Wat is gain nou eigenlijk?

[Mithrandir]

Er is vast in het verre verleden al eens een topic over geweest, maar een nieuw onderwerp kan wel eens handig zijn.

Kan iemand mij uitleggen wat gain eigenlijk is, technisch gezien. Hoe wordt bepaald hoeveel "gain" buizen hebben, als je al over ziets kunt spreken. Ik weet hoe het klinkt als ik op mijn versterker meer gain erin draai, maar wat gebeurd er dan eigenlijk.

[Thijssie]

Er is vast in het verre verleden al eens een topic over geweest, maar een nieuw onderwerp kan wel eens handig zijn.

Kan iemand mij uitleggen wat gain eigenlijk is, technisch gezien. Hoe wordt bepaald hoeveel "gain" buizen hebben, als je al over ziets kunt spreken. Ik weet hoe het klinkt als ik op mijn versterker meer gain erin draai, maar wat gebeurd er dan eigenlijk.

Het helpt misschien als je geluid ziet als een golvende lijn, waarbij, als het harder gaat de lijn naar boven gaat en zachter, de lijn naar beneden gaat.

Gaat dat geluid vervormen dan worden de de pieken afgekapt, hierdoor krijg je dus minder dynamiek in het geluid omdat het verschil tussen hard en zacht kleiner wordt door de afgekaptie pieken

Gain is niets meer dan het volume wat er je voorversterker in gaat en bij (de meeste) gitaarversterkers is er een punt waarbij het signaal gaat vervormen.....

[basswasp]

Gain-knop: volume van de voorversterker.
Basversterkers hebben net zo goed een gain-knop, alleen vervormt die niet.

[urezna]

gain staat domweg voor: versterking.....

en in praktijk zal dat als je bij een gitaarversterker de gain voluit zet, een vervorming met zich meebrengen...

[pimmetje]

Gain is idd niets meer en minder dan versterking.
Bij het verhaal van thijssie: de amplitude van de golf vergroten.

Nu heeft je voorversterker gain en je eindversterker ook.
En iemand heeft ooit bedacht dat je de voortrap en eindtrap ieder z'n eigen volumeregeling kan geven. Dan heet het pre-amp volume plots gain :D.

Het voordeel voor velen is dat je voorversterkers op veel lager volume kan oversturen. Vandaar dus het vervormde geluid reeds op normaal niveau als je de gain gebruikt. Veel moderne versterkers hebben zelfs extra buizen in hun pre-amp om nog meer gain uit die trap te halen.

[Negative K3 fan]

owkee, kan iemand dan uitleggen waarom er bij voorbuizen een verschil zit tussen volume en gain en waarom sommige preamps een volume en een gain knop hebben.

[pimmetje]

Bij voorbuizen zou ik me kunnen voorstellen dat de moderne variant van gain een taal-probleempje heeft opgeleverd. Gain wordt tegenwoordig ook wel gebruikt in de betekenis van "mate van vervorming".

De voorversterker versterkt niet alleen het geluid voor de eindversterker, maar kleurt het ook. Er zijn soorten voorbuizen die meer vervormen bij een bepaald volume dan andere soorten. Ook zijn er verschillende vermogens bij de buissoorten, wat wel samenhangt met die vervorming, maar ook met het volume (al in de ouderwetse gain) die die dingen kunnen leveren aan de eindtrap.

Op die manier zou je 't dus kunnen hebben over dat de ene buis meer of minder volume levert en de ander meer of minder gain. Dit heeft dan uiteraard ook weer gevolgen voor hoe je eindtrap erop reageert... maar da's dan weer een heel ander verhaal.

Voorversterkers met een volume en een gain weet ik zo snel ff niet hoe of wat. Eén mogelijkheid zou kunnen samenhangen met die ontwikkeling van exta buizen in een pre-amp waarover ik 't had plus dat verhaal hiervoor in deze post van me.

Dan zou je je voor kunnen stellen dat je daar ook weer een soort trappen-systeem in maakt. Je gebruikt in zo'n ding dan bijvoorbeeld bepaalde buizen om meer oversturing (gain eigenlijk als verkeerde term :D) te krijgen en bepaalde buizen om meer volume (eigenlijk ook gain, maar anders :D) naar je eindtrap te sturen.

Maar uiteindelijk allemaal onzin... hup een 80 gelijkrichterbuis, een 6sj7 voorbuis en een 6f6 eindbuis. Alleen nog een aan/uit knop en klaar... een volumeknop zit toch verdomme al op je gitaar?! :D

[PeeVee]

gain staat domweg voor: versterking.....

Klopt als een bus...

[PeeVee]

Gain wordt tegenwoordig ook wel gebruikt in de betekenis van "mate van vervorming"
Het is toch echt "mate van versterking" en als je veel gain (lees: versterking) hebt passen de sinussen niet meer en gaat het signaal "clippen" c.q. verlies je de ronde toppen en krijg je dus blokgolven en zie daar... da's vervorming!

[pimmetje]

Dat weet ik en dat was ook de strekking van het verhaal :).

Maar ik bedoelde dat "meer gain erin draaien" bij de meeste moderne versterkers een soort van synoniem is met meer vervorming. Juist omdat de gain knop meestal staat voor de mate versterking in de voorversterker, die dan prompt lekker snel over z'n nek gaat.

[Nicci]

pimmetje heeft een punt.
high gain = veel vervorming

[skabouter]

wat ik me afvraag:

bij buizen amps komt vervorming(=gain) letterlijk door het oversturen van de buizen. teveel signaal erdoorheen, het geheel cranked en zo krijg je een rauw vervormt geluid

maar hoe zit dat bij transistor ? werkt gain dan ook via het principe van "oversturing" ? en wat overstuur je dan ? (De transistors ?)
of is de gain bij een transistor te vergelijken met digitale scheur (als in multi FX`s (GT-6 etc)). daarin word scheur digitaal gevormd.

[Wilbert]

t verschil tussen de gain en de volumeknop is de plaats in je versterker waar ze het signaal veranderen. De gain doet dat bij de ingang en is bedoeld om een dusdanig signaalniveau in de versterker te creeeren zodat deze et geluid goed kan processen voor een goed geluid. Dit geldt voor buizen- en transistorversterkers. Dit niveau is bij voorkeur niet te laag, omdat je versterker dan de warmte niet aan het signaal kan geven, en dit niveau is al dan niet te groot, omdat de versterker dan "overstuurt" Het oversturen van een versterker is dus het zodanig opkrikken van het ingangssignaal dat de versterker niet meer in staat is om het signaal op een realistische om te zetten in geluid. Veel muzikanten houden er juist van als je zo'n randje vervorming aan je geluid krijgt. Maar als je voor een bepaald type geluid kiest, ligt daarmee je gain-stand dus al vast. De volumeknop bepaalt daarna gewoon hoe hard je signaal klinkt. Het is mogelijk dat je volumeknop alsnog het signaal vervormt. Die vervorming zit dan waarschijnlijk in je speaker die het geluidsniveau niet aankan.

[Negative K3 fan]

wat ik me afvraag:

bij buizen amps komt vervorming(=gain) letterlijk door het oversturen van de buizen. teveel signaal erdoorheen, het geheel cranked en zo krijg je een rauw vervormt geluid

maar hoe zit dat bij transistor ? werkt gain dan ook via het principe van "oversturing" ? en wat overstuur je dan ? (De transistors ?)
bij tranistor wordt er volgens mij gebruikt gemaakt van diodes (net als in pedaaltjes), maar dat weet ik niet zeker, zou ook zomaar kunnen dat ze gewoon die transistoren oversturen.


of is de gain bij een transistor te vergelijken met digitale scheur (als in multi FX`s (GT-6 etc)). daarin word scheur digitaal gevormd.

niet echt, misschien dat er bij die dingetjes als cubes enzo wat digitaals in zit.

[PeeVee]

pimmetje heeft een punt.
high gain = veel vervorming

Nee hoor, dat hangt erg af van je input signaal en of het uitgangssignaal niet "door het plafond gaat" (gaat blokken / clippen). Als je een miniscuul signaaltje en/of van verkeerde impedantie door een high gain preamp heen haalt heb je niet "veel vervorming" maar grote kans op "veel ruis" en een dun clean tone-tje (denk b.v. aan piezo pickup rechtstreeks op gitaar amp; mismatch; dunne tone etc.). Daarom is gain (en versterking) niet gelijk te stellen met "vervorming", zo werkt het gewoon niet.

Een EF86 preamp pentode heeft een gain (versterking) factor van 400. Een triode van een 12AX7 heeft een gain factor van 100. Die versterkingsfactoren zeggen helemaal NIETS over de mate van vervorming, dat is volledig afhankelijk van wat je er in stopt en op wat voor manier en in wat voor circuit je zo'n buisje gebruikt. Een cathode volger circuit (een halve 12AX7) geeft GEEN ENKELE versterking maar slechts een een impedantie transformatie (naar laag impedant).

[Negative K3 fan]

maar hoe kotm die oversturing dan wel??

[Nicci]

@peevee
volgens mij stelde Pimmetje dat in het spraakgebruik gain min of meer gelijkgesteld wordt aan vervorming. en daar heeft Pimmetje helemaal gelijk in. een high gain versterker is voor zover ik weet een versterker die nogal vervormd. veel scheur zeg maar . . .
we weten wel dat gain versterking betekend. daar ging mij niet om.