Tips voor stemmen 12-snarige aub. Gertdm? Picker?

[piezo]

Voor alle duidelijkheid, ik kan heus wel gitaren e.d. stemmen. Het gaat me om "tips en tricks" puur voor de techniék van het snel en goed stemmen van een 12-snarige. En daarbij ook nog - voor zover de technieken anders zijn - voor zowel stemmen op het gehoor als met een stemapparaatje. Eventueel ook wat tips om snel om te stemmen naar een andere (lees: open-) stemming.

Ik heb wel eens op een 12-snarige rondgeklungeld maar tot gisteren niet zo'n ding gehad. Ik wil daarom graag van ervaren 12-snarige spelers horen hoe zij zo'n ding stemmen, om mezelf een frustrerend lange "trial & error" tijd te besparen. Ik moet namelijk ook nog een geschikte combinatie van snaardikte en -spanning (standaard of verlaagd) zien te vinden, dus er valt nog genoeg te ontdekken.

Ter info, ik stem bij voorkeur - en als regel - op het gehoor, gewoon uitgaande van een "A", maar noodzakelijkerwijs ook wel eens met zo'n apparaat. Op het gehoor gaat dat meestal via een flageoletten methodiek (zonodig met even grof vóórstemmen) en vervolgens verfijnen op basis van akkoorden en/of ervaring met de betreffende gitaar.

[Picker]

Tja... ik stem zo'n ding gewoon van boven naar beneden, op het gehoor, zonder flageoletten of andere ingewikkelde dingen. Eerst een keertje snel (één snelle draai tot de snaar zuiver is) en dan nog een keertje, omdat de hals natuurlijk wat gaat werken en daardoor de boel weer onstemd raakt al vóór je bij de lage E bent.

Daarna wat accoorden pakken van het lied wat je spelen wilt, en fijntunen op de snaren die daarbij uit de pas lopen.

Het probleem is dat een gitaar een getempereerd instrument is, dus eigenlijk altijd vals klinkt. Als je daar teveel op gaat letten word je helemaal gek. Niet doen dus! Snel stemmen, en daarna de ergste snaren bijstemmen zodat de fouten over alle snaren uitgesmeerd worden.

[piezo]

Maar hoe ga je dan om met de paren/koren? Stem je er eerst eentje en dan de 2e daar naar toe? Bij allebei "tegelijk" raak je toch steeds in de war welke er het meest "zweeft"? Een pianostemmer (en ik ook, ik stemde zelf de rotte noten van de piano bij) dempt toch ook de dubbel/ triple snaren met zijn rubber wigje?
Enne .... als je een solo optredende akoestische gitarist bent is jouw methode vast heel goed, maar issie dat ook als je in een band speelt?

Dat van de temperatuur en "gemiddeld juist" stemmen van een gitaar weet ik heel goed, ik moet daarom soms nogal grijnzen als het op het forum weer eens over de nauwkeurigheid van een bepaald stemapparaat gaat. :)

[gertdm]

Tja over t stemmen van een gitaar en een 12string in t bijzonder zijn natuurlijk hele verhandelingen te schrijven.
Maar in de basis: ik speel even een riedel en hoor dan welke snaren uit de pas lopen. Die stel ik dan bij. Ik werk altijd per paar, dus als de A moet worden bijgedraaid, neem ik de octaafsnaar mee. Dat werkt t gemakkelijkst.

De pitch kan na verloop van tijd verlopen.Ik heb t dan over enkele weken. Dan stel ik alles opnieuw bij. Daarvoor gebruik ik dan een stemapparaat voor een van de basisnoten in een stemming. Ik sta meestal in een C gestemd ( pitch Bes).

Als regel verder: gewoon op gevoel en gehoor. Een 12string blijft toch een apart geval, waarbij het gewoon niet eenvoudig is hem precies zuiver te krijgen. Meestal heb je al snel wat verloop. Het hangt van de mate waarin af in hoeverre dat 'vals'gaat klinken.
Ik speel al jaren op de duurdere merken en ook die hebben last van verloop in de stemming. Wel veel minder dan goedkope modellen. Maar zelfs mijn dure Taylor LKSM ontkomt er niet aan.
Ik herinner me een opname van Leo Kottke op 'Burnt lips' waarbij hij op zo'n oude Stella 12string speelt. Zo vals als de pieten. Maar ja, kennelijk vond hij t op dat moment niet erg.


Het hangt overigens zeker ook af van de kwaliteit van de gitaar, de constructie en de soort snaren hoe de gitaar te stemmen is en hoe snel die verloopt.Een 12 string op normale pitch geeft sneller problemen vanwege de verhoogde trekkracht op de hals en het bovenblad. Bovendien klinkt een lager gestemde 12string mooier. Hij gaat dan meer zingen. Juist omdat je lager stemt kun je ook al snel een 012 set nemen waardoor de klank voller wordt.

Ik stel altijd mijn set snaren zelf samen en koop nooit fabriekssetjes:

028
054 / 056 (afhankelijk van het merk snaren)

022 (omwonden)
043/044

012 / 013
034

010
024

015 / 016
015/016

012
012

Ik hoop dat je er wat aan hebt :)

[Picker]

Maar hoe ga je dan om met de paren/koren? Stem je er eerst eentje en dan de 2e daar naar toe? Bij allebei "tegelijk" raak je toch steeds in de war welke er het meest "zweeft"? Een pianostemmer (en ik ook, ik stemde zelf de rotte noten van de piano bij) dempt toch ook de dubbel/ triple snaren met zijn rubber wigje?
Enne .... als je een solo optredende akoestische gitarist bent is jouw methode vast heel goed, maar issie dat ook als je in een band speelt?

Dat van de temperatuur en "gemiddeld juist" stemmen van een gitaar weet ik heel goed, ik moet daarom soms nogal grijnzen als het op het forum weer eens over de nauwkeurigheid van een bepaald stemapparaat gaat. :)

Ik stem ze allemaal achter elkaar - van de eerste hoe E tot de tweede lage E. Waarom moeilijk doen? Het is niet moeilijker dan een 6-snarige gitaar, alleen twee keer zoveel werk. Ik raak de snaren dan allemaal één voor één aan. Naar zweving luister ik niet.

In een band stem je net zo, maar dan vraag je eerst de pianist om de hoge E.

[piezo]

Bedankt voor de reacties. Ik ga dus gewoon uitvinden wat voor mij het beste werkt. O.a. inmiddels uitgevonden dat je een leuk effect krijgt door alleen de dunne snaar van het G-koor een kwart lager dan normaal te stemmen, D dus. En ook dat je die maar een beperkt aantal keren heen en weer kunt stemmen van D naar G en weer terug. Ploioink.... :)
Geen reserve losse snaar nog, dus maar even een oude E1 snaar er op en die in D stemmen.