pdf

Er bestaat ook een -eerder beknopte- Engelse versie van: http://padis.uniroma1.it/bitstream/1...her pianos.pdf

Maar waaruit bestaat mijn probleem nu eigenlijk? Wel, heel simpel (en wie weet, is ook de oplossing simpel..):
Wanneer je bij een tangentenpiano een toets indrukt wordt een een hefboom geactiveerd die een stift (het tangent) als het ware katapulteert tot tegen de snaren. Tot daar toe geen probleem, werkt prima. Wanneer je echter de toets (erg) hard aanslaat -en de toets ingedrukt houdt- is de kracht waarmee het tangent tegen de snaren geslagen wordt zo groot dat het tangent als het ware voor even 'dribbelt' tussen snaren en hefboom, en dat geeft dus een onzuivere aanslag oftewel: dubbele aanslag.
Er zijn genoeg tekeningen van deze werking op het internet te vinden, maar bij geen enkele merk of lees ik iets wat tot de oplossing van mijn probleem kan leiden.
https://lh3.googleusercontent.com/-h...esentatie1.jpg

Vandaar dat ik dit probleem hier maar even poneer. Alvast dank voor alle welgekomen reacties, ideeën, suggesties en/of oplossingen!


Tee.

Ik heb er weinig verstand van Tee (behalve mijn boerenverstand) en ik weet ook niet of dit kan maar als je aan de onderkant van een tangent een gaatje zou boren, in de lengterichting, en daarin een vrij bewegend staafje metaal doet waarna je het gaatje weer afsluit dan krijg je misschien de werking / vertraging van een dead blow hammer.

Zomaar een idee.

Kijk, Ike, nu heb ik al heel veel uitgeprobeerd om de aanslag van de Claviporte te verbeteren: allerlei dubbele en driedubbele tangenten (zowel in breedte- als in lengterichting), hefbomen die klikken en flikken, dempers en borsteltjes, stop- en vangsystemen.., maar, een dead blow hammer?! Tot jij die naam hier liet vallen was dit gereedschap me onbekend.

En dus maar eens bij Google op zoek gegaan naar zo'n dead blow hammer: is a specialized mallet helpful in minimizing damage to the struck surface and in controlling striking force with minimal rebound from the struck surface.

Minimal rebound.

Ik durf het bijna niet uit te spreken, Ike, maar wat jouw boerenverstand hier terugslagvrij laat vallen zou wel eens een oplossing van het dribbelprobleem kunnen herbergen. Het biedt in ieder geval weer voldoende perspectief om aan de slag te gaan! Alleen nog een streepje tijd weten te scoren.

(En dan te bedenken dat ik hier reeds maanden op zit te knagen, terwijl Ike..)

Nog genieën online? Laat maar horen!


Tee.

Een paar maanden geleden liep ik hier al mee rond maar ik was er nog niet aan toe gekomen om het te posten :seriousf: :seriousf: (maar niet heus).

Een dead blow hammer wordt wel gebruikt voor het fretten. Ik hoop dat je er iets aan hebt! Succes in ieder geval.

https://www.repconnw.com/wp-content/...tent-225px.jpg

https://www.youtube.com/watch?v=gw9TMBngPXU

( :-) dit systeem - lach niet - werd door citroen gebruikt als schokdemper voor de 2 pk, zij het dan met een gelmassa + lucht, dit terzijde )
- dribbelen door een gat: kan de passing gat / tangent nauwer gemaakt worden, tot slechts een paar haren dikker dan zuigende passing ? Als er laterale speling is, dan maakt de "as" een S-vormige beweging.

Het dribbelen, Flatline, wordt naar mijn waarneming niet door de speling in de geleider veroorzaakt, maar door de terugslag van de snaren en het 'veren' van de hefboom.

Ik begrijp dat je die terugslag misschien kunt afremmen door de speling te verminderen, maar ik vrees dat een erg nauwe -zuigende- passing ook de snelheid (bij het omhoog katapulteren) van het tangent zou afremmen, doordat je dan wellicht zoiets als een bepaald vacuüm creëert, niet?

Feit is wel dat ik reeds gemerkt heb dat een nauw sluitend tangent minder mechanisch kabaal veroorzaakt, misschien te verklaren door de S-vormige beweging van de as? Maar bij die beweging kan ik me niks voorstellen daar ik niet weet wat je er precies mee bedoeld..



Tee.

De S-vormige beweging is te beschrijven als een niet-draaiende kurkentrekker; of extreem uitvergroot : de tangent beweegt zich voort zoals een slang en tikt tegen de wanden ipv recht naar boven te schuiven en recht naar beneden te vallen; ( de clou is om de passing zodanig te maken dat er geen klemming is en dat de tangent er net doorgaat; zoals je zelf beseft : te nauw en je hebt opnieuw vertraging, want de zuiging veroorzaakt idd adhesie.)
Mijn veronderstelling / redenering vertrekt ervan dat je de tangent nooit tussen de snaar en de hefboom kan klemmen als je je toets blijft indrukken; er zit een stop (achteraan) op je toets en de versterking van de uitslag door je hefboom zal je ook wel nauwkeurig berekend hebben .
Vraag is : hoe “snel” is het dribbelgeluid :
a/ zeer snel, dwz zo snel als de snaarfrequentie: de snaar wordt aangeslagen, ( trilt), slaat uit naar boven, slaat uit naar beneden en raakt de tangent (opnieuw) voor deze zijn positie verlaten heeft, c.q. naar beneden gevallen is . De snaar trilt een fractie van een moment tegen de tangent ..In dat geval krijg je een trilling alsof er een geldstukje op de snaar ligt … ( als je op een knooppunt aanslaat kan dit niet gebeuren, maar dat is noch praktisch, noch schitterend ) In dit geval zoek ik een oplossing in de perfectionering van het glijden van de tangent. Anderzijds : je tangent is gepolsterd; als hij tegen de snaar blijft hangen dan wordt ze gedempt; deze mogelijkheid vervalt dus m.i.
b/ de herhaling is relatief traag : je tangent “vliegt” naar omhoog, wordt teruggekaatst door de snaar maar krijgt terug een opwaartse slag en raakt de snaar opnieuw;
Er zit geen (boven)- stop op de hefboom; als je hard aanslaat gaat de hefboom in een oneindige zwaai naar boven, en de uitslag wordt gestuit door de tangent + snaar; is je hefboom op tijd weg/terug op zijn rustpunt, of komt de tangent sneller naar beneden ? dan stuitert hij op de hefboom en vliegt opnieuw omhoog, want de tangent heeft de kleinste massa.
in dit geval zoek ik de oplossing in een bovenstop van de hefboom zodat er nooit een volledige gesloten connectie hefboom/tangent/snaar mogelijk is en zodat de hefboom ook een terugslag krijgt en dus sneller beneden is dan de vallende tangent; de dead-stop van Ike is aangewezen om slechts éen zuivere tik te krijgen.
evt kan je dit ook oplossen door een echappement te gebruiken – de hefboom slaat door en knikt terug, en bevindt zich dus niet meer duwend onder het tangent - , maar dan ben je een ander instrument aan ’t bouwen.
En ik besef dat wat op papier tamelijk rap uitgelegd is in de praktijk nog veel kopbrekens betekent !
F.

Voor zover ik kan waarnemen gaat het om dribbelgeluid B, Flatline (tangent “vliegt” naar omhoog, wordt teruggekaatst door de snaar maar krijgt terug een opwaartse slag en raakt de snaar opnieuw). Immers, wanneer ik hard aansla en de toets daarbij onmiddellijk loslaat, dan blijft de dubbele aanslag uit.

Een bovenstop op de hefboom plaatsen heb ik reeds geprobeerd. Probleem is dat er om het mechanisch lawaai zoveel mogelijk te onderdrukken zowat bij alles wat met elkaar in contact komt ook geluidsdemping geplaatst moet worden, zijnde: dik vilt. in dit geval dus niet alleen onder de hefboom (waar de regelschroef van de toets tegenaan drukt), maar ook bovenaan de hefboom (tussen bovenstop en hefboom). Gevolg van dit vilt is dat het allemaal toch wat verend blijft.

De terugknikkende hefboom heb ik ook reeds geprobeerd. Niet makkelijk uit te voeren en af te regelen door de geringe uitslag die de hefboom naar boven kan maken; vrij grote kans dat die uitslag dus als het ware niet op zijn maximum benut wordt, met als gevolg verlies van kracht om het tangent naar boven te lanceren. Bovendien was deze constructie (met behulp van een elastiekje) niet erg stil te noemen. Echt het geringste geluidje wordt versterkt door de grote klankkast.

Maar, dankzij jullie input heb ik ondertussen weer wat inspiratie voor op z'n minst twee experimenten. Bij wat meer tijd probeer ik het uit en laat ik weten wat het resultaat ervan is..

Alvast bedankt!



Tee.

moraal : never step back !
moed !
F.