2x12 kopen of bouwen?

[thieske]

Zoals de titel al aangeeft ben ik van plan binnen niet al te lange tijd een 2x12" speakerkast(plus speakers) in mijn bezit te krijgen. Hij komt als vervanging van de 4x12 london city kast die niet meer helemaal top notch is.
Maar nu weet ik niet of ik m beter kan kopen of beter zelf kan maken. Ik zal mijn persoonlijke voor en nadelen eens nader uiteenzetten.

Kopen
Voordelen:
Snel
makkelijk
Bijna altijd goed?
Eerst luisteren dan kopen
Nadelen:
Duurder
Geen eigen mojo toegevoegd
Beperkte mogelijkheden

Maken
Voordelen:
Leren met hout om te gaan
Leuk?
Eigen specs
Veel mogelijkheden
Goedkoper
Toegevoegde eigen mojo
Nadelen:
Duurt lang
Veel werk
Kan misgaan

Zo dat zijn mijn ideeen erover, ben zeer benieuwd hoe jullie over dit onderwerp denken, en wat de adviezen zijn:
kopen of bouwen?

[outside]

Dat zelfbouw goedkoper is zou ik niet meteen durven zeggen hoor! Als je tijd hebt en je bent wel wat handig en leergierig, bouw dan zou ik zeggen :) !

[Tristan]

Ik vind zelf die Marshall 2x12 die bij de handwired series hoort helemaal te gek, dat is de 2061CX, maar die is wel een beetje duur (700 euro)...
Een goed alternatief hierop is om een oude Marshall 1966 kast met twee G12T75 speakers erin te kopen en om dan de speakers, de vezelplaten achterkant en de bedrading te vervangen, dan heb je vrijwel dezelfde kast voor minder geld...
De reden dat ik die Marshall 2x12 kast zo te gek vindt is dat ze zo op de grond kunnen staan en dat je jezelf dan nog steeds erg goed hoort, ze hebben een lekkere bass respons omdat ze op de grond staan, het zijn hele degelijke cabs en ze zijn heel makkelijk in je eentje te tillen en vervoeren, dus niet zo onhandig groot, breed en zwaar als bijvoorbeeld een Bogner of een Orange 2x12...
Misschien is het zowiezo wel een idee om de maten van dat kastje over te nemen als je besluit zelf een 2x12 te bouwen...

[Kim Wilson]

Het voordeel van zelfbouw is dat je hem kunt maken zoals je hem hebben wilt. Speakers, bedrading, hout, constructie. Maar omdat je goeie materialen koopt, wordt het vaak wel duurder dan een doorsnee kastje. Maar wel leuker en misschien wel beter.

[thieske]

Ik vind zelf die Marshall 2x12 die bij de handwired series hoort helemaal te gek, dat is de 2061CX, maar die is wel een beetje duur (700 euro)...
Een goed alternatief hierop is om een oude Marshall 1966 kast met twee G12T75 speakers erin te kopen en om dan de speakers, de vezelplaten achterkant en de bedrading te vervangen, dan heb je vrijwel dezelfde kast voor minder geld...
De reden dat ik die Marshall 2x12 kast zo te gek vindt is dat ze zo op de grond kunnen staan en dat je jezelf dan nog steeds erg goed hoort, ze hebben een lekkere bass respons omdat ze op de grond staan, het zijn hele degelijke cabs en ze zijn heel makkelijk in je eentje te tillen en vervoeren, dus niet zo onhandig groot, breed en zwaar als bijvoorbeeld een Bogner of een Orange 2x12...
Misschien is het zowiezo wel een idee om de maten van dat kastje over te nemen als je besluit zelf een 2x12 te bouwen...


en die maten heb je toevallig??

[Tristan]

Euh, nee, maar ik kan mijn cabje wel proberen op te meten en anders moet je even op de Marshall site kijken, volgens mij moeten de maten daar wel bijstaan in inches, als je dat maal ongeveer 2,54 doet dan heb je de centimeters...
Het cabje staat onder de handwired serie...

EDIT: Ik heb even op de Marshall site gekeken en volgens die site is het 643 mm x 643 mm x 300 mm, dit is dus in millimeters en niet in inches...
Ik weet niet zeker of het klopt, ik zal het eens nameten, zelf heb ik de indruk dat het cabje wat hoger is dan dat het breed is, maar ik kan het mis hebben...

[thieske]

tnx man.....

[vinni]

Gisteren ff mijn ENGL 2x12 met Governors vergeleken met een 2X12 die iemand zomaar in elkaar had geflansd met een V30 en Canabis rex....half open.
Helaas moet ik bekennen dat dat zelfbouw kastje beter klonk ! :dontgeti:

Da's kut.....

Vinni

[AvU]

begin met een tekening, 12 inch is 30,48 cm. ongeveer 4 cm van de kant blijven en 4 tussen de 2 speakers.. reken maar uit..

Breedte: 72 cm
Hoogte: 39 cm.
Diepte: verschild wat je fijn lijkt

[Rude Perception]

ik zou gewoon de maat nemen waarmee de cab precies onder de top past....

[Kim Wilson]

Ik zou iig rekening houden met het aantal liters en de breedte...

[almarvk]

Ik heb gewoon de maten gepakt van de Brunetti 2x12 en die een beetje aangepast aan m'n London City top. Nu past het perfect bij elkaar en heeft super veel druk :)

[Tristan]

Euh, nee, maar ik kan mijn cabje wel proberen op te meten en anders moet je even op de Marshall site kijken, volgens mij moeten de maten daar wel bijstaan in inches, als je dat maal ongeveer 2,54 doet dan heb je de centimeters...
Het cabje staat onder de handwired serie...

EDIT: Ik heb even op de Marshall site gekeken en volgens die site is het 643 mm x 643 mm x 300 mm, dit is dus in millimeters en niet in inches...
Ik weet niet zeker of het klopt, ik zal het eens nameten, zelf heb ik de indruk dat het cabje wat hoger is dan dat het breed is, maar ik kan het mis hebben...

Ik heb mijn kastje even zelf opgemeten met een rolmaat, dus niet super nauwkeurig en ik kwam uit op 64 cm hoog, 63 cm breed en 30 cm diep, dus ik denk dat je dat 643 mm x 643 mm x 300 mm gewoon aan kan houden met nauwkeurige meetinstrumenten...

Wat betreft de andere reacties, ik weet het niet...
De diepte en de vorm en inhoud van de kast schijnen behoorlijk van invloed te zijn op de klank van de kast, van mijn Marshall kastje weet ik dat die echt ontzettend goed klinkt, zeer goede balans tussen hoog en laag, helder en gedetailleerd maar met stevige onderkant en lekker strak en zingend laag...
Ik heb nog geen betere 2x12 gehoord en die brede kasten met de speakers naast elkaar zijn toch minder handzaam in je eentje...
De Bogner 2x12 vind ik helemaal niet handzaam in je eentje en die is ook loodzwaar, dus daarvan zou ik de maten niet nemen...
De Orange 2x12 vind ik zelf erg muf klinken, een beetje doods en niet responsief genoeg, dus daar zou ik de maten ook niet van nemen...
Misschien dat de Hiwatt 2x12 kast nog wat is, daar zou je ook de maten van kunnen nemen, maar dat is dus een 2x12 met de speakers naast elkaar...
Die Hiwatt zal wel makkelijker zijn om te maken, want de Marshall heeft natuurlijk een angular front en dat lijkt me wel wat moeilijker zelf te fabriceren...
Test anders gewoon een paar cabs, de Marshall handwired 2x12 2061CX, de Orange 2x12, de Bogner 2x12, de Hiwatt 2x12, dan heb je beter een idee wat je het fijnste vind qua geluid en qua handelbaarheid...

[Negative K3 fan]

buiten afmetingen,open/close/half open back en materialen zit er ook een groot verschil tussen front- en rear loaded. Ook eventuele demping aan de binnenkant van de kast verandert het geluid

[Tristan]

Ja, inderdaad, nog meer factoren om rekening mee te houden... :(

[thieske]

tnx voor reacties mannen...Ik gaat een aantal tekeningen maken.. Ik vind zelfd de 2x12 kasten die net iets hoger zijn(dwz iets meer ruimte hebben boven de speakers) altijd wel erg mooi, maar heb geen idee wat dat doet met de klank.
Mn lc top is al 75 breed, dus dat word de breedte van de kast en had zelf gedacht m zo'n 60 hoog te doen, en 30 of 35 diep. Any good?
Verders komen we langzaam uit bij het kiezen vd speakers, en ik weet dat ik daar een hoop zelf voor moet gaan testen, maar het moeten toch minimaal 50w speakers zijn.. toch? Heeft dat invloed opt geluid? ER zal niet op stage volume over gespeeld worden, eigenlijk ist voorlopig alleen voor opnames..
Iemand toevallig goede ervaringen met een bepaalde 50w speaker in een zelfbouwkast?
Alvast en alweer bedankt!

[almarvk]

Je hebt een LC top? Cool, heb ik namelijk ook en de Brunetti maten daarop aangepast. Gewoon dat ding bouwen en GAAAAAAAN! :)

[Franc]

Sorry hoor, maar al die berekeningen vind ik persoonlijk voor een gitarcab een hoop BS.

Ik weet dat je je helemaal suf kunt rekenen om de ideale afmetingen te vinden, maar ik betwijfel of je dat gaat horen zodra zo cab omringd door drums, bas, zang en 2e gitaar op een podium staat.

Je denkt toch niet dat de ouwe guv'nor in de 60er jaren zich druk maakte om hoogtexbreedtexdieptexwortelpi en weetikveel??
Die had een top en daar moest een knap kassie onder. Bovendien moesten er 4 12inchers inpassen en moest het gunstig uitkomen met de standaard hout- en tolexmaten.
Dat gereken is imho meer wat voor de hifi wereld.

Laat het je in ieder geval niet weerhouden om zelf wat te bouwen.
Natuurlijk kun je miskleunen. Ik geloof best dat als je een kast bouwt die 2cm diep is, dat je je bas kwijtraakt, maar het verschil tussen 30 en 35 cm diep ga je echt niet horen. Doe in eerste instantie gewoon wat er goed uitziet.

Ik heb een aantal 2x12s gebouwd waarbij ik de afmetingen heb afgeleid van een Marshall 4x12, maar aangepast op een breedte van 66cm, omdat mijn JTM45 top er op moest passen. Ze klinken allemaal prima (met de juiste speakers).

'just my 2 cents' zoals ze dat zo mooi zeggen.

[Kim Wilson]

Nou, je hoort wel het verschil tussen een te kleine en een hele grote kist, maar dat is enkel bij een dichte kist. Bij een open kist hoor je het ook wel, maar dat is minder duidelijk. Het hout waar de kist van is gemaakt, resoneert ook, en dat ga je ook horen. Je kunt je vast wel het verschil in klank voorstellen tussen een grote en een kleine plank. Maar daarvan kun je je denk ik terecht afvragen in hoeverre je dat hoort. Formaat van een dichte kist ga je wél horen. Met een kleine kist heb je een strak, geknepen laag. Hoe groter de kist, hoe losser je bas wordt.

Mijn advies is uitrekenen hoe groot een populaire bestaande kist is qua inhoud, en dat als basis houden voor je eigen kist. Je hebt een minimale hoogte, omdat er een gegeven aantal speakers in moet. De breedte is misschien de breedte van je top. Dan kun je met de diepte het aantal liters bepalen.

[SimonS]

Ik heb mijn kastje even zelf opgemeten met een rolmaat, dus niet super nauwkeurig en ik kwam uit op 64 cm hoog, 63 cm breed en 30 cm diep, dus ik denk dat je dat 643 mm x 643 mm x 300 mm gewoon aan kan houden met nauwkeurige meetinstrumenten...

Wat betreft de andere reacties, ik weet het niet...
De diepte en de vorm en inhoud van de kast schijnen behoorlijk van invloed te zijn op de klank van de kast, van mijn Marshall kastje weet ik dat die echt ontzettend goed klinkt, zeer goede balans tussen hoog en laag, helder en gedetailleerd maar met stevige onderkant en lekker strak en zingend laag...
Ik heb nog geen betere 2x12 gehoord en die brede kasten met de speakers naast elkaar zijn toch minder handzaam in je eentje...
De Bogner 2x12 vind ik helemaal niet handzaam in je eentje en die is ook loodzwaar, dus daarvan zou ik de maten niet nemen...
De Orange 2x12 vind ik zelf erg muf klinken, een beetje doods en niet responsief genoeg, dus daar zou ik de maten ook niet van nemen...
Misschien dat de Hiwatt 2x12 kast nog wat is, daar zou je ook de maten van kunnen nemen, maar dat is dus een 2x12 met de speakers naast elkaar...
Die Hiwatt zal wel makkelijker zijn om te maken, want de Marshall heeft natuurlijk een angular front en dat lijkt me wel wat moeilijker zelf te fabriceren...
Test anders gewoon een paar cabs, de Marshall handwired 2x12 2061CX, de Orange 2x12, de Bogner 2x12, de Hiwatt 2x12, dan heb je beter een idee wat je het fijnste vind qua geluid en qua handelbaarheid...
Je suggereert dat al die verschillen in sounds hun oorzaak vinden in de afmetingen. Dat is wel érrug kort door de bocht. Je hebt zoveel méér factoren dan alleen afmetingen! Denk aan houtsoort kast, houtsoort baffle, houtdikte kast, houtdikte baffle, stugheid van kast, constructie, speakers, bedrading.

[Kim Wilson]

Ik denk idd dat afmeting het minste invloed heeft op de klank.

[Tristan]

Je suggereert dat al die verschillen in sounds hun oorzaak vinden in de afmetingen. Dat is wel érrug kort door de bocht. Je hebt zoveel méér factoren dan alleen afmetingen! Denk aan houtsoort kast, houtsoort baffle, houtdikte kast, houtdikte baffle, stugheid van kast, constructie, speakers, bedrading.

Ja, dat is ook wel zo, maar volgens mij zijn die kasten allemaal volledig van berkenmultiplex en ook allemaal front of rearloaded, dus dan gaat het volgens mij voornamelijk om de afmetingen die de kast heeft...
De diepte schijnt het allerbelangrijkste te zijn heb ik weleens gelezen, vandaar dat de Orange kast misschien wat muffer en minder responsief klinkt, want dat is volgens mij een erg diepe kast...
Vanwege dat verhaal zou ik een kast denk ik niet dieper dan 30 a 35 cm maken...

[Franc]

Volgens mij zou het advies moeten luiden: doe gewoon wat :D dat doet men al jaren
Met wat mazzel bouw je een pracht van een 2x12 en met wat pech klinkt ie minder. Daar leer je van.

Ik heb een 2x12 van Berkenmulti met een 12mm MDF baffle (ja jongens MDF, schiet maar ;) ) maar icm mijn JTM45 klinkt dat super. Een JTM45 is van nature erg bassig en in mijn beleving wordt dat wat getemd door het stugge MDF.

Misschien ook niet. En misschien klinkt ie icm een of andere high gain bak als een natte krant, nog nooit geprobeerd.

Ik heb ook eem 2x12 volledig van 18mm MDF. Je hebt mensen die van het woord MDF alleen al in een acuut spasme schieten, maar mijn ervaring icm een zelfbouw 100W amp is, dat ie heerlijk strak klinkt (er zit een 150W Celestion in). En ook met een 100W plexi blaastie de pijpen van m'n spijkerbroek.

Dus, tenzij je je suf wilt rekenen, gewoon wat proberen. Wat kost het nou helemaal?

[SimonS]

Ja, dat is ook wel zo, maar volgens mij zijn die kasten allemaal volledig van berkenmultiplex en ook allemaal front of rearloaded, dus dan gaat het volgens mij voornamelijk om de afmetingen die de kast heeft...
dat ben ik niet met je eens. je hebt kasten met een wanddikte van 18 mm en met het dubbele, "berkenmultiplex" is niet een vast begrip, en je laat de verschillen in constructie (!! ), bedrading, etc etc nu liggen in je beredenering. Die is namelijk verschillend bij de verschillende kasten.


De diepte schijnt het allerbelangrijkste te zijn heb ik weleens gelezen, vandaar dat de Orange kast misschien wat muffer en minder responsief klinkt, want dat is volgens mij een erg diepe kast...
Vanwege dat verhaal zou ik een kast denk ik niet dieper dan 30 a 35 cm maken...
Dat ben ik met je eens, van de afmetingen is de diepte het meest van invloed (was op forum die een experimentje had gedaan met 2 verschillende diepten in dezelfde kast, weet niet meer wie dat was, hoorde in ieder geval verschil in laagweergave)

Verder ben ik het helemaal eens met Franc: doe gewoon lekker wat :cooler: Dát is zelfbouw! Bedenk eens wat je eisen zijn: lichtgewicht of is dat niet belangrijk, strakke bas of juist wat losjes, resonant, veel of weinig kleuring van kast. Kies de speakers naar je smaak uit en timmer en zaag maar raak! ach uiteindelijk weet je toch niet hoe het had geklonken als je iets anders had gedaan :) mr. Marshall deed ook maar wat met zn 4x12" kast (8x12" eigenlijk)

[Franc]

mr. Marshall deed ook maar wat met zn 4x12" kast (8x12" eigenlijk)

"Niet gehinderd door enige kennis" heet dat :D

[Tristan]

dat ben ik niet met je eens. je hebt kasten met een wanddikte van 18 mm en met het dubbele, "berkenmultiplex" is niet een vast begrip, en je laat de verschillen in constructie (!! ), bedrading, etc etc nu liggen in je beredenering. Die is namelijk verschillend bij de verschillende kasten.


Dat ben ik met je eens, van de afmetingen is de diepte het meest van invloed (was op forum die een experimentje had gedaan met 2 verschillende diepten in dezelfde kast, weet niet meer wie dat was, hoorde in ieder geval verschil in laagweergave)

Verder ben ik het helemaal eens met Franc: doe gewoon lekker wat :cooler: Dát is zelfbouw! Bedenk eens wat je eisen zijn: lichtgewicht of is dat niet belangrijk, strakke bas of juist wat losjes, resonant, veel of weinig kleuring van kast. Kies de speakers naar je smaak uit en timmer en zaag maar raak! ach uiteindelijk weet je toch niet hoe het had geklonken als je iets anders had gedaan :) mr. Marshall deed ook maar wat met zn 4x12" kast (8x12" eigenlijk)

Ik dacht eerlijk gezegd ook dat de constructie en de dikte van het gebruikte berken multiplex hetzelfde was bij de kasten die ik noemde, de bedrading zal inderdaad wel anders zijn...
Wat ik bedoelde was meer dat ik niet uit zou gaan van de Orange of de Bogner 2x12 kast, omdat ik de Orange niet zo lekker vond klinken en omdat zowel de Orange als de Bogner naar mijn idee vanwege hun formaat wel een beetje lastig handelbaar zijn in je eentje...
Je hebt ook wel gelijk, probeer gewoon iets als je toch voor zelfbouw gaat, maar er zijn wel heel wat overwegingen die je moet of kan maken...
- Frontloaded of Rearloaded?
- Waarvan en hoe dik maak je de baffle?
- Waarvan en hoe dik maak je de kast?
- Hoe construeer je de verbindingen? (zwaluwstaartverbindingen, dremelverbindingen o.i.d?)
- Welke bedrading gebruik je (lekker dik?)
- Afmetingen, breedte, diepte en hoogte? (diepte tussen 30 en 35 cm?)
En dan ben ik vast nog wel wat dingen vergeten...

[thieske]

Ik zal nog even een kleine nuancering gebruiken, voor t kassie dat ik wil maken.
Te weten:
Hij is voorlopig alleen voor thuis/studio/opnamewerk
Hij word closedback
Hij moet tilbaar zijn maar ik ben aan de andere kant ook best sterk :soul:
Hij moet niet te bassig zijn, aangezien mn lc dat ook al is

Verders: die zogenaamde baffle..wat moet ik daar nou mee.. berken/mdf/
welke dikte? gewoon zelfde dikte als de planken?
En die speakers die ik al even aanhaalde:recentelijk nog goede 50watters gehoord???

[Tristan]

Oh ja, de speakers...
Zelf vind ik die Celestion Vintage 30's van de speakers met hogere output wel lekker klinken hoor, de Celestion Classic Lead 80 vind ik ook lekker en die zijn allebei ook nog goed te betalen...
Ze zijn beide ook niet te baszwaar en de Vintage 30 heeft een soort shimmer die wel goed zou kunnen werken met de London City...
De goedkopere Celestions vind ik niet zo lekker klinken, die zijn gauw wat baszwaar en/of wat doods is mijn ervaring...

Wat betreft de baffle kan ik je dan denk ik niet helpen...
Ik weet wel van horen zeggen dat een dunnere baffle wat meer resonantie geeft, maar ook weer een wat minder strak geluid, meestal wordt voor de baffle wel een wat dunnere dikte berken multiplex gebruikt als voor de kast zelf, bedenk ook even of je voor front of rearloaded gaat...
Een van de twee klinkt wat meer vintage, die zou ik dan ook nemen i.c.m. de London City, maar ik weet niet meer of dat nou front of rearloaded was...

Als je een niet te bassige kast wil, dan zou ik zeker binnen de 30 a 35 cm diepte marge blijven en dan misschien wat meer richting de 30 cm...

[thieske]

tnx.. ik ga begin volgende week beginnnen met bouwen denk ik. Komende dagen eens spullen inslaan/prijsvergelijkingen maken enz enz.. ik houd jullie op de hoogte, en mochten er nog op/aanmerkingen of essentieele tips ronddwalen.. ik hoort t graag!

[Dude]

heb je al speakers ??


ahum... signature :sssh:






ontopic: goed man, hou ons op de hoogte ik ben benieuwd, mijn zelfbouw project was qaa sound een succes maar het tolexen is aan mij niet besteed, ding ziet er niet uit haha

[thieske]

heb je al speakers ??


ahum... signature :sssh:






ontopic: goed man, hou ons op de hoogte ik ben benieuwd, mijn zelfbouw project was qaa sound een succes maar het tolexen is aan mij niet besteed, ding ziet er niet uit haha

Sorry dude.. ben op zoek naar wat minder basheavy speakers.. en heb vernomen dat die g12t 57 veel laag geven en wat meer geschikt zijn voor de heavy spelers(en ik ben maar een mieterig 60's en 70's rocker)

[Kim Wilson]

Music Store Köln heeft nu Greenbacks, voor heeeeeel weinig. ;)

[thieske]

Music Store Köln heeft nu Greenbacks, voor heeeeeel weinig. ;)
jamaar die greenbacks zijn maar 30 watt... en mn lc is 100 8)

[Kim Wilson]

Oeps... Die GB's zijn zelfs 25, dus dat wordt hem sowieso niet...

[Franc]

Wat dacht je van 2 2x12s :D

( of eigenlijk 3, want met 100W red je het waarschijnlijk nog steeds niet )

[Kim Wilson]

Tuurlijk wel. Die 100 watt stuur je waarschijnlijk toch nooit uit. Dat gaat prima, zolang je maar je oren open houdt en niet alles bewust ver over de nek draait.

[thieske]

jamaar...ik wil juist af van die 4x12 dus 2x2x12 is echt teveel vant goede... en 50 watt voor een 100 watt top vind ik toch een beetje eng.. bovendien zal ik m later vast ook nog wel in een stage setting willen gebruiken, en dan moet ik helemaal oppassen.. er zijn toch ook gewoon andere celestions(bijv die vintage 30's) die t beter aankunnen

[Kim Wilson]

Nee idd, 2x12 met GB's gaat niet werken, niet veilig iig. V30's zijn wel aardig dan.

[thieske]

danku.. en wel aardig... betere opties wat u betreft?

[Kim Wilson]

Nee, voor speakers moet je niet bij mij zijn. Misschien kan Chris Winsemius je hierbij helpen. Als je die een PM stuurt met je amp en je wensen, kan hij je wel vertellen welke speaker daarbij hoort.

En lees Tristan's verhaal nog even door, misschien kun je daar ook nog wel wat uithalen.

[AART]

Ik zeg: luister naar Franc:

Neem de maten van je favoriete cab, pas ze aan naar eigen inzicht.
Berkenplex 18 mm voor de kast en MDF voor de baffle, mijn kast heeft het ook en klinkt prima.

[thieske]

nieuwe inzichten!
Ik kan mn lc top laten verbouwen naar een 50 watter! eventueel ook met switch voor vol vermogen..
Dus die greenbacks lijken opeens niet zo gek meer... :hippie:

[Tristan]

Ja, dat kan natuurlijk ook...
Om het eerst uit te proberen alvorens het in te laten bouwen kan je als het goed is ook twee buizen uit je eindtrap trekken, maar dat moeten anderen maar even bevestigen, want ik weet het namelijk niet zeker...
Ik had jou, als 60's en 70's Rocker, toch ook eerder G12M Greenbacks of G12H's dan Vintage 30's of Classic Leads aangeraden als de powerhandling geen issue zou zijn geweest...