Welkom op het GitaarNet.
  • 2 Elementen uitzoeken

    In de vorige aflevering hebben we beweerd dat er eigenlijk geen goede of slechte elementen bestaan. We gaven het voorbeeld van een klant die erg blij was met zijn cheapy pickupje van onbekende makelij.

    Mooie gitaarbouwers zijn dat! Alsof er geen verschil zou zijn tussen verschillende pickups. Alsof het niet zo is dat een goedkoop koreaans elementje echt een stuk platter klinkt dan een goede Fender, Dimarzio,  Seymour Duncan of noem maar op. Hoog tijd voor uitleg.

    Eigenlijk is alleen element dat het niet doet een "slecht" element. Hoe goed of hoe duur een pickup ook is, als ie kortsluiting heeft is het over en uit. Ik denk dat alleen originele PAF-pickups uit het jaar 1959 ' dood' nog geld waard zijn (tele 52 misschien ook wel?). Toch is een element zo bepalend voor je uiteindelijke sound dat het wel degelijk de moeite waard is te kijken of je de juiste pickups in je gitaar hebt zitten.

    Wij repareren veel gitaren en ontmoeten dus ook veel mensen die erg blij zijn met hun goedkope elementjes. En dat is natuurlijk prima. En soms is het inderdaad zo dat zo'n pickup het verrassend goed doet op bepaalde gitaren. Maar als wij veel arbeid steken in het maken van een mooi instrument zullen we niet snel een goedkope pickup erop schroeven, en daar zijn natuurlijk hele goede redenen voor.

    Laten we beginnen bij het begin. Als je een akoustisch instrument maakt heb je talloze manieren om het geluid te verkrijgen wat je graag wilt of wat een klant graag wil. Heb je dat door je vakmanschap bereikt dan is het enige wat je nog moet doen er heel mooi op te (laten) spelen. De bespeler hoort heel snel of hij of zij het geluid geweldig vind of niet, en weet bij een akoustische gitaar dus heel precies wat ie krijgt.

    Dat is bij electrische gitaren en basgitaren anders. Bij een electrisch instrument vertaalt de pickup het geluid van de gitaar naar de versterker. De manier waarop de pickup dat doet bepaalt voor een groot deel wat er van het geluid van je gitaar naar de versterker gaat.

    Een element bestaat al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw uit drie elementen (:-)): een (of meerdere) magneten, een spoel van dun draad, en een stuk plastic of metaal dat de pickup bij elkaar houdt. Dat is het. OK, bij humbuckers komt er iets meer bij kijken, maar het principe is hetzelfde. Toch is er enorm verschil tussen verschillende pickups en daarom kun je dus het versterkte geluid van je gitaar ook enorm beinvloeden.

    Hoe gaat dat in zijn werk? Een korte handleiding.

     

    Allereerst: zoek rust, en een stille ruimte. Bespeel en luister naar je gitaar zonder versterking. Probeer je heel erg bewust te worden van de lage tonen, het middengebied en het hoog van je gitaar en de sustain van de toon, dat wil zeggen hoe lang een noot of een akkoord hoorbaar blijft terwijl je de snaren niet meer aanslaat). Schrijf op wat je hoort. Vergelijk het met een andere gitaar als je die in de buurt hebt. Probeer de klank te omschrijven in termen als 'plat', 'vol', rijk, arm, dik, dun, scherp, noem het maar op, bedenk maar wat. Probeer ook te bedenken of je de klank mooi vind of niet. Kijk of je puur akoustisch uit je gitaar kan halen wat je eruit wilt halen. Luister ook eens als iemand anders er op speelt. Misschien is de gitaar niet helemaal goed afgesteld, maar het gaat nu alleen om: welke toon komt eruit? Voldoet de gitaar aan je verwachtingen? Zo nee, ga op zoek naar een andere gitaar. Elk element kan de tone 'sturen' of  tweaken' maar het karakter van je gitaar hoor je er altijd in terug. Probeer maar eens een stratelement op een volbloed Les Paul te zetten, knappe jongen als je er een stratgeluid uit krijgt. Maar bevalt wat je hoort je en voldoet het aan wat je van deze gitaar wilt horen:, dan gaan we kijken of dat geluid ook uit je elementen komt.

    Sluit dan je gitaar aan op een versterker, liefst eentje die je goed kent. In het uiteindelijke geluidsresultaat telt enorm mee wat voor versterker je hebt, met welke speakers, maar nu gaat het erom een vergelijking te maken tussen je gitaar droog en je gitaar versterkt. Gebruik een normale kabel, niet te lang en geen, ik herhaal, geen pedaaltjes of andere effecten. Schakel dan ook een eventuele effectloop uit. Zet alle toonregelaars neutraal. Doe de reverb uit. Gebruik even geen tremolo. Ook ff geen scheur, dat komt later wel.

    Speel weer dezelfde dingen als daarnet. Schrijf nu weer op wat je hoort, en wel voor elk element afzonderlijk. Een tussenstandje komt even niet in the picture, het gaat om de elementen afzonderlijk.

    Stop. Sta even stil. Als je op dit moment ontzettend aan het genieten bent van het waanzinnige geluid wat in je oren komt, stop dan resoluut met wat je aan het doen bent. Je gitaar klinkt goed. Je hoeft er niks aan te veranderen.

    Mocht dit niet het geval zijn, kijk dan of er verschillen zijn in wat je de eerste keer hebt opgeschreven en de tweede keer. Zijn die er, en zijn die wat jou betreft onoverkomelijk, dan wordt het tijd voor een vers span paarden in je plank. Zo simpel is het. Zet hem nu ook even op een eventueel scheurkanaal en kijk wat er dan van je toon overblijft.

    Te weinig laag, en het zit wel in de gitaar? Te veel mid, en je hoort het droog niet? Hoor je ook in een akkoord de snaren afzonderlijk, ook met veel overdrive? Is het te dun, te scherp, terwijl je gitaar droog zo vol klinkt als een 62-er strat? Tijd voor een investering. Ben je tevreden over je geluid, maar heb je te weinig 'druk' of te weinig scheur, oftewel output? Moderne versterkers lossen dat zo op met wat meer gain op je preamp, maar als je van oude(rwetse) versterkers houdt en je hebt geen zin om een tubescreamer in te schakelen (zou ik ook niet doen) dan ben je toe aan een element die meer pit heeft. Andersom kan ook, meer pit wil heel vaak zeggen minder hoog, en soms willen mensen elementen die veel minder hoog van de toren blazen.

     

    Vanaf hier zijn de mogelijkheden vrijwel eindeloos. Er zijn tientallen pickupfabrieken en ateliers in de hele wereld, en de hele wereld is met internet heel dichtbij tegenwoordig. Ze maken allemaal, zonder uitzondering, goede elementen voor eenieder. Een aantal gitaarbouwers (wij ook) wikkelen zelf en kunnen maken wat jij graag wilt. De grote fabrikanten maken tientallen modellen, voor strats al vaak een stuk of twintig. Welke zijn goed voor jou? Ronkende reclameteksten willen je doen geloven dat juist dat element, van deze onovertroffen maker het enige alternatief is voor jou. Maar een element was toch niet meer dan een stuk plastic, een dun draadje en een magneet? Klopt nog steeds.

    Een goede gitaarbouwer, gitaarreparateur en/of verkoper in een muziekzaak die zijn vak verstaat kan je bijstaan in dit woud van mogelijkheden. Hij zal ook luisteren naar je gitaar, droog en versterkt en zijn (vaak zijn het wel hij-en) geven. Ze hebben vaak persoonlijke voorkeuren maar met je papiertjes waarop staat wat je hoort, wat je niet hoort  en vooral wat je wilt horen en kom je er eigenlijk altijd goed uit, soms wel na heel veel zoekwerk. Als je maar weet wat je wilt.

    Maar je kunt zelf ook door wat er bekend is over draad, isolatie, magneten en weerstand heel veel te weten komen over hoe een element klinkt en daarmee hoe die waarschijnlijk op jouw gitaar gaat klinken.

    Daarom over twee weken: uitleg over de ins en outs van de fantastische samenwerking tussen snaar, koper en een magneetje.  Scatterwound, overwound AlNiCo5 pickups, here we come.

    " target="_new">

Back to top