Welkom op het GitaarNet.
  • Tommy Talk: een masterclass met Tommy Emmanuel, cgp

     ARTIKELEN


    Tommy Talk: een masterclass met Tommy Emmanuel, cgp
    een verslag van de workshop in het Muziekcentrum Frits Philips (Eindhoven).
    door Eltjo Haselhoff Maart 2006
    Tommy Emmanuel

    De afgelopen twee jaar heb ik een aantal masterclasses en workshops van de gitaar grootmeester Tommy Emmanuel gevolgd. Wij als "bewonderende gitaristen" hebben de mazzel dat Tommy vrij regelmatig van deze workshops geeft, zie hiervoor ook het tour schema op zijn website. Voor diegenen die deze workshops tot nu toe hebben gemist, zal ik wat van zijn benadering proberen over te brengen in dit artikel. Ik zeg met nadruk "proberen", want Tommy is zo inspirerend en aanstekelijk dat je het toch echt zelf mee moet meemaken, dus als je ooit de kans hebt om bij één van zijn workshops te zijn, zorg dat je erbij bent!Zijn workshops zijn niet alleen zeer inspirerend en leerzaam, maar ook nog eens erg geestig en al helemaal die paar euri meer dan waard!En dat zelfs als je helemaal geen gitaar speelt; Tommy is een geboren entertainer, straalt zo ongelooflijk veel positiviteit uit, en, nog belangrijker, weet dat over te brengen op anderen. Spreek met hem, en je voelt je meteen blij!

    Groove and Melody

    'Groove' en melodie zijn volgens Tommy de twee essentiele zaken in de muziek. Groove gaat over ritme, de 'hartslag' van de muziek. Daarbij gaf hij George Benson als voorbeeld. "George Benson 'heeft' het vanwege de 'groove' : het ritme dat je voeten doet stampen, je heupen doet swingen, je handen doet klappen, je hoofd schudden, en je vingers doet knippen. Een lekkere 'groove' aanhouden is essentieel wanneer je gitaar speelt. Zonder die groove breng je je muziek niet over. Het klinkt dan chaotisch en ontoegankelijk. Vooral bij complexe arrangementen bij akoestische solo gitaar is het 'verliezen' van deze groove een veelgehoorde tekortkoming." Tommy heeft een efficiente methode om dit te voorkomen: tap your foot! Chet Atkins zei dit tenminste een keer per dag aan wie het maar wilde horen en het is ook een van Tommy's hoofdregels.

    Om deze hoofdregel te demonstreren houdt hij rap de maat aan met zijn voeten, zo'n twee keer per seconde en vraagt het publiek met hem mee te doen. Wat eerst nog wat rommelig klonk, wordt een vaste maat, die uiteindelijk het hele auditorium in Eindhoven doet schudden. Hierop speelt hij een solo op een enkele snaar, waarbij hij constant de 'groove' volgt. Soms speelt hij voor de maat uit, dan weer ver erachter, maar gemiddeld blijft hij strak in de groove. En het swingt de pan uit! "Je mag thuis een metronoom gebruiken," zegt Tommy, "om een goed idee te krijgen van een constante maat, maar blijf je voeten gebruiken!"

    Het tweede cruciale punt is een goede melodie. Tommy had dit eerder verteld, maar toen drong het nog niet echt tot me door. Natuurlijk is een goede melodie belangrijk, maar wat IS een goede melodie? En hoe onderscheid je een goede melodie van een slechte? En is dat niet iets persoonlijks, iets heel subjectiefs? Het antwoord is heel eenvoudig.

    "Veel gitaarmuziek heeft een totaal gebrek aan melodie. De ultieme test is: Probeer de melodie te neurieën (of fluiten). En dan niet de baslijn, de harmonie, of de akkoorden, maar gewoon de basismelodie. Dat is wat in je hoofd blijft wanneer de muziek over is. Ik wil hier geen namen noemen, maar als je om je heen luistert, vind je veel voorbeelden van fingerstyle gitaristen die 'onneuriebare' composities schrijven."

    Maar neem welk Chet Atkins of Tommy Emmanuel nummer dan ook, fluit het na, en iedereen zal het meteen herkennen. Dat is waar het allemaal mee begint.

    Ikzelf heb deze benadering van gitaarmuziek instinctief gevolgd, gedurende mijn leven. Maar ik was me er nooit echt vol van bewust. Elke keer als ik probeerde uit te leggen van welke muziek ik hield, deed ik daar nogal lang over. Tommy's samenvatting met twee woorden, groove en melodie, is zeer efficient en waar!

    Geluid en optreden

    Een goed geluid is van groot belang wanneer je optreedt, en het is het eerste waar je je op moet richten. Al het andere komt daarna. Tommy zelf speelt op Maton gitaren, met een AER 60 combo akoestische versterker, ondersteund door een bijna antieke Alesis reverb unit, uit de jaren 80. "Mensen lachen wanneer ze mijn reverb unit zien," zegt Tommy. "Maar het klinkt goed, en het leven is te kort om het te besteden aan het draaien aan knopjes". Ik wil een simpele unit hebben die doet wat het moet doen." Hij plugt zijn Maton in de AER, en van daar in de PA. Een andere kabel gaat direct naar de PA.

    "Die twee kanalen produceren een verschillend geluid, en wanneer ze samen komen in de PA, vullen ze het totale audio frequentiebereik, en voor het publiek klinkt het alsof ze hun hoofd in mijn gitaar hebben gestoken. Dat is het geluid dat ik wil: een vol geluid."

    Tommy's Matons hebben zowel een under saddle piezo pickup als een interne condensator microfoon. Hij kan deze mixen met de knoppen aan de zijkant van zijn gitaar. "De microfoon op zichzelf klinkt niet erg goed," legt hij uit. Hij speelt een aantal licks zonder het piezo signaal, en inderdaad; het geluid is hol, dun en instabiel. Daarna demonstreert hij alleen de piezo. "Je kunt horen dat dit piezo is", vervolgt hij, "omdat er iets onnatuurlijks inzit" Daarna schuift hij de interne microfoon in het geluid. "Wanneer je het microfoon geluid erbij stopt, gebeurt er iets. Het geluid opent zich, en het klinkt zó, lekker!"

    Een ander element van Tommy's geluid zijn de nieuwe snaren die hij elke avond, voor iedere show, op zijn gitaar zet. "Ik wil zo goed mogelijk klinken voor mijn publiek, en nieuwe snaren klinken het best, toch?"

    Een volgend advies van Tommy voor iedereen die weleens optreedt is om zoveel mogelijk controle te hebben over je eigen volume. "Ik zie mensen weleens naar de geluidstechnicus lopen met een kabel in hun hand, die vragen: alsjeblieft meneer de geluidstechnicus, kun je dit voor me versterken? Dat is zeer onprofessioneel! Maar toch doen veel profs het zo.. Ze moeten zich schamen! Jij bent degene die optreedt, dus jij moet ook de controle hebben. Natuurlijk kun je de geluidsman precies gaan uitleggen wat je wilt, maar dan moet je ook een songlist maken en daar elke avond veel tijd aan besteden. Ik kan dat zelf veel beter en sneller" Dit is ook één van de redenen dat Tommy zijn AER en zijn reverb unit binnen bereik houdt bij zijn optredens. "En als je met anderen samen speelt, is één ding van groot belang. Als je niet iedere noot kunt horen die iemand anders speelt, speel je zelf te hard, en moet je je eigen volume terug draaien."

    Dan nog iets over optreden... zenuwen? Zenuwen zijn lastig, omdat ze in de weg staan van je capaciteiten, en je slechter dan normaal doen spelen. Wanneer je nerveus wordt voor publiek, is Tommy's advies om dat gewoon te vertellen. "Het publiek voelt dat ook, en omdat ze jou op je best willen horen, zullen ze je helpen. Er gebeurt dan iets, en je zenuwen zullen meer en meer verdwijnen. Blijf jezelf, blijf eerlijk, en het zal goed gaan.

    Inspiratie

    Tommy heeft nooit een reguliere muziekopleiding gehad. "Ik luisterde en keek veel naar anderen en probeerde zoveel mogelijk van ze te stelen om er vervolgens mijn eigen ding van te maken. De meest gehoorde vraag is naar welke gitaristen ik dan geluisterd heb. Het antwoord is: Ik luister naar iedereen, maar niet echt veel. In plaats daarvan luister ik naar songwriters. Billy Joel, Stevie Wonder, James Taylor, Phil Collins. Ik luister naar mensen die mooie composities maken." Zo vertelt hij hoe hij bij The Man With The Green Thumb geinspireerd werd door James Taylor's Copperline. "Ik hoorde dat nummer en dacht, weet je wat ik er zo goed aan vind? Die constante beweging! Dus ik dacht: hoe kan ik dit idee stelen, en er mijn eigen ding van maken?" Tommy veranderde de toonsoort D in het deel wat hem zo aansprak naar de toonsoort A, gebruikte een ander picking patroon, en speelde het met palm muting (dempen met je handpalmen). The Man With The Green Thumb werd geboren.

    Tablatuur

    Tommy leest of schrijft geen muzieknoten, en zelfs geen tablatuur. "Ik heb vaak gepobeerd om muziek te leren lezen, maar het werd nooit iets". Ik kan nummers sneller leren spelen door er gewoon naar te luisteren." Het trainen van je oren is zeer belangrijk volgens Tommy. "Alleen door te luisteren en proberen te begrijpen wat je hoort, kun je leren een nummer te spelen op gehoor". "Wanneer je altijd muziek van papier moet lezen, ben je geen muzikant, maar een robot. Ik had het geluk op te groeien in de juiste omgeving, in de juiste tijd. Waar ik opgroeide, was er namelijk helemaal geen tablatuur. Wat ik wel kon doen, was luisteren naar de radio, opslaan wat ik hoorde en het proberen te spelen vanuit mijn geheugen. En eigenlijk is dat wat ik nog steeds doe."

    Een betere gitarist worden

    "De wereld bestaat uit 6 miljard mensen die ieder hun eigen mening hebben. En weet je wat het is? Je hebt ze niet nodig. Je hebt niemand nodig om beter te worden, alleen jezelf. Jij weet zelf wat je moet doen om beter te worden, dat hoeft niemand je te vertellen. Het probleem is alleen, dat wanneer je een nummer van begin tot eind wilt spelen, je hersenen daar zo op gefocussed zijn, dat je jezelf niet meer kunt horen. Dus wat je moet doen is jezelf opnemen. En daarna op je gemak terug luisteren. De eerste keer zal dat nogal een koude douche zijn. Maar dat is OK, want dan weet je dus waar je aan moet werken, en daar gaat het tenslotte om?" Tommy laat er geen misverstand over bestaan dat goed gitaar leren spelen erg hard werken betekent. "Het gaat om doorzettingsvermogen." En de enige manier om een nummer goed te spelen, is herhaling. "Speel het nummer steeds maar weer overnieuw totdat je het zonder nadenken kunt. Oh ja, trouwens: doe dat nooit in het bijzijn van vrienden en familie!!"

    Glory and Fame is such a Curious Game

    Niet iedereen weet dat Tommy in zijn thuisland Australië al lange tijd een nationale held is. Roem, success, glamour, geld, beroemdheid: hij heeft het allemaal gehad. Hij vertelde hoe hij zag dat veel gitaristen, vooral diegenen die er serieus in verder wilden gaan, zich blind staarden op al die 'glossy' tijdschriften en sterren in televisieshows. Tommy's oordeel is simpel en recht-toe-recht-aan: "Ik heb dat allemaal meegemaakt, en er is daar echt helemaal niets!" Zijn advies: "Blijf gewoon jezelf. Wanneer je doet wat je hart je vertelt, en je open tegenover jezelf en anderen, raak je ervan overtuigd dat het goed is, wat je ook doet! "Daarin vind je echte bevrediging. Probeer niet iemand anders te zijn, maar jezelf. Er zijn al zoveel andere mensen!"

    __________________________________________________ _____

    (Disclaimer: alle quotes van Tommy zijn door mij vertaald, en alleen gebaseerd op wat ik me herinner van zijn workshops.)

    Filmpje van optreden van Tommy twee jaar geleden:

      Om onderstaande video's te bekijken heb je de gratis Windows Media Player 7 nodig. Klik hier voor meer informatie.

    Guitar Boogie! (Windows Media Player video)

    top



Back to top