Philip Catherine

Philip Catherine

Philip Catherine is een naam in "het wereldje". Een meestergitarist die heeft gespeeld met Mingus en Grapelli, Coryell en Chet Baker en vele andere grootheden. Onlangs kwam zijn nieuwe CD "Summer Night" uit. Een juweeltje dat zo ongeveer alles in zich heeft qua jazz, fusion, melody, compositie en gitaristische finesse. In de collectie van de ware gitarist mag deze CD niet ontbreken. Op de diverse muziekacademies gaat het gerucht al rond: "de nieuwe Catherine is uit, dat wordt weer studeren…!"

Om de wannabe gitarist zijn huiswerk te besparen, zijn wij naar Amsterdam getogen om het geheim van het echte gitaar spelen aan Catherine te ontlokken. Wij trokken hem van het podium, zeulden hem mee naar de kroeg om de hoek, schoven een maaltijd onder de neus en stelden hem de volgende vragen:

Bon Appetit, of hoe schrijf je dat?!
Met "dt" maar, thanks anyway! Ik heb sinds vanochtend al niks gegeten. Gisteren in Brussel, waar ik nog met Mike Stern heb gespeeld op een beurs. Vandaag een optreden in Amsterdam en morgen naar Parijs. Over een uur moet ik de trein naar Brussel hebben. Hoe lang duurt het om naar het station hier te komen?

Mwa, vijf minuten.
OK. Maar ik zit. Laten we gaan praten!

Right. We hadden het er net al effe over. Je pa is Engelsman en ...
Ja, mijn vader is Engels en mijn moeder is Belgische. Ik heb tot mijn vierde of vijfde in Engeland gewoond. Daarna zijn we, na de oorlog, naar België gegaan. En daar ben ik, met tussenpozen in Duitsland, altijd blijven wonen. Mijn homebase is Brussel. Ik heb een dubbel paspoort: Engels en Belgisch.

Moet een rare tijd zijn geweest zo vlak na de oorlog. Hoe ben je toen in aanraking gekomen met de gitaar? Volgens mij bestond er toen nog niet eens zoiets als een electrische gitaar?
Ja zeker wel! Django speelde al electrisch. Maar ik ben zo rond 1955, ik zal zo'n 12 of 13 jaar oud zijn geweest, gitaar gaan spelen. Het was George Brassens die mij daartoe bracht. Dat was een zanger/gitarist waar ik veel naar luisterde op de radio. Hij maakte prachtige liedjes en toen ik hem hoorde wilde ik gitaar gaan spelen. Ik heb toen mijn eerste gitaar gekregen. Een akoestische. Zo rond mijn 14e jaar ben ik gitaarlessen gaan nemen. Dat heeft iets van een jaar geduurd. Gewoon standaard lesjes. Stukjes naspelen. Je weet wel hoe dat gaat.

En dan zal je al snel een bandje zijn binnengerold.
Inderdaad, zo rond 1958 had ik een bandje. Vanaf toen begon het zo'n beetje te "rollen". Ik speelde voor Bennett en op een gegeven moment hadden we een optreden in Nederland in het voorprogramma van Thelonious Monk.

Dus je lot was bezegeld?
Uiteindelijk wel natuurlijk. Maar dat besef je dan niet. Sterker, ik heb nog economie en rechten gestudeerd aan de universiteit in Leuven.

Oh? Dus ik hoor doctorandus tegen je te zeggen?
Nee. Ik heb wel al mijn examens gehaald maar ik heb dat.. eh ... dinges niet gedaan. Hoe heet het. Ik heb geen scriptie geschreven.

Dus er was een keuze voor de muziek. Ben je daar nog in geschoold?
Ik heb veel dingen zelf geleerd. Maar ik heb wel 12 weken gestudeerd aan de Berklee College of Music in Boston in 1972. Was zeer leerzaam. Dat had niet zoveel van doen met gitaarspel maar meer met theorie, akkoordenleer en harmonie. Vanaf toen ben ik eigenlijk echt gaan componeren.

Hoezo?
Daarvoor speelde en componeerde ik echt intuïtief. Toen ik in Boston de theorie van de muziek had bestudeerd, ben ik echt gaan componeren. Sommige zaken worden je door die kennis duidelijk. Die theoretische kennis kun je goed gebruiken bij het maken van composities.

Maar staat die theoretische kennis dan niet in de weg aan je intuïtie?
Nee, uiteindelijk stroomt die intuïtie toch wel door. Je hebt door je kennis van theorie echter wel een referentiekader. Het verruimt eigenlijk simpelweg je mogelijkheden. Je komt sneller tot een oplossing voor een probleem waar je intuïtie voor komt te staan. Je intuïtie kan zich eigenlijk over een ruimer terrein van kennis uitlaten.

Hoe gaat dat componeren dan in zijn werk?
Ik had altijd een tape-recorder. Mijn ideëen nam ik daarop op. Maar tegenwoordig schrijf ik alles op in mijn computer. Bij het componeren vind ik melodie erg belangrijk. Dat componeren is dan een wisselwerking tussen akkoorden en melodielijn.

Op een gegeven moment heb je dan een aantal stukken.
Ja, heel veel zelfs.

Maar er staan er maar 13 op je nieuwe CD?
Dat is waar, maar ik had er meer dan 20 liggen.

Hoe selecteer je dan die stukken voor je CD?
Ik wil mijzelf van zoveel mogelijk kanten laten zien. Op dat gegeven baseer ik die selectie. Op mijn nieuwe CD staan dan ook veel verschillende soorten muziek. Groove, ballad, jazzy, noem maar op.

En als je die stukken opneemt in de studio, weet je dan wat je gaat spelen?
Ja, voor een deel wel, maar voor zover er vrijheid is in de stukken, benut ik die. Een groot deel bestaat uit improvisatie. Datgene dat niet wordt geïmproviseerd is de basis en de melodie.

Maar hoe doe je dat dan bij een optreden?
Ik speelde laatst in Monte Video. Voor dat optreden vroeg iemand aan me wie ik als mede-musici wilde hebben tijdens dat optreden. Ik zei toen dat ik een aantal musici uit Buenos Aires met wie ik eerder had gespeeld graag om me heen wilde hebben. Met hen heb ik vervolgens een perfect optreden gehad.

Philip Catherine

En die mensen ontmoet je dan vlak voor dat optreden voor het eerst?
Ach, ik kende ze natuurlijk al en wist dat het klikte, maar ergens is het wel zo, ja. Maar ik moet zeggen dat ik tegenwoordig mijn muziek goed op papier weet neer te schrijven. Voor zo'n optreden geef ik mijn bandleden een stuk bladmuziek dat zij snel weten te lezen en vervolgens weten zij wat te doen. Ik ben in dat opschrijven van mijn muziek steeds zorgvuldiger.

Klinkt alsof het één grote jamsessie is.Nee, ik ken die muzikanten en weet wat ze kunnen. Bovendien geef ik ze een uitgeschreven stuk bladmuziek. Maar uiteindelijk is er veel vrijheid tijdens een optreden. Maar dat is natuurlijk fantastisch. Ik bedoel, juist die vrijheid maakt zo'n optreden. Dan is er een oprecht contact met je bandleden. In die vrijheid leer je elkaar kennen en levert vaak hele mooie dingen op.

Nah, ik zit net te denken. Ken je Toto?
Ja, goeie band.

De gitarist van Toto heeft de solo over Rosanna in de studio geïmproviseerd. Maar die solo is zo herkenbaar geworden dat het publiek het niet pikt als die gitarist tijdens een optreden maar wat gaat improviseren en die herkenbare solo helemaal loslaat.

Ja, maar dan is die solo kennelijk onderdeel geworden van de melodie van de song. Ik laat die melodie ook niet los tijdens het spelen van een stuk.

Philip Catherine

Iets heel anders: oefen je vaak?
Dat ligt er aan. Als ik toer schiet het er wel eens bij in. Dan is het gewoonweg niet mogelijk. Maar thuis in Brussel hoop ik op zo'n 5 uur tijd om te oefenen.

Hoop?
Ja, ik word gewoonweg fysiek onwel als ik niet kan spelen. Gitaar spelen is als meditatie. Ik ben een energiek en onrustig baasje en kom echt tot rust als ik op een stoel kan zitten en lekker gitaar spelen. En daar komt het af en toe niet van. Zeker niet na een buitenlandse tour. Na zo'n tour liggen er altijd stapels post op me te wachten.

Hmm, slecht antwoord, je hebt twee dochters die je post kunnen behandelen toch?
Ja, sorry, maar ik begrijp je opmerking. Op mijn nieuwe CD heb ik twee songs opgedragen aan mijn dochters. Een van hen is trouwens DJ.

Dat verklaart dus een deel van je inspiratie. Maar je loopt al een tijdje mee in het wereldje. Je bent de meest legendarische musici tegen gekomen en hebt ermee gespeeld. Wie heeft je nu eigenlijk het meest geïnspireerd?
Twee personen aan wie ik meteen denk: Chet en Billy.

Billy?
Ja, er zijn namelijk lui die nooit in de schijnwerpers komen maar die echt fenomenaal zijn. Ik heb het over Billy Brooks. Billy is een drummer en hij woont in Bern.

Raar. Gitaristen en drummers hebben meestal een hekel aan elkaar.
Hoezo?

Gitaristen laten zich niet veel gelegen liggen aan ritme. Er zijn nogal veel ritmisch-slordige gitaristen.
Dat neem ik zomaar van je aan. Weet ik niet. Maar ik weet wel dat ik ritme heel erg belangrijk vind. Ik oefen altijd met een metronoom. Die stel ik zeker niet al te snel in. Gewoon "tik-tak-tik-tak" en dan mijn ding doen. Dat ritme is gigantisch belangrijk. Voor mij althans. Tijdens dat oefenen sla ik iedere toon met het plectrum aan en met mijn linkerhand ga ik dan op en af. Vier noten op een snaar op en af en daarna drie noten per snaar. Ondertussen gaat die metronoom: "tik-tak-tik-tak". Niet te snel!

Ik heb nog gelet op je rechterhandtechniek. Je speelt op een Gibson ES 175. Een vrij dikke open akoestische body. Het enige contact tussen je rechterarm en de gitaar is je onderarm die op de bovenkant van de gitaar rust. De rest, de rechterhand, zweeft boven de snaren. Dan moet je een waanzinnig gevoel in je elleboog hebben.
Lange vraag, kort antwoord: Kerel, jij zegt het me. Ik heb er zelfs nooit op gelet. Zo doe ik het.Maar over dat ritme. Weet je wie een goeie drummer was?

Nou?
Chet. Ik heb omstreeks 1985 met hem gespeeld en af en toe kroop ie achter het drumstel. Ik kan eigenlijk niet zeggen dat ie een goeie drummer was, want hij ontbeerde de techniek, maar als ie achter het drumstel kroop en we speelden een ballade dan gaf ie de "tsjjj" - je kent die kwastjes wel - en "tik" op een zo magnifiek moment dat ik hier even moet zeggen dat Chet Baker een verschrikkelijk goede drummer was.

Die timing, dat is zo verschrikkelijk belangrijk!

Timing?
Ja, timing!

Da's belangrijk…
Reken maar. Speaking of which, ik moet de taxi hebben. Morgen naar Parijs.

Ik breng Philip naar de tram en daarna verdwijnt ie uit het zicht met zijn gitaar en een koffer. In de tram naar Amsterdam CS, daarna de trein naar Brussel en morgenochtend naar Parijs. Wat een leven. Ik klim op m'n fiets in de wetenschap dat ik niet naar Parijs hoef, via Johannesbrug en Sidney naar het BIM-huis waar Philip op 11 oktober a.s. optreedt.

top

 Relevante links: