vraagje over nek lakken

[hierophant]

huj, ik ben van plan om een ouwe nek die gelakt was af te schuren, maar nu vraag ik me af wat ik er dan mee moet doen. Kan ik hem blank laten of is dit af te raden.. ik zou hem gewoon een doorzichtig lakje geven of kan het ook met boenwas, dan hoeft er geen lak op, of is dit zeker af te raden..
ik hoor graag meer hierover
x

[harrie-beton]

er zijn twee manieren.

[a] lakken. Minstens 13 lagen. Elke dag een dunne laag (spuiten!)

[b] ongelakt laten, goed onderhouden met olie

Ongelakt klinkt beter maar gitaar moeilijk schoonhouden.

[hierophant]

lakken wil ik liever niet doen, maar als ik zou olien, met wat voor olie moet dit dan, en wat is 'goed onderhouden'.. elke maand een keer olien? elk jaar.. ?

[Snaar'n Bennie]

Heb ik nog een andere vraag...

Ik wil dat ook met mijn gitaar doen. Ben mijn JS 700 nou aan het kaalschuren. Wat een dikke lak hebben die Japanners erop gespoten zeg!!!! Ongeloveloos...

De hals wil ik mischien ook met olie bewerken. Het is een mahonie hals. Dit is geen knetterhard hout. Zal dit wel goed gaan?

[fred dons]

mahonie kun je beter niet olien (met name op de nek) om dat kan gaan rotten vanwege het zweet van je handen en lichaamsvetten
esdoord is wel goed te doen, bij voorkeur met danish wax of tung olie maar een meubelwas kun je ook een heel eind mee komen

[Mattia]

Ik moet zeggen dat ik nooit problemen heb gehad met geoliede mahonie. Nooit. Moet wel een goede olie zijn (Liberon Finishing Oil werkt perfect), genoeg lagen, en een laagje was (Briwax werkt goed) eroverheen, prima gewoon. Genoeg bassen en gitaren met mahonie bodies/halzen gezien die probleemloos in de olie zijn gezet, en ik moet zeggen dat dit de eeste keer is dat ik ook maar gehoord heb dat mahonie zou gaan 'rotten' van olie+zweet. Als die olie uitgehard is biedt 't prima bescherming.

[Snaar'n Bennie]

Bedankt Fred en Mattia. Dus het kan wel, of dus toch niet?

Ik meld me wel weer als alle lak en beits verwijderd is...

[Snaar'n Bennie]

Bedankt Fred en Mattia. Dus het kan wel, of dus toch niet?

Ik meld me wel weer als alle lak en beits verwijderd is...

[fred dons]

je hebt in zoverre gelijk dat als je het hout goed kan sealen mahonie ook geolied kan worden, ik heb helaas gemerkt dat bij laten we zeggen normale meubelwas, het mahonie na verloop van tijd (1 jaar intensief spelen) ging vervallen door de invloed van zweet. bij maple word het hout alleen vies groen maar bij mahonie kreeg ik er dus echt last van "houtrot" (en ik heb geen agressief zweet) :cry: .

dus als je olied, zoals mattia al zegt een goede olie nemen die uithard anders zou ik zelf voor een lichte lak kiezen

[harrie-beton]

even kopie van rikkersgitaarbouw


De halzen van de meeste gitaren (basgitaren, electrische gitaren, westerngitaren en klassieke gitaren) zijn voorzien van een toets van ongelakt hout. Dat kan ebbenhout zijn (zwart) maar meestal gaat het om pallisander ('rosewood', rood-bruin).

Aangezien de achterkant van de hals vaak wel in de lak zit kan de hals alleen vocht opnemen via de voorkant. Dat vocht zit in de vingers (zweet) maar ook in de lucht.

Als er een hoge luchtvochtigheid heerst (bijvoorbeeld in de herfst) bestaat de kans dat de hals zich via de toets 'volzuigt' met vocht. Dat vocht blijft dan voornamelijk in de toets. Daarvan is het onvermijdelijke gevolg dat de hals rechter (of in een wat extremer geval) bol gaat staan. Als dat gebeurt hoor je dat aan (extra) rammeltjes van de snaren laag op de hals, dat wil zeggen in de buurt van het topkammetje.

Andersom is het zo dat als de lucht erg droog is, bij vriesweer bijvoorbeeld, vocht verdwijnt uit een hals. Daarvan gaat de hals holler staan, met als gevolg dat je (extra) rammeltjes hoort hoger op de hals, meestal zo rond de twaalfde fret. Als je de snaren daar opdrukt slaan de tonen dood.

Dit proces wordt versterkt door het feit dat zweet een hoog zoutgehalte heeft. Eenmaal in de toets laat zweet zoutkristallen achter die de neiging hebben vocht te verzamelen. De hals zal sterker reageren op wisselingen van de vochtigheid in de lucht.

Dit kun je voor een groot deel voorkomen door te zorgen dat het vocht niet in of uit het hout kan komen. Dit zou je kunnen doen door de toets te lakken, net als de achterkant van de hals. Je ziet dat bij veel Fender gitaren. Een gemakkelijker en veel goedkopere methode echter is het olieën van de toets. Waar olie is, kan geen vocht komen. Een toets die vol zit met olie (dat je niet of nauwelijks ziet of voelt) zal veel minder reageren op schommelingen in de luchtvochtigheid.

Procedure:

Voordat je olie op een toets doet is het zaak om de toets schoon te maken. Dit kan goed gedaan worden met wasbenzine op een schone doek. Met wasbenzine haal je gemakkelijk vuil en vet van het hout. Het hout en je vingers slaan er een beetje wittig van uit omdat het ontvet (volgens onze informatie geeft dat niks). Nadat de toets goed schoon is wrijf je er met een ander doekje olie in. Je kunt hier bijvoorbeeld teak-meubelolie (vaak verkrijgbaar bij de supermarkt) gebruiken, maar ook citroenolie of zoiets. Deze olie is redelijk vluchtig en is na twee drie maanden wel weer verdampt. Gekookte lijnolie (verkrijgbaar bij de verfspeciaalzaak) kan ook maar is vies en stinkt. Het best is onze hardende olie; waterdun bij het aanbrengen maar het wordt hard in het hout, dus het beschermt beter en het blijft beter zitten. 1 flesje à € 13,- is genoeg voor de rest van je leven.

Wrijf de olie redelijk royaal op het hout. Niet teveel in één keer want dan loopt de olie in vette druppels over de achterkant van de hals. Na een minuutje zul je zien dat de toets de olie opzuigt. Fanatici kunnen deze handeling in principe net zolang herhalen totdat het hout geen olie meer opneemt. Restjes olie kun je met een schoon hoekje van je doek verwijderen, totdat de toets weer schoon en droog is. Doe dat wel snel want eenmaal geharde olie is alleen maar weer te verdunnen met olie! Twee tot drie minuten wachten is voldoende.

Je kunt dit eens in de twee, drie maanden doen, bijvoorbeeld waneer je je snaren vernieuwd.


Tot slot:

Belangrijk voordeel van het goed onderhouden van je toets is dat het hout een beetje in conditie blijft. Een goed doorzweette hals van vijf jaar oud zal bij een herfretoperatie (waarbij de fretjes met weerhaakjes en al eruit getrokken worden) behoorlijk beschadigd raken omdat het hout brokkelig is geworden. Met een goed onderhouden hals blijven de fretsleufjes over het algemeen veel beter intact met een mooier resultaat tot gevolg.

Doe je in extreme gevallen 20 jaar niets dan kun je er van op aan dat de hals op een geven moment zo hol staat dat hij niet meer bij te stellen valt. De enige remedie is dan nog het vernieuwen van de gehele toets, al gauw een kostenpost van zo'n 450,-.

[harrie-beton]

correct me if i am wrong maar in een reeds gelakte hals is de lak zo diep ingetrokken dat 100% verwijderen niet mogelijk is.

klankmatig is met het verwijderen van de lak weinig winst te halen.
Iemand ervaring ermee??

[MattijsL]

Het maakt volgens mij voor de klank niet merkbaar uit of de hals gelakt is of geolied.
Hoe diep de lak intrekt is afhankelijk van de houtsoort en de viscositeit van de gebruikte lak. Waterbeits of een andere stainer (op waterbasis) kan vrij diep in het hout trekken maar heeft geen/nauwelijks verduurzamende werking (het is geen lak). Voor de laklaag zelf is naast een goede hechting op hout de eigenschap dat het een laag opbouwt òp het hout wel aantrekkelijk, omdat het het hout insluit en het oppervlak bij een wat dikker opgebouwde laag mooi glanzend kan worden afgewerkt.

Nog even over het mahonie en het oliën; je hebt een paarhonderd verschillende soorten mahonie, bij de een lijkt de structuur bijna zo grof al bij meranti, bij de ander is geen porie te zien en krijg je je nagel niet in het langshout gedrukt. Het hangt voor de dichtheid bovendien ook van af uit welk gedeelte van de boom het stuk hout komt. Je moet denk ik gewoon per stuk hout bekijken welke afwerking het beste zal zijn.

Een paar puntjes over het verhaal van Rikkers:
- Over die 'opzuiging in de herfst': ik vind dit wat overdreven, je hebt je gitaren het grootste gedeelte van de tijd toch in 'huiskamerklimaat' waar de luchtvochtigheid binnen bepaalde grenzen ligt. Een tijdelijke verandering van de luchtvochtigheid van de omgeving (paar uur tijdens een concert bijvoorbeeld) geeft geen permanente schade aan een goed gebouwd instrument.
- Een hals die zo kromtrekt dat je de toets moet vervangen als je er 20 jaar geen olie opdoet mag je wat mij betreft met een korreltje zout nemen (haha, leuk hoor :-? ) Oliën is een vorm van natmaken die opzichzelf al een 'verzadiging van de celwand' (ofwel imbibitie) is. Zoals Rikkers zelf al schrijft zal materiaal dat verzadigd is met olie niet ook nog eens water opnemen omdat 'die plek al bezet /verzadigd is'. Het verbaast me dat wordt aangeraden de toets met wasbenzine schoon te maken juist vanwege de imbibitie, beter is het volgens mij de (te zoute) toets afhankelijk van de 'verzouting' een paar keer met gedemineraliseerd water te behandelen (dat 'trekt' door de osmotische werking het zout eruit), de hals daarna een in een geventilereerde omgeving minimaal een dag goed te laten drogen (dwz het natuurlijk vochtevenwicht laten herstellen) en dan pas te oliën of lakken.
Ook zal hout als je het natmaakt 'van nature' voornamelijk in de breedte-richting (loodrecht op de nerf) kromtrekken (of spanning in die richting geven indien gefixeerd). Kromtrekken in de lengterichting is volgens mij niet zo'n groot probleem als hier wordt voorgespiegeld, vooral omdat een goed afgestelde trekstang een eventuele ontoelaatbare vervorming in de lengterichting niet 'toe zal laten'.
Er zijn genoeg onbehandelde gitaren van '85 en ouder waarvan je de toets echt niet af hoeft te schrijven, er zijn bovendien technieken om een afgebrokkelde fret -zaagsnede-rand 'onzichtbaar' te herstellen en dat hoeft geen 450 piek (= grofweg 10 uur werk of 2 nieuwe halzen excl materiaal) te kosten.

Nog een noot: ebbenhout - dat vaak voor toetsen wordt gebruikt - is ingedeeld in duurzaamheidklasse 1, wat inhoudt dat het oa nauwelijks vatbaar is voor zouten: je kunt onbehandeld ebben 25 of meer jaar in vochtige grond zetten (niet onder water), en 50 of meer jaar blootstellen aan 'weer een wind' zonder dat het wordt aangetast. Een viool met een onbehandelde ebben toets van 300 jaar oud kan er daarom nog piekfijn 'als nieuw' uitzien; ebben trekt echt niet zomaar krom. Ebben wordt toch vaak 'behandeld', maar dat is omdat ebben lang niet altijd mooi egaal zwart is (witte strepen) , het is zelfs lang niet altijd diepzwart maar heel donkerbruin. De 'behandeling' bestaat dan dus uit het zwartkleuren.
Al zijn sommige palissandersoorten ingedeeld in duurzaamheidsklasse 1, ik heb zelf de ervaring dat palissander gemiddeld een stuk minder duurzaam is dan ebben, vooral de 'lichtergekleurde vezels' in palissander zijn minder duurzaam.
De teak-olie die wordt aangeraden is niet zomaar optimaal geschikt voor iedere houtsoort. Citroenolie vind ik zelf te vluchtig en 'dun' voor een hals, voor een toets kan het eventueel wel; wat ik wel voor beide (hals en palissander toets) goed vind is de oude vertrouwde gekookte lijnolie (niet -gekookte -lijnolie heeft een veel langere droogtijd en is m.i. minder geschikt). Ebben hoef je wat mij betreft helemaal niet te behandelen /verduurzamen. Een esdoorn toets zou ik bij voorkeur lakken.

[Snaar'n Bennie]

Dan moet het maar even op deze manier. Kan nog steeds geen nieuwe post plaatsen, ene fautmelding na de andere...

http://groups.msn.com/_Secure/0RgCFAq0VcA!LXjg0fLMfmLq6OztvsbFXyQw8qvm61GaEgMnvh gGeY0d6HabUqOGuett9IctZVueNGVqc1JI6CzDLyaG68LDT5rW g3e5Fp34/Ferrules.jpg?dc=4675522995391495287

Zijn de busjes die ze op de voorkant van de gitaar gebruiken dezelfde als die van die achterzijde? Wil deze ook gebruiken op mijn JS700. Als deze dezelfde maat zijn, is er niks aan de hand. Weet iemand hier meer van, die zo'n SZ heeft?

[Mattia]

Tip om een nieuw bericht te posten: eerste post alleen maar een woordje, bijv. 'Test' neerzetten, dan in een reactie je eigenlijk bericht. Die ferrules voor in de top, tja, ja, je kan gewoon dezelfde gebruiken als voor de achterkant. Sommigen gerbuiken gewoon de ball ends van snaren, werkt ook wel. Als het randje maar mooi glad is.

[Bluesbreaker]

Dat test plaatsen helpt geen reet, dan staat er straks 10 x test, je moet nadat je je (schijnbaar mislukte) post geplaatst hebt gewoon naar je openbare profiel gaan, daar klik je op "zoek alle berichten van Snaar'n Bennie", daar zie je je post staan, klik er op en hij is geplaatst.

[Snaar'n Bennie]

Hmmm... Raar hoor. Telkens als ik een foutmelding krijg, meld ik deze bij de beheerder. Ik zal er voortaan eens op letten.

[Snaar'n Bennie]

Hmmm... Raar. Telkens al ik een bericht plaats krijg ik de ene foutmelding na de andere. Ik meld dit ook steeds bij de beheerder.

[Pierz]

Het verbaast me dat wordt aangeraden de toets met wasbenzine schoon te maken juist vanwege de imbibitie, beter is het volgens mij de (te zoute) toets afhankelijk van de 'verzouting' een paar keer met gedemineraliseerd water te behandelen (dat 'trekt' door de osmotische werking het zout eruit), de hals daarna een in een geventilereerde omgeving minimaal een dag goed te laten drogen (dwz het natuurlijk vochtevenwicht laten herstellen) en dan pas te oliën of lakken.

Het lijkt mij juist wel logisch. Osmose houdt in dat water zich verplaatst naar de plek met de hoogste zout concentratie. Het water zal dus juist in het hout trekken ipv het zout er uit. Het zal de de zoutconcentratie tijdelijk verlagen, totdat je al het water hebt laten verdampen. Dit gaat waarschijnlijk langzaam vanwege het water opnemende karakter van zout en je moet het wel langer dan een dag laten drogen. Zeker wanneer je de toets gaat afdichten met olie.

Wat je overigens bedoelt is waarschijnlijk diffusie, waarbij het zout langzaam weer naar buiten komt. Dit zou opzich mogelijk zijn, ik denk alleen dat je dan de toets een flinke tijd in demi-water zult moeten laten weken voor alle zout er uit is gediffundeerd.

Door met demi-water te poetsen zul je denk ik alleen het zout van de oppervlakte kunnen verwijderen, maar dat zit denk ik voornamelijk in de vettigheid die je met de wasbenzine er af haalt.

[Diedo]

dat van die osmose klopt idd niet denk ik, want het water gaat idd naar het zout toe om dan de zoutconcentratie zo laag mogelijk te laten worden, en als je het laat drogen blijft het zout achter, omdat het dan zegmaar ingedampt wordt.

je zou je hals dus in een bak met demiwater kunnen flikkeren en zorgen dat het water de hals in en uit stroomt, maar dat lijkt me best lastig en slecht voor je hals...

[MattijsL]

Ik bedoel inderdaad waarschijnlijk diffusie. Ik haal die dingen nogal eens doorelkaar omdat in mijn hoofd het maar de vraag is wie wie aantrekt, het zout het water (dit heet osmose?) of het water het zout (dit heet dan diffusie?) . Natuurkundig gezien kun je beweren dat dit hetzelfde is omdat als iets wordt aangetrokken door iets, het aangetrokkene even hard aan de trekker trekt als de trekker aan de aangetrokkene (ofwel actie = reactie). Dat neemt niet weg dat osmose en diffusie 2 verschillende begrippen zijn; ik had hier dus inderdaad diffusie ( 'negatieve' osmose?) moeten schrijven.

Maar goed; ik denk dat het zout aan de oppervlakte redelijk snel oplost, 'het ergste' krijg je met wat overvloedig water best weg en dat is na een dagje wel droog. Wat betreft dat verdampen denk ik inderdaad dat je wel gelijk hebt, maar dat heb je met wasbenzine natuurlijk ook.

Voor het diepere zout kies ik toch voor een wat zwaardere behandeling: Ik heb een tijdje terug een behoorlijk verzoute toets - na eerst het ergste vuil lichtjes weg te schuren /schrapen en zo het ergste vet wat van het oppervlak weg te halen- horizontaal met de oppervlakken van water en toets rakend (dus niet helemaal ondergedompeld) steeds een dagje laten trekken (4 x), vervolgens 6 weken laten drogen. Na deze behandeling was het hout toch een stuk opgeknapt, het kwam me over alsof de vezels in plaats van gecomprimeerd weer wat hun 'oude vorm' terug hadden, wat uitgezet /volgezogen waren, de deuken in de toets waren ook een stuk minder geworden. Waar ik bang voor was - kromtrekken - is niet gebeurd, gelukkig had ik card blanche, als het zou mislukken zou er een nieuwe hals opkomen.
Ik wil niet beweren dat dit voor alle halzen goed afloopt maar op basis van deze ervaring zal ik niet meer zo bang om dit te herhalen. Ik ben ook niet helemaal zeker van het aantal behandelingen, maar de verbetering van dag 3 op 4 was miniem dus ben ik maar gestopt.

Er zit een spanning tussen water gebruiken en minder vet oplossen en met wasbenzine het vet goed oplossen maar eventueel ook wat lignine oplossen /de celstucturen aantasten. Als jullie wel wasbenzine willen gebruiken zal ik je niet tegenhouden. Voor mij doet gedemineraliseerd water het goed genoeg, ik heb het idee dat het een betere 'toets-vuil-magneet' is dan kraanwater.