Welkom op het GitaarNet.
  • Robben Ford

     ARTIKELEN robben ford


    Robben Ford

    door Willem Brakenhoff Juli 2002
    Satriani

    Een van de mooiste gitaarsolo's die ooit ten gehore is gebracht, is de gitaarsolo over een stuk van de Yellowjackets. Het nummer "Pass it On" van hun CD "Mirage a trois" uit 1983. "Pass it On" is een ontzettend lief stukje muziek met prachtige toetsenpartijen dat ineens een onverwachte en aangename wending krijgt in een waanzinnige gitaarsolo. Een gitaarsolo zoals een gitaarsolo hoort te zijn gecomponeerd.Of is die solo niet gecomponeerd? En wie is eigenlijk de man achter die solo? Dat zijn vragen die je een speurtocht doen afleggen langs blues, jazz, een stukje Miles Davis, een vrijage met Michael McDonald, George Harrisson, Tom Scott, David Sanborn, Joni Mitchell, Jimmy Witherspoon en je uiteindelijk doen belanden bij de man zelf. Robben Ford.
    Robben Ford
    Robben Ford

    Ach, ga zelf eens kijken op www.robbenford.com voor zijn bio. Voor GitaarNet gold enkel: "the man's in town!" en dus togen wij direct af naar Amsterdam waar hij op 2 juli jongstleden een concert gaf in Paradiso waar hij een aantal prachtige songs van zijn nieuwste CD "Blue Moon" aan het gelukkige publiek prijsgaf. In opperbeste stemming kwamen wij uit Paradiso vandaan en wilden deze meestergitarist, die kennelijk geen enkel probleem heeft met het spelen van schitterende gitaarpartijen over jazz of blues, een aantal vragen stellen. We troffen Robben in het Parkhotel in Amsterdam en vroegen hem het volgende:

    De eerste keer dat we van je hoorden, was toen we een plaat van de Yellowjackets kochten…
    Wauw, that's a long time ago…

    Ja, maar we weten dat je oorspronkelijk een bluesgitarist bent. Hoe kwam je in aanraking met die jazz-fusionscene?
    Ik heb altijd gewoon van muziek gehouden. Als kind hield ik al van muziek. Ik hield van zingen, naar platen luisteren enzovoort. Het eerste wat me echt deed warm lopen voor de gitaar, was de blues en bluesgitaristen. Mike Bloomfield en de Paul Butterfield Bluesband. Ik begon Mike Bloomfield na te spelen en zo, maar … weet je, mijn eerste instrument was de saxofoon. Ik hield erg van het spel van saxofonist Paul Desmond en het Dave Brubeck Quartet. Dus ik had wel een oor voor jazz, zelfs toen ik jong was. Zowel jazz als blues hadden altijd mijn interesse.

    Hoe oud was je eigenlijk toen je gitaar begon te spelen?
    Ik begon gitaar te spelen toen ik 13 jaar oud was. En we speelden blues en R&B toen ik een jaar of 15 was. Dat was zo ongeveer in de jaren '60 toen er fantastisch live blues werd gespeeld. Ik zag BB King live - BB was toen 40 en was toen op zijn hoogtepunt - Eric Clapton, Jimi Hendrix en zo. Ze stonden vlak voor m'n neus. Jeff Beck en Clapton begonnen met de Yardbirds maar ik was er toen nog niet helemaal mee bezig. Ik zat nog op school.

    Ik hoorde dat je toen ook met je broers speelde. De Ford Brothers?
    Ja, mijn oudere broer was een erg goede drummer. Mijn jongere broer speelde blues "harp". En we speelden in diverse bezettingen gedurende een aantal jaren en toen we uiteindelijk allemaal van school kwamen hadden we samen een band.

    Maar op een gegeven moment zal je vanuit die blues achtergrond, waarin je weliswaar naar jazz luisterde, ook feitelijk in aanraking zijn gekomen met jazzmusici.
    Ja, omdat ik altijd naar blues en naar jazz luisterde, ontwikkelde ik een speelstijl die het midden hield tussen die twee stijlen. Ik speelde op een gegeven moment met Jimmy Witherspoon in LA. Tom Scott en Max Bennett, die op dat moment met Joni Mitchell werkten, hoorden me toen spelen. Ze belden me op om te vragen of ik bij hen en de LA Express wilde spelen en om met hen en Joni te touren. Ik had dat soort muziek nog nooit gespeeld…

    Dat lijkt erg moeilijk. Jazz lijkt een stuk ingewikkelder door al die modulaties en jazz-akkoorden. Jazz en blues lijken totaal verschillende soorten muziek.
    Ja, ik begon net kennis van harmonie te krijgen en samenklanken. Ik begon te ontdekken hoe je akkoorden kunt gebruiken. Je breidt je muzikale kennis uit.

    Leerde je dat jezelf of had je in die tijd een leraar?
    Nee, ik ben een echte autodidact. Het beste dat ik voor mezelf heb gedaan was dat ik akkoorden begon te bestuderen. Uit een gitaarboek. Jazzakkoorden. En akkoordprogressies. Dat waren simpele progressies zoals in "I got rhythm" (ook een song van de YJ. Red.). Vervolgens probeerde ik die akkoorden in de blues te verwerken. Ik hield ook erg van "modalmusic".

    "Modalmusic"???
    Modal is bijvoorbeeld wat Miles Davis deed met "Kind of Blue". Je weet wel, echt fantastische musici, zoals John Coltrane, Cannonball Adderly, maar ze speelden muziek met zeer weinig verschillende akkoorden. Misschien 2, 3 of 4 akkoorden. Zeer open muziek met zeer veel ruimte en tijd per akkoord. Niet zoals "Giant Steps", waar akkoorden elkaar opvolgen per 1 of 2 beats. Ik hield erg van die simpele vorm, die "modalvorm" omdat het meer bluesy, meer "vocal" en melodisch is. Ik ben nooit iemand geweest die veel akkoorden speelt. maar in die modalvorm kun je wel prachtige harmonieën spelen. Er is in die vorm meer tijd om je idee te ontwikkelen terwijl je speelt. In tegenstelling tot de vrijheid die je hebt als de akkoorden om je heen "rennen". Ik vind het fantastisch als musici veel akkoorden spelen, dat wel, maar voor mijzelf hou ik het liever simpel.

    Het geeft je dus meer vrijheid?
    Ja, maar het is ook maar net wat voor persoon je bent. Michael Brecker bijvoorbeeld, wil veel akkoorden. Dat is hoe zijn hersenen werken. Hij voelt zich juist on-vrij als ie niet veel akkoorden kan spelen.

    Omdat ie zich geen raad weet met de ruimte?
    Ja, zonder akkoorden voelt ie zich juist beperkt. Hij denkt dan "wat moet ik nu? Ik moet akkoorden horen om verder te kunnen!"

    Naast je "jazz-dingen" ben je van de blues blijven houden. Ik las op je website dat George Harrisson - met wie je een tijd hebt opgetreden - ooit heeft gezegd "Only once in a blue moon there is an artist so natural to the blues and to jazz as Robben Ford".
    Tsja, dat is iets waar mijn platenmaatschappij mee kwam. Ik hoorde dat ze die uitspraak ergens hadden gevonden en vervolgens hebben ze het in mijn bio gezet. Ik was die uitspraak al helemaal vergeten.

    Maar is het dan toeval dat je je nieuwe CD "Blue Moon" hebt genoemd? Heeft het er misschien mee te maken dat je zou zijn teruggekeerd naar de blues?
    Nee. Ik heb altijd blues gespeeld. Ook tijdens mijn jazz-fusionperiodes. Er zijn niet echt "periodes" geweest. Het loopt door elkaar. Er is niet zoiets als een "terugkeer naar blues of jazz". Wat dat betreft zijn CD's grappig maar misleidend. Iedereen pint je vast op de sound van die ene CD en bedenkt erbij dat je "de blues hebt verlaten" of "weer terug bij de blues bent" maar men vergeet dat er buiten het spelen op die ene CD zo ontzettend veel andere dingen gebeuren.

    De CD Blue Moon is, vergeleken met mijn vorige CD's "Supernatural" en "Tigerwalk", anders. Tigerwalk was instrumentale "Rock-R&B" en Supernatural had een "pop" achtige sound, die laatste CD was singer-songwriter achtig. Dat was wat ik op dat moment deed. Maar ik ben nu bij een nieuw label en mijn fans, mijn echte fan-basis, houdt vooral van mij als bluesgitarist. Zo kennen mensen mij. En als je bij een nieuw label bent, nieuwe mensen en zo, dan is het een nieuw fris begin. Ik wilde daarom mijn fans bedienen en een CD uitbrengen waarbij zij zich echt goed zouden voelen.

    Even tussendoor: Weet je trouwens wat een "blue moon" is?Eh … some kind of English/American expression ..?
    Een "blue moon" is wanneer je twee volle manen in één maand hebt. Het heeft iets met de seizoenen en met oogst te maken.

    Hmmm, ik vraag niet verder want dat zou een stuk mystiek weghalen, maar wat is er zo speciaal aan speelstijl?
    Bij musici is het vooral een kwestie van op eenzelfde manier over muziek denken en hetzelfde gevoel hebben. Je vergaart altijd musici om je heen die de muziek op eenzelfde manier benaderen. Ze hebben dezelfde muzikale afkomt en ze houden van dezelfde dingen. De musici die ik tegenkwam en met wie ik speelde, hadden steeds dezelfde "swing" en hetzelfde gevoel voor timing als ik.

    Is die ontmoeting in stijl ook iets dat we gisteren tijdens je optreden in Paradiso hoorden, dat je zo ongelooflijk veel ritmische grappen uithaalt tijdens zo'n optreden?
    Dat is gewoon de manier waarop ik speel en dat is een stijl die ik heb ontwikkeld. Het is niet een kwestie van denken. Je kunt niet van tevoren gaan denken: "die stijl wil ik ontwikkelen". Je moet kennis maken met je eigen kwaliteiten. Die moet je voelen. Het is een kwestie van intuitie. Het ontwikkelen van een stijl heeft alles te maken met het jezelf vertrouwen. Je hebt daar iets (Robben wijst naar zijn hart) en je moet jezelf toestaan dat naar buiten te brengen. En dat heeft vervolgens weer te maken met je zwakheden, zozeer als je kracht. Ik speel geen snelle lange solo's. Mike Stern bijvoorbeeld kan beginnen met het spelen van achtste noten en nooit meer ophouden. Dat zit niet in mij. Soms laat ik tijd liggen om mijn energie, mijn snelheid te geven in een volgend stuk. Ik speel door het betreffende stuk heen … en schilder.

    Robben Ford
    Robben Ford

    Ik vergelijk mijn spel met het maken van een schilderij. Een impressionistisch schilderij. Niet letterlijk maar ... impressionistisch. Je schildert en geeft tijdens het schilderen tijd en ruimte om de persoon achter de schilder gelegenheid om door te komen. Ik geef de persoonlijkheid achter de schilder of, in dit geval de gitarist, gelegenheid om op zijn best door te komen. En wat er dan doorkomt, is hoe de schilder, de gitarist zich voelt.

    We waren gisteren af en toe verbaasd over het ritmische verloop van je songs. Af en toe konden we niet meer volgen waar in de vierkwarts de 1 en de 3 waren. Maar uiteindelijk bleek het steeds weer te kloppen. Soms leek het "chaos" maar tijdens die "chaos" bleven jullie lachen en leek het alsof jullie dondersgoed wisten wat er gebeurde en, inderdaad, op de "1" in de volgende maat kwamen jullie weer bij elkaar.
    Ja, en dat is wat ik bedoel. We zijn aan het schilderen. We mengen kleuren, ook ritmisch, en creëren zo een schilderij. Wat dat betreft was wat je zei over "chaos" wel goed.

    Maar het lijkt zo ontzettend ingewikkeld. Dat kan toch niet allemaal geïmproviseerd zijn?
    Dat is het wel. Maar je moet wel beseffen dat we al ontzettend lang met elkaar bezig zijn, de band bedoel ik, en ook ieder bandlid voor zich in andere bands. Ik heb dit al zo vaak gedaan en zij ook. Je ontwikkelt, naast je stijl, een gevoel voor ritme. We hebben al zoveel ervaring. We voelen dingen aan, we voelen het verloop van een stuk muziek aan.

    Maar als je op een gegeven moment de studio induikt; oefen je dan een solo of "ga" je gewoon?
    Nee, ik huur een aantal musici in die ik vertrouw en van wie ik weet dat ze goede dingen gaan doen met mijn muziek. Ik speel delen voor en vertel ze waar de akkoordenwisselingen en andere highlights zijn. We praten wat over het stuk en we spelen vervolgens het nummer. En dan nog eens, en nog eens, totdat we vinden dat we het nummer kennen en dan neem ik het op. Zo gaat het ook met mijn gitaarpartijen, solo of rhythm.

    Je moet ook beseffen, zoals ik al zei, dat we al een tijd met elkaar spelen en ook ieder voor zich al een tijd speelt. Ik hoef een stuk, een solo of een partij niet zozeer voor te bereiden omdat ik mij al 40 jaar lang aan het voorbereiden ben. Er is gewoon heel veel ervaring. En improviseren, zoals jij dat kennelijk noemt, is niet per se het steeds weer verzinnen van iets geheel nieuws. Het is vooral het spelen van dingen die je al eens hebt gespeeld op een andere manier. En dat maakt ook deel uit van je stijl.

    BONUS VRAAG

    Op het GitaarForum hebben we lezers de kans gegeven een vraag aan Robben Ford te stellen. Een ervan hebben we uitgekozen, gesteld door Forum-lid 'jamar':

    Over stijl. We hebben op Gitaarnet.nl aan mensen gevraagd of ze jou een vraag wilden stellen en we hebben er één vraag uitgehaald die ook over stijl ging. Wat maakt jouw stijl?
    Stijl is die 40-jarige ervaring. Tijdens die - wat voor mij geldt: 40-jarige - opleiding is het een kwestie van die dingen uit de muziek pikken die jou aanspreken. Speel na, geef er een eigen draai aan en maak dat je "eigen". Laat de dingen die jou aanspreken en die je van anderen hoort door je eigen gevoel stromen zodat er een nieuw ding uitkomt. Alsof je het licht breekt in een vergroot- of verklein- of wat dan ook voor glas. En daarna: "gewoon spelen". Veel spelen. Wat ik net zei: gewoon spelen en schilderen. Schilderen, is wat mij betreft de perfecte analogie. Je schildert. Muziek maken is impressionistisch. Je kleurt de geluiden in. Zo mooi mogelijk.

    Thanks Robben!

    Het was een zeer leerzame sceance. Voor alle GitaarNet bezoekers:Het is tweeërlei: impressie en vervolgens expressie. Je neemt veel muziek op, je luistert er naar en neemt het tot je, je buigt het om in je eigen muzikale hersenen en vervolgens laat je dat alles er uitkomen. En, als het goed is gaat wat er vervolgens uitkomt vooral gepaard met een stukje "zelf".

    Daarmee moeten jullie het voorlopig doen. Als jullie de meester zelf willen aanschouwen: begin augustus (waarschijnlijk de 9e) 2002 speelt hij in LA met de Yellowjackets met in het voorprogramma: Robben Ford met zijn vrouw die een niet onverdienstelijke muzikante schijnt te zijn…

    top


     Relevante links:

    www.robbenford.com
    www.milesdavis.com
    Michael Bloomfield
    www.yellowjackets.com
    www.paradiso.nl


Back to top