Harmonie leer

[-=JEROEN=-]

LET OP: ik weet echt te weinig van harmonieleer, dus als je het echt precies wil weten, raad ik je aan niet verder te lezen.

Ik ga proberen een begin te maken aan het bespreken van de harmonieleer. Omdat dit nog wel eens als een zeer lastig onderwerp wordt beschouwd, wil ik het begin eenvoudig houden, maar gaandeweg kunnen we dit uitbreiden. Ik ben zelf absoluut nog geen meester op dit vlak, dus als andere zich er mee willen bemoeien, dan graag. Vele weten meer dan één. :hippie:

Om te beginnen wil ik het hebben over het aspect tension-and-release oftewel spanning en ontspanning. Laten we eens kijken naar de sterkste interval: de kwint of ook wel de dominant.

Speel op je gitaar de lage E-snaar open (of los), en speel dan gelijktijdig of na elkaar de B op de D-snaar (9e fret). Je hoort hoe 'zuiver' of ook wel harmonisch deze twee tonen bij elkaar klinken. De E is de grondtoon of ook wel de tonica genoemd. De B is de dominant, oftewel de 5e toon van de toonladder, de reine of zuivere kwint.

Doe nu hetzelfde met de Bes (D-snaar 8e fret). Je hoort hoe dit wringt, de twee tonen samen klinken dissonant. Je hoort misschien ook dat deze toon eigenlijk een andere toon wil worden; de Bes wil een B worden. Dit noemen ze 'oplossen', de Bes wil in een B oplossen. En dit noemen ze dus tension oftewel spanning. De E en de Bes samen klinken spannend, gespannen. De Bes wil het liefst ontspannen door een B te worden, release.

Doe nu hetzelfde met de C (D-snaar 10e fret). Ook deze wil het liefst oplossen in een B. Ze noemen dit onvolkomen consonant, maar ik weet niet precies waarom, misschien kan iemand anders dat uitleggen.

Een korte samenvatting:
E = grondtoon / tonica
B = reine of zuivere kwint / dominant (5)
Bes = verminderde kwint (diminished / b5 / -5)
C = overmatige kwint (augmented / #5 / +5)

Let wel, de grondtoon kan ook een andere toon dan E zijn, ik heb de E hier slechts als voorbeeld gebruikt. De B is ten opzichte van de E de dominant. De interval (afstand) tussen E en B is een zuivere kwint.

De volgende stap die ik wil bespreken is de mediant en de onderdominant. Speel op je gitaar weer de lage E-snaar open, en speel dan de Gis op de D-snaar (6e fret). Dit klinkt voor mij neutraal. Doe hetzelfde met de G (D-snaar 5e fret), dit vindt men over het algemeen droevig of somber klinken. En speel nu eens de A (D-snaar 7e fret), dit vindt men fris of vrolijk klinken.

De mediant, oftewel de terts (de 3e toon uit de toonladder), kent twee vormen: de kleine (G) en de grote terts (Gis). De onderdominant staat gelijk aan de reine of zuivere kwart (de 4e toon uit de toonladder). De interval (afstand) tussen E en A is een zuivere kwart.

Een korte samenvatting:
E = grondtoon / tonica
G = kleine terts (b3)
Gis = grote terts (3)
A = reine of zuivere kwart (4)

Zoals je ziet zijn er verschillende benamingen en notaties. De één heeft het over een C+5, de ander noemt dit een Caug. Waar het voor mij om gaat is dat je weet hoe de interval heet (terts, kwart, kwint, enz) en wat hun functie is (mediant, onderdominant, dominant, enz). Omdat ik dit allemaal maar een beetje zelf uitgevogeld heb, uit boeken enzo, kan ik er hier en daar nog wel eens naast zitten, corrigeer mij dus aub als je beter geschoold ben dan ik. http://forum-s7.theshower.nl/forum/images/smiles/030_GJ.gif

Ik heb hier een overzicht staan van (bijna) alle intervallen (vanuit C):
http://www.gitaarnet.nl/forum/showpost.php?p=936789&postcount=21

[Bassbitch]

-> Sticky.

[DTmaster]

thanx JEROEN :)

[Funkicker]

Gis = grote terts (b3)

hmm.. b3? bedoel je niet #3?
wel een mooie manier om de basis van harmonie uit te leggen :D
alleen, een interval als rein 5, wordt over een octaaf dus 12, zoals jij het hier stelt, als je E op je 6de snaar neemt (open), en B op de 5de snaar (2de fret) is het dus een kwint (bekend van powerchords ja), verander B in Bb en het klinkt nog spannender ook.. ookal vind ik het geluid van een octaaf eroverheen wel duidelijker en vooral mooier.. maar als je de grondtoon zelf een octaaf hoger pakt, en de eerste harmonie klank als dichtstbijzijnde rein kwart neemt (bijvoorbeeld) vind ik t toch t bseste klinken.. maar das mijn mening.. maar good job..
nu nog van de losse samenklanken naar veranderende harmonie, weet alleen al die mooie termen er niet voor .. zal t wel s uit proberen te leggen.. maar niet nu, nu ben ik druk :p en iemand anders doet t vast ook wel

[-=JEROEN=-]

oeps foutje, ok gecorrigeerd, bedankt

ja, ik vind een oktaaf hoger duidelijker te horen, en makkelijker uitleggen

mijn volgende uitleg wordt de ondermediant als aanvulling op de mediant, en dan de boven- en ondertonica

veranderende harmonie laat ik jou over :soul:

[Jimi Hendrix]

Als je zegt dat een Bb wil oplossen naar een B moet je hem eigenlijk A# noemen.
Verder is E-C geen overmatige kwint maar een kleine sext -> onvolkomen consonant, omkering ervan is de grote terts.

E-B# is naturlijk wel een overmatige kwint, waarbij de B# dan naar een C# wil oplossen (vergelijk E#5->A).

in majeur is de 'wil tot oplossen' van de verschillende tonen als volgt: (->=wil oplossen naar):
2->1 en vice versa
3->4 en vice versa
6->5 en vice versa
7->1 en vice versa

of het de ene kant of de andere kant op gaat 'wil' af van de harmonie die eronder ligt (tonica-subdominant of dominant) en dat hangt weer samen met de boventonen die de basnoot genereert.
Melodisch (dus horizontaal) werkt dat trouwens ook zo, check bijv(..) Bach.

[-=JEROEN=-]

kijk hier spreekt iemand die weet waar hij het over heeft

"Als je zegt dat een Bb wil oplossen naar een B moet je hem eigenlijk A# noemen."

omdat een Bb een verlaagde kwint is, en een verhoogde kwart wil oplossen naar een kwint?

meer uitleg gaarne :soul:

[Jimi Hendrix]

kijk hier spreekt iemand die weet waar hij het over heeft

"Als je zegt dat een Bb wil oplossen naar een B moet je hem eigenlijk A# noemen."

omdat een Bb een verlaagde kwint is, en een verhoogde kwart wil oplossen naar een kwint?

meer uitleg gaarne :soul:


Je moet het zo zien: normaal heb je de A, door er een A# van te maken ontstaat een leidtoon naar de B. Een Bb is een verlaagde B en die wil dan naar de A toe.

Is vanuit akkoordenleer ook goed te zien, want anders zou je bijv. dit akkoord krijgen: E-G#-A#, hee geen tertsenstapeling maar een overmatige secunde??
terwijl E-G#-Bb gewoon een tertsenstapeling is (met verminderde terts bovenin).

Zelfde verhaald met de B#/C... Wel grappig in dit verband is het #5-akkoord:
E-G#-B# is E#5, E-G#-C is C#5 met een E onderin (omkering dus), en ook G##5 is mogelijk: G#-B#-D##..... zie daar een symmetrische akkoordopbouw.

Oftewel: een verlaging (b) wil (in principe) naar beneden oplossen, een verhoging (#) naar boven.

-----------------------------

Verder is het ook zo dat (in akkoorden) V altijd wil oplossen naar I, maar I ook naar IV. Die spanning kan vergroot worden door zo'n akkoord meer leidtonen te geven, bijv in E: E-G#-B : 1 leidtoon naar A (de IV). E-G#-Bb: twee leidtonen->meer harmonische spanning.
Van de B een Bb maken noemt men dan een alteratie. Je snapt dat als je daar ver mee gaat, je de herkenbaarheid van de akkoorden en hun stabiliteit behoorlijk kunt oprekken, dat is in feite de ontwikkeling van klassieke harmonie (mozart etc, hoewel hij er ook al wat van kon) naar wagner en (nog verder) van daaruit naar de atonaliteit.

Een heel ander hoofdstuk is moduleren en hoe dat mooi/goed/onopgemerkt te doen.

[-=JEROEN=-]

ik ga maar eens een cursus componeren volgen

bedankt voor je heldere uitleg http://www.gitaarnet.nl/forum/images/icons/icon14.gif

[gorgasm]

als je bv n stukkie speelt(solo) en je wil dat de bas steun geeft, en samen met drum(ritme) je backup verzorgd, hoe pak je dit dan best aan?
bas vooral

[-=JEROEN=-]

tja hangt helemaal vanaf wat je met je solo wilt doen

welke toonladder(s), wat voor sfeer

[gorgasm]

je heb n mail gehad van me jeroen :)

[-=JEROEN=-]

ik heb geen powertab, wel guitarpro5

[gorgasm]

ben ff dat stuk romanza aan het spelen. Daar zittn nogal verschillende harmonieen in.
b/e, g/e, d/e, c/a
vooral het laatste stuk van het eerste deel vind ik interessant.
1 harmonie vind ik zo niet kloppen
-2-
---
---
---
-1-
---
dan harmonizen met e/e, b/e en g/e weer.

wat me opvalt is dat dit stuk bijna nooit met n # harmonized.

kben ervan overtuigd dat er wel een uitleg achter dit stukkie zit.

ff aangepast

[-=JEROEN=-]

ik denk toch dat het handig is als je leert denken in C D E enz, ipv do,re,mi

want zowat niemand snapt wat je zojuist gezegd hebt

ik iig nie :chicken:

[-=JEROEN=-]

romanza?

heb je audio voorbeeld?

tabs?

[gorgasm]

send you mail.
http://www.youtube.com/watch?v=2EwUqWJALE8

[-=JEROEN=-]

3 verschillende versies van dezelfde knakker
http://www.youtube.com/watch?v=_CgnYA3fL-E
http://www.youtube.com/watch?v=TgCo0_4LxgA
http://www.youtube.com/watch?v=N7O2tD3imy8

jammer dat ze zo verotte gitaar heeft, ze speelt em wel lekker
http://www.youtube.com/watch?v=KGZONpy4YXY

LOOOOOOOOL @ THIS BOZO (wat een sukkel joh)
http://www.youtube.com/watch?v=lLB8i_c8M5I

deze denkt dat 't nummer binnen 1 minuut gespeeld moet zijn ,hahaha
http://www.youtube.com/watch?v=uMEh4G45q2A (verkoop die gitaar maar, jij leert het nooit)

heb trouwens niet één echt goede versie gehoord (behalve die ouwe knakker), deze vond ik 't best, tot nu toe (populair thema :confused: )
http://www.youtube.com/watch?v=UgBXT48zRYs

maar wat was nou je vraag?

[gorgasm]

wat me opvalt is dat dit stuk bijna nooit met n # harmonized.

kben ervan overtuigd dat er wel een uitleg achter dit stukkie zit.

dit. maw de uitleg van zn geharmonize. Waarom neemt hij die en die noot samen, welke harmonie is het + de uitleg van die harmonie. :)
Ik vermoed dat ie nooit met n # harmonized omdat het dan "lelijk" klinkt.

[-=JEROEN=-]

nog steeds geen mail

als 't de tabs zijn, plaats die dan hier op 't forum, zet ze tussen (code)hierdus(/code) tags... vervang () met []

[-=JEROEN=-]

trouwens, voorzover ik gehoord heb is dit gewoon E A B (I IV V)

[-=JEROEN=-]

ok ik heb em binnen, en zoals ik al zei, dit is vrij eenvoudig: E harmonies mineur

het eerste stuk, met E als bas, is volledig in Em (gespeelde tonen: e fis g a b)

dan krijg je een stukje Am7 (gespeelde tonen: a b c e g)

en dan B majeur (gespeelde tonen: b c dis fis)

bij dat B majeur stuk (gezien vanuit Em) is de d (7 van Em) gemoduleerd naar een dis, waardoor het dus harmonies mineur is ipv melodies

dus
| Em | Em | Em | Em | Em | Em |
| Am7| Am7| B | B | Em | Em | B7 | B7* | e b g |
* die bes die ze daar spelen klopt volgens mij niet, klinkt iig verschrikkelijk vals a, bes én b samen

[gorgasm]

idd die b en fis samen klinkt goed(van het D6 akkoord?Bron all-guitar-chords), maar die bes en fis klinkt "vals.

eerste deel, bedoel je tem de open Egbe?

[-=JEROEN=-]

D6 akkoord?

[gorgasm]

x20202
weet niet of de x gespeelt wordt of niet.

[-=JEROEN=-]

http://www.gootar.com/guitar/

x20202 = b d a b fis = b d fis a = 1 b3 5 b7 = Bm7

is ook een D6, maar dan met een B in de bas, dus D6/B

maar omdat dit nummer in E staat, heeft dit akkoord eerder de functie van een V akkoord, en dat is dus B... snappie?

edit: ik kom hier later nog op terug

[power_chord]

dit verhaaltje kennik wel ja onder dominant is dan het zelfde als subdominant neem ik aan? dat word gebruik ik namelijk. van me opa geleerd :D

[-=JEROEN=-]

ik had dit onderwerp eigenlijk niet moeten starten

ik weet er zelf nog te weinig van af

dus misschien ben ik het wel helemaal verkeerd aan het uit leggen

ik heb mezelf hier en daar al betrapt op fouten

ik ga zelf maar weer eens op les

en dan dit onderwerp opnieuw plaatsen, zodra ik echt begrijp hoe 't zit

[gorgasm]

in majeur is de 'wil tot oplossen' van de verschillende tonen als volgt: (->=wil oplossen naar):
2->1 en vice versa
3->4 en vice versa
6->5 en vice versa
7->1 en vice versa

wat is dit in mineur? Jimi kom vna onder je steen!

[the_arod]

Ik heb al het nodige gelezen over harmonieën, maar gezien mijn muziektheorietische kennis erg summier wilde ik graag toch wat hulp.

Ik wilde de volgende D-minor toonladder graag harmoniseren, maar dat zou dus op meerdere manieren kunnen? Welke opties zjin er, en hoe pak ik dit aan?

Het gaat m deze ladder
---------------------------------------|
---------------------------------------|
---------------------------------------|
---------------------------------------|
--3--1--0-----1--0--------0-----------|
-----------3--------3--1-----3--1--0--|

[-=JEROEN=-]

Ik neem aan dat je bedoelt: d e f g a b c

Dat is wat ze noemen dorisch mineur (2e modus van C majeur)

Dus de bijbehorende akkoorden zijn dan: Dm Em F G Am Bdim C

Is dat wat je bedoelt?

[the_arod]

f*ck, foutje gemaakt, meende te zien dat die open snaren er ook in zaten:chicken:
ik bedoel dus deze (op een in B gestemde 7 snaar):

--------------------------------------|
--------------------------------------|
--------------------------------------|
--------------------------------------|
--------------------------------------|
--6--5--3-----5--3--------3-----------|
-----------6--------6--5-----6--5--3--|

ik wilde er graag een tweestemmige toonladder van maken

[-=JEROEN=-]

Schrijf de tonen eens uit...

[the_arod]

dat wordt dan: C, A#, A, G, A#, A, G, F, A, G, F, E, G, F, E, D
in volgorde: D, E, F, G, A, A#, C

[-=JEROEN=-]

Lijkt mij dat je nog maar eens verder moet studeren.

Lees mijn lessen eens door, vooral het gedeelte over intervallen en progressies.

[EuroCinema]

dat wordt dan: C, A#, A, G, A#, A, G, F, A, G, F, E, G, F, E, D
in volgorde: D, E, F, G, A, A#, C

A is de vijfde noot van de ladder. Als er dus een A# in zit, betekent dat dat de vijfde trap van de ladder verhoogd is. En dat is gek als de gewone, niet verhoogde A er ook in zit. De noot in kwestie is dan ook de zesde trap. Daarom noemen we hem in zo'n geval Bb.

[-=JEROEN=-]

Dat is waarom ik suggereerde eerst nog iets verder te studeren.

Voor je met harmonieleer begint, is het handig als je een stevige basis hebt.

[gorgasm]

je kan vanalles doen joch, je kan octaveren(simpelste) je kan in de kwint gaan spelen, als jij C neemt kan de andere G nemen, of E of Eb, of F, of A.. je kan t ook mixen(op de kwint van C naar de terts van D en E octaveren), doen wringen, en weer mee met de ander spelen...
te zien wat sfeer je wil, wat jullie mooi vinden.

Je kan zoveel:)

[EuroCinema]

Klopt, maar sommige dingen hoor je meer dan anderen. De tweede stem een terts boven de eerste is bijvoorbeeld redelijk standaard.

[delphiro]

Ik zou het artikel eerlijk gezegd niet laten staan want er staan teveel fouten in.

Laten we eens kijken naar de sterkste interval: de kwint of ook wel de dominant.

De kwint is niet gelijk aan een dominant. Een kwint is een interval (bv tussen tonica en dominant maar ook tussen andere toonladdereigen tonen.

Een kwint is ook zeker niet het sterktste interval. Een sterk interval is kleurbepalend en dan komt de terts eerder om de hoek zetten, immers, majeur of mineur wordt bepaald door een kleine of grote terts op de tonica. Bij het toepassen van het V7 akkoord (dominant septiem) wordt de kwint juist als eerste weggelaten omdat deze niet klankbepalend is.

De B is de dominant, oftewel de 5e toon van de toonladder, de reine of zuivere kwint.

Spreek bij voorkeur over een reine kwint. De dominant staat ook niet gelijk aan een kwint zoals in de tekst het geval lijkt te zijn. Het interval tussen E en B is een reine kwint (maar zo ook tussen F# en C# in dezelfde toonladder van E majeur)

onvolkomen consonant, maar ik weet niet precies waarom, misschien kan iemand anders dat uitleggen.

Er is een verschil tussen harmonisch en melodisch consonant. Een reine kwint is gewoon consonant en niet onvolkomen consonant. Een verminderde of overmatige kwint is altijd dissonant.


Een korte samenvatting:
E = grondtoon / tonica
B = reine of zuivere kwint / dominant (5)
Bes = verminderde kwint (diminished / b5 / -5)
C = overmatige kwint (augmented / #5 / +5)


De overmatige kwint van E is B# en niet C ook al zijn deze enharmonisch gelijk (klinken hetzelfde). Je kunt dit ook aan je formule zien (E = 1, F# = 2, G# = 3 .. B = 5 oftwel B# = 5#) maar die formules zijn bij harmonieleer niet toepasbaar.

Let wel, de grondtoon kan ook een andere toon dan E zijn, ik heb de E hier slechts als voorbeeld gebruikt. De B is ten opzichte van de E de dominant. De interval (afstand) tussen E en B is een zuivere kwint.

Ik zou eerder zeggen dat het ook elke andere majeur of mineur toonladder kan zijn. Harmonieleer voer je uit op basis van een toonladder en je hebt de E majeur ladder gebruikt. Je ontkomt in dit artikel ook niet aan het noemen van de volledige majeur toonladder van E.

De mediant, oftewel de terts (de 3e toon uit de toonladder), kent twee vormen: de kleine (G) en de grote terts (Gis)

Een korte samenvatting:
E = grondtoon / tonica
G = kleine terts (b3)
Gis = grote terts (3)
A = reine of zuivere kwart (4)
.

Dit klopt niet. De (kleine of grote) terts vanaf de tonica in een toonladder bepaalt de staat van de toonladder. Een grote terts (E-G#) geeft aan dat het majeur is, een kleine terts (E-G) duidt op mineur. De mediant kent twee vormen, een ondermediant (trap VI) en een bovenmediant (trap V) en heeft weer te maken met echte harmonieleer.

Waar het voor mij om gaat is dat je weet hoe de interval heet (terts, kwart, kwint, enz) en wat hun functie is (mediant, onderdominant, dominant, enz)

En daar is de essentie van de fout in dit artikel het beste uitgelegd.. intervallen hebben geen functies als dominant etc. de samenklank van twee of meer tonen heeft een functie. In de toonladder van E is het interval van een reine kwart te vinden in de tonica (I) E-G# maar ook in de dominant (V) B - F#.

Ik snap wat de schrijver heeft willen duidelijk maken maar er wordt een verkeerd verband gelegd tussen intervallen en de functie van samenklanken. Wil je echt harmonieleer volgen dan is de kennismakingscursus van de Schumann Akademie heel interessant (of gewoon voltijds conservatorium). Hennie Schouten heeft er ook een leuk boek over geschreven (Getiteld `Harmonieleer'... verrassend!) maar dat gaat meteen heel diep.

Een voorproefje in vogelvlucht..

Neem de majeurtoonladder van C = C D E F G A B C
bouw op elke akkoord de drieklanken uit de laddereigen tonen

(I) C E G
(II) D F A
(III) E G B
(IV) F A C
(V) G B D
(VI) A C E
(VII) B D F

De tonica (I) is de thuiskomst, de subdominant (IV) leidt weg van de tonica en dwingt richting de dominant (V) die weer naar de tonica leidt. Dit is een heel veel voorkomende oplossing I - IV - V - I en je kunt heel veel stukken herleiden naar deze oplossing. Luister je ooit wel een naar Mozart? Geheid dat het einde van een symfonie van zijn hand in I-(IV)-V-I eindigt. Gelukkig zijn hierop de nodige variaties te vinden door bv. subsitutie (eerste omkering van II ipv IV of V7 ipv V etc.) waardoor je als componist veel ruimte hebt om het in te vullen.

Harmonieleer is echt een heel leuk vak en stelt je in staat om complexe partituren te herleiden tot eenvoudige drie- of vierklanken waarmee je het hele stuk kunt samenvatten. Het stelt je ook in staat om te leren componeren zonder dat je de basisfouten maakt (verkeerde verdubbelingen etc. etc.). Ben je in staat om dit te volgen dan moet je het zondermeer doen!

Nog even een leuk voorbeeld uit de praktijk.

http://www.youtube.com/watch?v=jax_BuzFbKA

Dit is van Schumann en het stuk eindigt in de dominant-septiem (V7). Je kan dit eigenlijk heel makkelijk horen want het stuk lijkt niet af te zijn! Er moet nog een akkoord (de tonica I) op deze trap volgen maar Schumann heeft dat expres niet gedaan en laat de luisteraar `gespannen' achter.

Een ander prachtig voorbeeld is hier te vinden

http://www.youtube.com/watch?v=UMImt32j3RQ

(weetje.. de zanger is een countertenor... een man!)

Je hoort eerst de tonica (thuis) en als de strijkers twee keer hun melodie hebben gespeeld (halverwege maat 3 voor de notenlezers onder ons of 0:22 voor de luisteraars) komt de dominant om de hoek (V) die halverwege maat 5 (of 0:34) weer oplost in de tonica.

Luister er een paar keer naar en je hoort de onmiskenbare klankovergang tussen tonica en dominant. Zo kun je dat uitbreiden met de subdominant en de substituten en het luisteren wordt nog veel leuker :-)

Voor de notenlezers, zie ook in de bladmuziek van het vorige voorbeeld..

Toonsoort, twee mollen maar G in de bas dus g (oftewel G-klein / G-mineur)
De basis wordt overduidelijk gevormd door de G (die in verschillende octaven voorkomt) en in de melodie verrijkt tot het gehele G akkoord op de sterke maten

Halverwege maat 3 is de overheersende toon de D (grondtoon van de dominant!) en de melodie bestaat op de sterke maatdelen uit de dominant.

Leuk vak :-)

Cheers,
Rob

[-=JEROEN=-]

Ik weet er nog te weinig van om het eigenlijk goed te kunnen uit leggen.

Beter was ik begonnen met vragen te stellen ipv antwoorden te geven ;)

Er staat echter wel aardig wat nuttige info hier. Misschien een keer samenvatten in een nieuwe post.

[-=JEROEN=-]

Weer een toevoeging:

Akkoorden kun je opdelen naar hun functie in tonica, predominant (ook wel subdominant, maar mbt functie vind ik predominant wat beter gekozen) en dominant

De akkoorden iii en vi hebben 2 noten gemeen met de tonica en kunnen derhalve als tonica fungeren:
In C heeft de iii EGB (E en G gemeen) en de vi ACE (C en E gemeen).

De akkoorden V en vii* hebben ook 2 noten gemeen en kunnen als dominant fungeren: GBD en BDF
De akkoorden ii en IV hebben ook 2 noten gemeen en kunnen als predominant fungeren: DFA en FAC

In het algemeen geldt: predominant > dominant > tonica
Dus een ii - V - I, of IV - V - I, maar ook ii - vii* - I

Als je dan nog de iii of vi 'toniciseert' kun je bijvoorbeeld krijgen:
IV - V7 - vi - iii - ii7 - vii* - I ofwel:

predominant - dominant - tonica - tonica - predominant - dominant - tonica

Ik zal weer eens wat samenvattingen gaan maken