File 01008: Little Stevie Vai

File 01008: Little Stevie Vai

"Ongetwijfeld heeft de toonkunst veel aan de Virtuozen te danken. Zij zijn het geweest, die een grooten invloed hebben uitgeoefend, niet alleen op de ontwikkeling der techniek, maar ook op de constructie der instrumenten. Aan den anderen kant is het optreden van velen hunner schadelijk voor de kunst geweest, doordien zij het uiterlijk, technisch effekt als het hoogste beschouwden en weinig zin hadden voor het edele en gevoelvolle in de muziek; daardoor bedierven zij den smaak van het publiek, dat het middel (de virtuositeit) als doel ging beschouwen en zich dientengevolge een verkeerd begrip van de muziek vormde."

Aldus tekende ik op uit het “Handboek der Muziekgeschiedenis” uit 1916 van Henri Viotta onder het hoofdstuk over Nicolo Paganini alias de “Duivelskunstenaar” (geboren op 18 februari 1784 te Genua).

Met de ruim bezette redactie van GitaarNet zijn we zondag 2 december 2001 naar “The Night of the Guitar” geweest in de Heineken Music Hall in Amsterdam, die overigens over een fantastische akoestiek beschikt! Ook de GitaarNet-redactie dient zichzelf te blijven ontwikkelen en dus was een kleine excursie wel op zijn plaats. Zeker nu er op het GitaarNet-forum een discussie gaande is over de snelheid van gitaristen. Er is op het Forum zelfs een "Snelste Gitaristen Top 10" geplaatst en omdat Steve Vai met 20,8 noten per seconde op nummer 1 stond, konden wij de kans niet laten liggen om naar de Heineken Hall te togen en de meester daar zelf aan het werk te zien.

Wel, wij hebben de meester aan het werk gezien en waren nadien sprakeloos. Vai’s optreden had ongelooflijk veel dynamiek en je kon aan ze zien dat ze echt blij waren om weer terug te zijn in Amsterdam, de stad waar je uit je bol kan gaan en waar je zelfs on stage kunt zeggen dat "you want to bang Britney Spears ‘till she’s blue in the face'" . De mannen hadden er een ongelooflijke zin in en dat straalde van het podium af.

Het optreden van Vai was echter vooral een total show out van alles dat mogelijk is op de gitaar. Zijn snelheid is nog slechts een gegeven, een leuk uitgangspunt. Daarnaast bespeelt hij de gitaar op zijn rug, onder zijn benen, met zijn tenen (wel eens een gitarist met zijn tenen zien tappen?), met zijn tong: hij zou het zelfs met zijn oren kunnen. Op een gegeven moment begonnen hij en MacAlpine op elkaars gitaar te spelen in een snelheid die niemand zelfs op zijn eigen gitaar redt. Want, overigens, die MacAlpine is ook niet gek!

Het is nu twee dagen na het concert en ik heb het optreden van Vai even laten bezinken. Wat me nu nog bijstaat van het optreden is wat ik heb gezien. Niet wat ik heb gehoord. Wat ik heb gezien is ongelooflijk. Het was mijn eerste Vai-optreden en nog nooit heb ik zo’n show meegemaakt. Toch heb ik mijn Steve Vai CD’s niet opgezet. Al 3 dagen lang niet. Het is geen luistermuziek. Je raakt er niet door ontroerd. Je brengt er je avond niet mee door en ik heb geleerd dat je er je bezoek ook geen plezier mee doet.

Maar ik ga hier niet lopen verkondigen dat Vai slechts in een circus thuishoort. Hij zou dat zeker kunnen met zijn show-out maar hij heeft naast zijn techniek teveel andere dingen in huis. Omdat The Night of the Guitar in het teken van Hendrix stond, speelde hij een paar nummers van Hendrix. Toen Vai’s band die nummers speelde zag je dat ze er echt trek in kregen. Vai zong zelfs en hij kreeg een ontzettende lol. De kindsheid was weer terug en ook de improvisatie. Je zag dat ze het heerlijk vonden om die songs te spelen en weer terug naar het jammen te gaan.

Tijdens het spelen van Little Wing was Vai even geen Paganini meer. Hij was weer even dat kleine jongetje van High School dat zijn eerste liedje deed. Met zijn huidige techniek. En die samengang van kindse speelsheid en fabelachtige techniek maakten de uitvoering van Little Wing tot de mooiste beleving van de avond.

Wat dat betreft leidt virtuositeit niet per se tot het bederf van de muzieksmaak. Integendeel; als de virtuoos zijn virtuositeit als instrument ziet, kan ie ons zeker ontroeren. Misschien wel meer dan een niet-virtuoos want, denk er eens over na, wat maakt iemand virtuoos?

Willem