Chord substitution

[Guitarmania]

Lijkt me leuk om een topic te beginnen over het fenomeen "Chord substitution". Het is typisch iets voor jazz en blues. Het sleutelen aan pop- en rockliedjes gaat namelijk ten koste van de poppy sound. Aan de andere kant is het erg goed voor compositie.

Meeste popliedjes staan in 1 toonsoort. En omdat de meeste van ons uit het poptijdperk komen, denken we al snel: muziek staat in 1 toonsoort en als de muziek moduleert dan is het hek van de dam en valt er geen theorie meer op los te laten. Ook moduleren gaat echter volgens basisregels.

Ik werp een aantal subs in de strijd, en misschien hebben jullie leuke voorbeelden.

1. commontone-substitutie: is een ladder-eigen substitutie: ipv V-7 kun je iii of vii spelen. Regel: stap in de ladder overslaan voor en na het akkoord (trap V wordt trap iii of vii, trap IV wordt ii of vi etc.);

2. niet-klassieke substitutie: regel 1. kun je ook doen in harmonisch en melodisch mineur. Iets wat hier vaak uit voortkomt is V-7-i (bijv. G7 - Cm7).

3. tritone-substitutie: is niet ladder-eigen. Relatie V-7 tot het dom-7 akkoord dat op b5 afstand ligt (A7 - D#7).

Ik ben het nu aan het bestuderen. Is een typisch componisten-ding. Maar in solo's is het ook fantastisch. Het levert rare maar doordachte tonen op.

Als je een blues (majeur) in C7 hebt, C7-F7-G7, dan kun je geweldig uit de voeten met alle 12 de tonen. Elk van die 12 tonen heeft wel een relatie tot een van de blues-akkoorden uit C7-F7-G7. Bijvoorbeeld b9, #9, #11, b13 etc.

Het legt je wereld open naar chromatisch spelen.

Ga ik hiermee te ver? Ik ben het ook nog maar aan het bestuderen. Daarom vraag ik me af hoe dit in de praktijk kan worden gebracht.

[ReinoutV]

Leuk initiatief! Zou je met je notatie wel iets zorgvuldiger kunnen zijn? Je schrijft op een gegeven moment V-7-i, waar beide streepjes iets anders betekenen, maak er gewoon V7 - I van. Hoofdletters staan voor de majeur toonsoort, kleine voor mineur. Zo is I - VI - V in C: C - Am - G en i - vi - v is Cm - Ab - Gm.

1. commontone substituut: V7 kan je inderdaad vervangen voor de 7e trap, echter is de derde trap een ander verhaal. Deze mist de tonale tritonus (b - f in C) en heeft veel noten gemeen met het akkoord op de 1e trap. Vandaar dat deze niet gezien wordt als vervanger voor de dominant.

2. niet-klassieke substituut: wat bedoel je hiermee? Gaat het je alleen op de dominant op de 5e trap in mineur, of zijn er nog meer toepassingen?

3. tritonus-substituut: dit is een leuke inderdaad. Als je deze combineert met de tussendominant* kan je voor ieder akkoord een dominant akkoord spelen een halve toon hoger.

* Voor ieder akkoord mag je zijn eigen 5e trap spelen, of deze nu in de toonsoort voorkomt of niet. Stel een 'eenvoudig' schema als het volgende: C - Am - Dm - G -C wordt: C - E7 - Am - A7 - Dm - D7 - G - G7 - C. Het is lang niet altijd mooi, maar misschien brengt het je op ideeën.

[-=JEROEN=-]

ik vint dit echt verschrikluk intressant (nieuwe spelling, hahaha)

kunnen jullie misschien beginnen bij het begin?

dus met basis dingen zoals een I IV V schema ofzo

[ReinoutV]

De trappenleer is bekend. Zo niet, lees erover :). Als je nu een schema hebt dat in één toonsoort staat, mag je ieder akkoord met zijn onder- of bovenmediant verwisselen. Deze medianten vind je twee trappen lager of hoger dan het originele akkoord. In C:
Cmaj7 - Dm7 - Em7 - Fmaj7 - G7 - Am7 - Bm7b5

Cmaj7 mag je vervangen voor Em7 en/of Am7
Fmaj7 mag je vervangen voor Dm7 en/of Am7

Am7 is dus zowel ondermediant van de eerste trap als bovenmediant van de vierde trap.
Alleen de ondermediant van de vijfde trap is niet geschikt, vanwege het ontbreken van de tonale tritonus (b - f, deze brengt spanning in de toonsoort) en de vele gelijke tonen (common-tones) met de bovenmediant van de eerste trap.

En iets extra's: van een dominant-akkoord mag je altijd de tritonus-substituut nemen. Van G7 is dat Db7. Je ziet dat de tonale tritonus (b - f) blijft bestaan!

[gorgasm]

gvd ja, Joe pass speelde es zo'n stukkie war ie zn akkoordjes naar zn hand zette, daar deed ie t 3x ofzo over dezelfde akkoorden en kwam met hele andere akkoorden, op bv een C7 kwam ie uit op een Ab#5#9 ofzo

[Guitarmania]

Nou lees ik ook nog weer iets over "quartal harmony". Is ook chordsubst.

Ipv via tertsen, bouw je akkoorden op via kwarten: 1-4-7-3. Zo ontstaat het akkoord V7sus of iim7sus. De 4 komt dan niet ipv de 3. Hij is daarom ook niet een 11. Hij zit binnen het eerste octaaf.

Voor Cm7 zijn substituten: Am7sus-Cm7sus-Dm7sus-Esm7sus-Em7sus-Gm7sus-Am7sus. De tertsen van deze reeks vormen de bluespenta, te beginnen bij de kleine terts van Am7sus: de c. Is belangrijk hoe je het akkoord opbouwt: 1-4-7-(b)3. Er zijn twee liggingen: vanaf de A-snaar en vanaf de D-snaar:

Am7sus:
e: x
B: 1
G: 0
D: 0
A: 0
E: x

Door te schuiven over de hals.

De andere:

e: 8
B: 8
G: 7
D: 7
A: x
E: x

Over Cm7 zijn subs: de Cm7sus-Dm7sus-Gm7sus-Am7sus. De andere twee zijn passingchords.

Over C7(9): Em7sus en Am7sus.

Ik lees op het moment het boek "Chord substitution for Jazz Guitar" van Eddie Arkin. Erg helder.