Akkoordengebruik bij improvisatie

[Funkblaster]

na 2 jaar spelen van bestaande nummers, toonladders en akkoorden wil ik wel eens wat (betere) eigen muziek gaan schrijven. nu heb ik daarover een vraagje, misschien een domme vraag maargoed, ik mis gewoon een deel van de theorie. als ik bijvoorbeeld een akkoordenprogressie in E mineur wil maken dan begin ik met een E mineur akkoord, maar dan? hoe weet ik welke akkoorden bij het Em akkoord passen, zijn hier bepaalde regels voor? (ik neem aan van wel). natuurlijk kan ik zelf wel horen wat mooi past bij een Em akkoord maar ik ben benieuwd naar de theorie er achter, ook zou het bij improviseren en jammen erg goed van pas komen als je uit je hoofd weet welke akkoorden er bij een Em passen (of welk akkoord dan ook).

[Negative K3 fan]

je hebt de Em ladder, E F# G A B C D E (geloof ik) en de akkoorden die met al die noten te vormen zijn, passen in die Em mode, zoals bijvoorbeeld het G akkoord, GBD, of het D akkoord, DF#A, maar ook een D7> DCA

etc.

verder passen er dus nog veel meer akkoorden in, ook waarschijnlijk wel met noten die niet uit die ladder komen, want echt verstand van de theorie heb ik nou ook weer niet.

[Soulflyhigh]

Ik leg het morgen wel uit ik begreep het ook niet maar toen het mij verteld werd toen werd me opeens een helehoop duidelijk.

[taylor]

om dat te begrijpen moet je toch wat theorie kennen zoals ladders en hoe die ladders kunt vertalen naar akkoorden(natuurlijke opvolging)

je werk dus normaal met schema's I IV V ect

als je iets simpels wil doen met Emin dan is het eerste wat in me op komt om 6e trap(puur mineur) te spelen dus VI IV V ,dat is Emin Cmaj Dmaj
maar om dat beter te begijpen kun je het best een boek erbij pakken of op les gaan!

veder net wat je zegt opgehoor kom je ook een heel eind zonder echt theorie er voor nodig te hebben.

[Daevren]

Onthoud majeur mineur mineur majeur majeur mineur verminderd voor een majeur toonladder.

Mineur is hetzelfde patroon en begint op een ander punt mineur verminderd majeur mineur mineur majeur majeur

Als je dan de noten van de toonladder kent kun je van elke noot een akkoord maken.

E mineur heeft de noten E F# G A B C D

Dus de akkoorden Em F#dim G Am Bm C D

Je kunt ook proberen te onthouden bij welke majeurtoonladder Em hoort. Dit is G majeur. En dan onthouden hoeveel kruisen of mollen G majeur heeft. Dit is er eentje. Dan de volgorde van het toevoegen van kruisen of het toevoegen van mollen onthouden. Dus, onthoud de kwintencircel. Dan weet je dat Em enkel een F# heeft. Neem dan E en tel. E (F#) G, G moet je hebben in dat akkoord. (A) B. B moet je hebben, want:

E F# G A B
1 2 3 4 5

En drieklankakkoorden hebben 1 3 en 5.

F# (G) A (B) C dus F#AC is het akkoord.

G (A) B (C) D, dus GCD

ACE, BDF#, let op dat je hier dan wel de F# en niet de F# neemt. Er is enkel een F#.

Enz.

[Gerd]

Lijkt me niet makkelijk om met bovenstaande te bereiken wat je wil:

Laat je niet afschrikken door wat theoretisch gepalaver, dit beetje helpt je zo vooruit.

Om een zinvolle reeks van akkoorden neer te zetten die dan nog samen een melodie willen ondersteunen heb je een basis aan harmonie nodig en moet je een beetje kunnen tellen. Net niet te moeilijk doch onontbeerlijk, als je wil weten wat je speelt tenminste. Zonder hier niet al te veel op in te gaan kan ik je hetvolgende meegeven:

Alles start bij de twee grondtoonladders Majeur en Mineur. Voor do (C ) Majeur geldt de volgende reeks die we allemaal wel kennen:

C (do) D (re) E (mi) F (fa) G (sol) A (la) B (si) C (do)

Met akkoorden geeft dit:

C Dm Em F G Am Bm (lees I - IIm - IIIm - IV - V - VIm - VIIm)

Hiermee kan je al eindeloos gaan combineren. Om te zaak wat te vereenvoudigen en toepasbaar te maken op de ander toonaarden, gaat men al snel in nummers praten die dan overeenstemmen met de reeks. Zo wordt in dit geval I= C, IIm= D, IIIm= E etc… Met deze nummers kan je patronen spelen die reeds eindeloos zijn uitgeprobeerd zoals:

I - IV - V: C - F - G (moet je kennen van het blues schema: C7 - F7 - G7)

II - V - I: Dm - G - C

III - VI - II - V- I: Em - Am - Dm - C


In jazz wordt er al snel wat meer kleur gegeven aan deze akkoorden en daar laten ze deze reeks dan eerder als volgt klinken:

Cmaj7 - Dm7 - Em7 - Fmaj7 - G7 - Am7 - Bm7b5


Als je nu eender welk akkoord van de reeks speelt kan je elk ander daarna volgend akkoord van dezelfde reeks nemen en dat gaat gegarandeerd nog klinken ook. Er zijn nog wel enkele regels die hiermee gepaard gaan waar ik nu niet verder op in ga om de zaak niet te rekken.

Belangrijk om weten is dat je nu in DO majeur deze akkoorden hebt die je vrij kan gebruiken zonder DO majeur te verlaten. De meeste pop en rock songs blijven binnen één en dezelfde toonaard.

Voor elk van de toonladders kan je nu zo een reeks gaan samenstellen. Let op de reeks die steeds hetzelfde patroon I - IIm - IIIm - IV - V - VIm - VIIm gebruikt. Eens je buiten DO Majeur gaat moet je wel rekening houden met het aantal kruisen (#) en bemols (b). Zie verder.

In SOL: G Am Bm C D Em F#m

In FA: F Gm Am Bb C Dm Em

In Sib: Bb Cm Dm Eb F Gm Am

Etc…..

Het aantal kruisen en bemollen bepalen van een toonaard is iets dat je je toch eigen moet maken indien je graag weet wat je speelt. De quintencirkel is een mogelijkheid om dit te leren. Kijk maar eens op het net. Dit wordt om de haverklap ergens uitgelegd. Ik deed het met het volgende trukje en is me steeds bijgebleven.

Bepalen v/h aantal kruisen: leer volgende sequentie vanbuiten F C G D A E B (is een halve quintencirkel). niet zo moeilijk toch? Als je het aantal kruisen wil weten van een toonaard doe je als volgt. Tel in de geleerde sequentie tot de gezochte toonaard en doe dan min twee. Voor SOL (G) geeft dit: FCG min CG. Blijft over F. Dus de toonaard SOL heet één kruis en dat is FA#. Voor RE (D) geeft dit: FCGD min GD. Blijft over FC. Dus de toonaard RE heeft twee kruisen en dat zijn F# en C#. Hetvolgende lijste geeft je een overzicht volgens de gekende sequentie: Deze regel geldt niet voor FA, zie verder

F: geen kruisen

C: geen kruisen
G: F#
D: F# - C#
A: F# - C# - G#
E: F# - C# - G# - D#
B: F# - C# - G# - D# - A#

Merk op, vanaf de G komt er telkens ééntje bij en blijven de voorgaande kruisen gelden.

Zo kom je op de reeks in RE (D) en LA (A):

D Em F#m G A Bm C#m (I - IIm - IIIm - IV - V - VIm - VIIm)

A Bm C#m D E F#m G#m

Als je nagaat kan je zien dat de sequentie I - IV - V op heel wat toonaarden kan gespeeld worden zonder ook maar één kruis te moeten spelen:

C F G in do
G C D in sol
D G A in re
A D E in la
E A B in mi

Vandaar dat deze sequentie zo geliefd is in pop en rock songs?

Rest er nog één hindernis om er ten volle tegenaan te gaan. Er bestaan ook toonaarden waarin zich bemollen bevinden. Hoe bepaal je deze?
Gebruik dezelfde sequentie van daarnet F C G D A E B en doe het volgende: Tel nu van achter naar voor tot de gezochte toonaard en tel er één bij. Voor Sib geeft dit als resultaat: BE. Sib heeft zodoende twee bemollen zijnde Bb en Eb. Eb heeft re drie: Bb - Eb en Ab etc..

Éen uitzondering hierop is F die enkel één bemol heeft namelijk Bb.

Dus, ga maar na:

F: Bb

Bb: Bb Eb
Eb: Bb Eb Ab
Ab: Bb Eb Ab Db
Gb: Bb Eb Ab Db Gb

Met al deze kennis kan je tevens snel bepalen in welke toonaard een bepaald nummer gespeeld wordt.

Dit zal wel genoeg zijn om te starten vermoed ik.

Succes.

[sneez0r]

Gerd, kom je toevallig uit België, dat je praat bemols en lettergrepen voor notennamen? :)

Goed uitgelegd, maar ik denk dat die solmisatie iets te omslachtig is. In deze context kan je beter over 'c' of 'f' praten dan over 'do' en 'fa'. Bijna niemand leert die tegenwoordig nog.
Verder sloeg je over dat vii een verminderde drieklank krijgt (in majeur).
De reeks wordt:
I ii iii IV V vi viiº

of op C:
C Dm Em F G Am Bdim

Verder nog over toonaard: toonaard is een heel moeilijk begrip. De echte betekenis leer je pas na wat ervaring. In een stuk in C kan best een E zitten, of een Gm. Of de toonaard kan slechts tijdelijk veranderen. Oei! Dat is echt een onderwerp van studie.

Over de kwintencirkel (of kwartencirkel). Die kan je bijvoorbeeld hier (http://www.torvund.net/guitar/Theory/23-Circle_of_fifth.asp) bekijken. Het trucje hierboven werkt, maar nog beter is gewoon leren. Veel toonaarden kom je sowieso af en toe tegen. De rest moet je gewoon stampen. Droef maar waar, en het helpt ontzettend.

Straks zal ik even iets typen over akkoordfamilies, tonica en (sub-)dominant. Stay tuned!

[Gerd]

SneezOr,

Dat van die bemols en lettergrepen gebruik heeft mij de das omgedaan...wij Belgen gebruiken inderdaad nog graag beide systemen door elkaar. Als je er maar aan uitgeraakt. Dank voor je rechtzetting voor de "verminderde" zevende trap trouwens.

Dat van dat "STAMPEN" lijkt mij trouwens de enige manier om ergens te geraken in deze materie. Maar niet iedereen is het daar noodzakelijk mee eens en menen dat er shortcuts bestaan. Bij deze, er zijn geen shortcuts.

Cheers,
Gerd.

[Daevren]

Ik wil nog even mijn excuses aanbieden omdat ik niet genoeg tijd nam voor uitleggen en ik heel slecht uitlegde. Ik had misschien beter niet kunnen posten.