Watergedragen lakken voor accoustische instrumenten

[Dirk Janssen]

Al jaren lang worden accoustische instrumenten met Nitro Cellulose lakken afgewerkt.
Ondertussen komen er echter steeds meer milieu vriendelijke producten op waterbasis op de markt.
Wie heeft er al ervaring met deze producten zoals Acryl, PU etc.
Welke lak op waterbasis komt het dichtst bij de Nitro lakken?

Op internet wordt er veel gepraat over een amerikaans product "KTM9 Water-based clear lacquer" van LMI. Wie heeft dit product al eens gebruikt en weet weet welk type lak dit is.

Mogelijk kunnen we door de overstap naar een ander product ook een positieve bijdrage leveren aan ons leefmilieu.

groeten
Dirk Janssen
www.janssengitaarbouw.nl

[Dirk Janssen]

Ondertussen heb ik veel gitaarbouwers en producenten benaderd met mijn vraag, of zij ervaring hadden met de nieuwe acryl (watergedragen) lakken.

Hoewel deze lakken al een stuk zijn verbeterd in vergelijking met vroeger, voldoen ze nog niet echt goed voor accoustiche muziekinstrumenten. Lak blijft te zacht, te dikke laag etc etc.

...en wat doe je dan, als je toch een meer ecologische manier van lakken zoekt? Je kijkt hoe het vroeger werd gedaan...
Ik ben dus met veel enthousiastme begonnen te politoeren met schellak.
Werkt wel, maar is behoorlijk arbeidsintensief... (spaart wel de fitness-club uit)

Een van de lak-producenten vertelde me dat de ontwikkeling van schonere lakken wel door gaat natuurlijk. Maar de eerste 5 jaar verwachtte hij geen lakken vergelijkbaar met NitroCellulose of Schellac.

Even geduld dus nog...

Natuurlijk blijf ik geinteresseerd naar nieuwe meningen en tips...

groeten
Dirk

www.janssengitaarbouw.nl

[Mattia]

Ondertussen heb ik veel gitaarbouwers en producenten benaderd met mijn vraag, of zij ervaring hadden met de nieuwe acryl (watergedragen) lakken.

Hoewel deze lakken al een stuk zijn verbeterd in vergelijking met vroeger, voldoen ze nog niet echt goed voor accoustiche muziekinstrumenten. Lak blijft te zacht, te dikke laag etc etc.

...en wat doe je dan, als je toch een meer ecologische manier van lakken zoekt? Je kijkt hoe het vroeger werd gedaan...
Ik ben dus met veel enthousiastme begonnen te politoeren met schellak.
Werkt wel, maar is behoorlijk arbeidsintensief... (spaart wel de fitness-club uit)

Een van de lak-producenten vertelde me dat de ontwikkeling van schonere lakken wel door gaat natuurlijk. Maar de eerste 5 jaar verwachtte hij geen lakken vergelijkbaar met NitroCellulose of Schellac.

Als je cellulose lak wil, koop dat cellulose. Als je een schellac look en feel wil, koop dan vooral schellac.

Dat waterbasis lakken per definitie 'dik' zijn is klanklare onzin. Lak is zo dik als je 'm aanbrengt. Als mensen het dik aanbrengen, wordt het dik, niet omdat het spul vanuit zichzelf 'dik' is. High solids, ja, vaak, maarja, moet je je laktechniek aanpassen. Ze zijn wel wat zachter dan Nitro, zo algemeen, maar te zacht voor akoestische isntrumenten? Nee. Er zijn verschillende bouwers die met name KTM9 (Grafted Coatings, via LMI te verkrijgen) gebruiken. Ga ik binnenkort ook doen. Reden: ik kan nitro niet veilig verwerken, dus liever niet, en de resultaten zien er prima uit. Het zijn alleen geen Acryl lakken, voor zover ik de chemie begrijp (weinig), maar polyurethaan lakken. Waterbasis Acryl van de bouwmarkt/goedkope auto-touchup verf is toch iets heel anders.

Nitro is geen 'magische', geweldige laksoort. Het heeft geen speciale klankeigenschappen. Het is niet bijzonder stabiel, of duurzaam. Het is middelhard, is vooral makkelijk te bewerken (runs, dips, etc? Even bijwerken, best snel gebeurt, burn in, etc), en ziet er mooi uit. Polyester lakken zien er alleen vaak nog mooier uit/net zo mooi, vergelen niet, en degraderen niet onder invloed van UV licht (wat nitro wel doet; vandaar ook de charme van gebarste, vergeelde nitro). Nadeel van Polyester: ook zeer giftig (anders giftig, iig), en het is gecatalyseerd spul (UV of chemisch, dus weer de noodzaak voor een goede spray setup). Qua look is het perfect, is perfect glashelder en dun aan te brengen, is zeer hard, maar valt bijna niet te repararen, tenminste niet zo gemakkelijk als nitro.

Schellac is mooi, makkelijk zeer dun aan te brengen, maar ook relatief fragiel. Opgelost in alcohol (met ketanen) is het ook niet echt super veilig meer (vanwege het oplosmiddel; schellac zelf kun je eten als je dat leuk vind), dus handschoenen zijn wel aan te raden. Op zich niks mis mee, maar het heeft ook z'n voor en nadelen.

Voor mij is lak op water basis de eerste keuze voor een 'spray finish', en schellac voor een french polish finish. De reden: ik heb de ruimte niet om iets giftigers met spuitpistool en al te verwerken. Daar is mijn gezondheid me te dierbaar voor. Ik heb Nitro een paar keer gebruikt, buiten, met maskers en al, maar dan nog...liever niet nog een keer.

[starfield]

respect voor den kraanige gitaarlakker!

meen ik echt.

[Dirk Janssen]

Lakken van een gitaar doe je om een aantal redenen:
1. bescherming van het hout tegen vuil en andere mindere invloeden van buitenaf.
2. Het uiterlijk. Een mooie hoogglans lak maakt het instrument "luxer". En of we nu willen of niet, het oog wil ook wat.

Keerkant van de medaille is dat lak hoe dan ook invloed zal hebben op de klank. De keuze van lak is daarom wel degelijk van belang.
Er zijn lakken die de klank "inpakken" en sommige lakken werken juist positief en accentueren bv de hoge tonen en "stralen" het geluid beter weg.

Een derde punt natuurlijk is of je de technische middelen hebt om een bepaalde lak te gebruiken.

Hoewel ik dolgraag zou overstappen naar een watergedragen lak, geeft deze geen vlekkeloos mooi hoogglans resultaat.
Schellak wel, maar is zeer gevoelig. Pas op voor bv het pluche van je koffer! Weekmakers kunnen de lak ruineren.
Dus...voorlopig maar Cellulose lak blijven "spuiten". Het verwerkt heel fijn en kan dun opgebracht worden. Trouwens 3M heeft hele goede maskers (ook voor brildragers).

Succes

[Pais]

Waarom zou je een ecologisch verantwoorde lak willen gebruiken? Een instrument is geen wegwerpspul. Alle verpakkingen waar pvc in zit, waar liters organische oplosmiddelen in worden verwerkt, dat beland allemaal in het circuit van afval verwerking. Bij een gitaar kan daar tientallen jaren overheen gaan.

Dat lakken op waterbasis minder sterk zijn, is chemisch makkelijk te beredeneren. (heb weinig verstand van gitaren maar iets te veel van chemie, dus als je geintresseerd bent, hoor ik het wel). Tegen de tijd dat de lakken op waterbasis net zo goed zijn als de organische lakken van nu, zijn de organische lakken vast ook ontwikkeld waardoor organisch nog steeds aantrekkelijk is om te gebruiken.

[Jeroensnake]

Ecologisch verantwoord? Omdat je de wereld belangrijk vind en graag wilt dat de kinderen van iedereen en de kinderen daarvan en daarvan en daarvan, etc.. graag ook willen leven. Maar ach, misschien wil je geen kinderen... iedereen z'n eigen mening. De wereld is immers *** genoeg...

Persoonlijk vind ik het uiterlijk van mijn gitaar een stuk minder belangrijk dan de klank. who cares how it looks?! Barbie? Ik niet. Hoe de gitaar nou precies klinkt maakt mij ook niet zo heel veel uit. Het gaat erom wat JIJ ermee kunt doen, niet wat de gitaar voor je mogelijk maakt.

Gaat het om speelbaarheid? Geen ...glas...lak, maar gewoon licht schuren. De huid van een haai is juist ruw, omdat die dan beter en sneller door het water kan bewegen (vergelijk vinger en gitaarhals; opschuren met fijn papier dus!). Wel oppassen voor vocht en andere gevaren van buiten (misschien de gitaar na wat jaartjes intensief gebruik weggooien?)

Wil je weinig onderhoud en een strakke, constante klank? Neem een laksoort die zo on-afbreekbaar is als mogelijk (GEEN waterbasis dus!). Slecht voor het milieu? Who cares?! Het gaat toch om de klank...?

Conclusie: kijk waar je eigen prioriteiten liggen.

[Dirk Janssen]

Voor de volledigheid na 3 jaar dit berichtje:

Sinds 2 jaar gebruik ik nu een watergedragen hoggglans lak van LMI (KTM9)
Het is dunner dan de cellulose lak en het lakproces heb ik op een paar punten moeten aanpassen.
Maar ik ben er byzonder tevreden mee. De laklaag is een stuk dunner dan bij de cellulose en de verwerking cq het polijsten gaat perfect.

Het grootste verschil van deze lak met de lakken van 3 jaar geleden is dat de lagen nu beter met elkaar samen smelten (vernetten/cross-linken). Hierdoor blijven bij het polijsten de overgangen van de laagjes (water ringen) achterwegen.

Nog wel zoek ik een leverancier in Nederland, want de transport kosten zijn praktisch gelijk aan de kosten van de lak zelf. :-(

www.janssengitaarbouw.nl

[fred dons]

ik heb nu een paar gitaren met ktm 9 gedaan maar ik ben nog steeds niet geheel overtuigd, het drogen tussen de lagen duurt me te lang en ook met polijsten krijg ik net niet de glans van cellulose of poly
nadeel vind ik ook dat je binnen 24 uur de volgende lagen moet spuiten omdat je anders toch jaarringen krijgt

ik heb nu een 2 componenten watergedragen lak waar ik wil mee gaan oefenen als het weer wat beter is maar voorlopig gebruik ik nu de ktm alleen als grondlaag voor cellulose (misschien dat ik van de zomer weer een poging met ktm waag)

[Dirk Janssen]

Hi Fred,
Na een gronding van Schellak, lak ik gedurende 2 dagen met KTM9. Ca 4 a 5 laagjes per dag met een uur droogtijd tussen elke laagje.
Met cellulose ging het ook niet sneller, maar je hebt gelijk met het feit dat je eea kon laten hangen om later verder te gaan. Met KTM moet je binnen die 24 uur verder gaan anders krijg je geen goede vernetting tussen de lagen.

Het polijsten gaat eigenlijk net als met cellulose. Alleen moet je wel erg oppassen dat de lak niet te heet wordt als je een polijstschijf gebruikt....

Op mijn "site" zie je een aantal instrumenten die afgewerkt zijn met deze lak.

Graag hoor ik tzt hoe jouw ervaringen zijn met jouw product.

groet
Dirk

www.janssengitaarbouw.nl/

[fred dons]

ik had toevallig gisteren op je site zitten kijken, ziet er erg goed uit!

ik heb ook gemerkt met het polijsten dat je inderdaad niet te lang op dezelfde plek moet blijven hangen (bij mij liet op die plek de lak los van de onderlaag)

het probleem bij mij is ook dat de lakruimte niet verwarmd is en dan is ktm helemaal niet te lakken (ik geloof dat ik het blik wat ik nu nog heb staan kan weggooien wegens bevriezings verschijnselen ;) ) Cellulose lukt gek genoeg wel bij deze temperaturen (ik bewaar mijn lak wel op kamertemp maar heb de afgelopen dagen bij temperaturen rond de 0 gespoten en dat ging prima)

Ik blijf nog wel experimenteren met ktm omdat ik weet dat het goed kan gaan maar ik blijf voorlopig cellulose er naast gebruiken

[jan jansen]

Cellulose lukt gek genoeg wel bij deze temperaturen (ik bewaar mijn lak wel op kamertemp maar heb de afgelopen dagen bij temperaturen rond de 0 gespoten en dat ging prima)

Ik blijf nog wel experimenteren met ktm omdat ik weet dat het goed kan gaan maar ik blijf voorlopig cellulose er naast gebruiken[/QUOTE]

Das een vreemd verschijnsel fred...ik heb van het herfst gelakt(blanke cellulose) met temparaturen rond de 10 graden en de lak werd erg stroperig/bobbelig na het drogen...

jj

[fred dons]

hoe spuit jij ? (spuitbussen of spuitpistool ? )

ik spuit mijn cellulose met spuitbussen en de bussen staan wel in een verwarmde ruimte , (22 graden).ik spuit ze verder in dunne lagen die gelijk uitharden dus van dat stroperige heb ik geen last gehad. Ik was bang voor vocht (witte uitslag) maar dat was niet het geval

Ik denk wel dat als ik de lak eerst in een koud pistool had gedaan het inderdaad stroperig was geworden

[niekb]

Ik heb met nitro ook nog geen problemen gehad wat betreft temperatuur. Ik denk dat die witte uitslag meer te maken heeft met vocht in de lucht.

Ik spuit ook dunne lagen. De laatste keer dat ik gespoten heb was het een graad of 8. Hout op kamer temperatuur. Na het spuiten laten drogen op kamertemperatuur.

[jan jansen]

hoe spuit jij ? (spuitbussen of spuitpistool ? )

ik spuit mijn cellulose met spuitbussen en de bussen staan wel in een verwarmde ruimte , (22 graden).ik spuit ze verder in dunne lagen die gelijk uitharden dus van dat stroperige heb ik geen last gehad. Ik was bang voor vocht (witte uitslag) maar dat was niet het geval

Ik denk wel dat als ik de lak eerst in een koud pistool had gedaan het inderdaad stroperig was geworden


Ik heb niks met spuitbussen,al heb ik mn laatste telecaster wel wit gespoten met spuitbussen en de laatste 2 lagen met blanke lak uit de electrische verfspuit.(totaal een laag of 8 a 9)Dus gewoon met een goeie wagner electrische verfspuit waarbij ik de lak in een liter blik heb staan bij kamertemperatuur.


jj

[fred dons]

ik hoor wel vaker dat je met een wagner een wat grover resultaat krijgt (ongeacht de temperatuur) dus dat in combi met een lagere temp kan er misschien toe leiden dat het nog stroperiger wordt. al geprobeerd om meer thinner te gebruiken ?

[gengar]

Dirk, heb even op je site gekeken, ziet er mooi uit. Ik heb vandaag met een professionele shopper/ bike spuiter/ airbrusher gesproken en hij experimenteerde ook met alle mogelijke lakken omdat hij ook graag op watergedragen produkten over zou gaan maar hij was er echt overtuigd van dat voor een eindlaag echt nog steeds een thinner based lak gebruikt moest worden omdat alle andere niet dezelfde slijtvastheid/ bescherming en zo bieden.
Een andere spuiter (dit was op de airbrush beurs) beweerde wel dat je een afzuigwand van 2 bij 1 voor een euro of 1000/ 1500 zou kunnen kopen. Je hebt dan natuulijk nog steeds geen overdruk, maar je kunt wel goed spuiten op deze manier. Dit is echter natuurlijk geen oplossing voor het milieu...
Aangezien je in de buurt woont zou ik graag een keer een kijkje komen nemen in jouw werkplaats en de passie delen, vind je dat ok?

[jan jansen]

ik hoor wel vaker dat je met een wagner een wat grover resultaat krijgt (ongeacht de temperatuur) dus dat in combi met een lagere temp kan er misschien toe leiden dat het nog stroperiger wordt. al geprobeerd om meer thinner te gebruiken ?

ne niet echt want de blanke lak lijkt me echt zo al dun genoeg.Ik heb wel een liter of 30 cellulose gekocht(3 verschillende kleuren)wat ik zelf nog moet verdunnen voor het spuiten afgelopen herfst,maar voor ik daar ooit mee bezig ga wil ik een andere verfspuit hebben dan die wagner.Mischien nog wat suggesties?

JJ