Gitaarversterker met 2 x EL86 pp

[Robert G.]

Dag allen,

Ik heb gisteren het elektronische deel van een gitaarversterker met 2 x EL86 pp afgerond en getest. Wat nog rest in het maken en monteren van de bodemplaat (MDF met een plaat aluminium voor afscherming).

De versterker is bedoeld om samen met een al eerder gemaakte versterker met 2 x ECL86 pp stereo te kunnen spelen ( zie: http://www.gitaarnet.nl/forum/showthread.php?173289-Zelfbouw-EF86-2-x-ECL86-push-pull&highlight=ecl86 ).

Twee EL86's in push-pull laten qua zowel maximaal vermogen als vervorming fraaie cijfers zien, fraaier dan 2 x EL84 in push-pull. Een probleem is wel dat de schermroostervoedingsspanning 200 V moet zijn terwijl de anodevoedingsspanning 250 V moet zijn. Omdat de schermroosterstroom varieert tussen 4 mA (geen signaal) en 26 mA (volle uitsturing) is het wegwerken van die 50 V verschil met een weerstand niet goed mogelijk omdat het voltage bij volle uitsturing te veel zou inzakken.

Ik heb dit opgelost met 2 x ZZ1040 stabilisatiebuizen. Het beschikbare chassis en de beschikbare voedingstransformator hebben uiteindelijk de uitkomst bepaald.

Ik ben erg tevreden met het resultaat. Met het volume op nul is de versterker muisstil. Draai je hem open dan gaat het al snel hard (dus net zoals de eerder gemaakte versterker heeft ook deze versterker flink wat gain).

Grappig is nog dat de stabilisatiebuizen bij flinke uithalen op de gitaar wat minder licht-paarse straling afgeven. Dat komt omdat de schermroosterstroom bij een uithaal toeneemt. Die extra stroom loopt tijdens zo'n uithaal niet meer door de stabilisatiebuizen. Je kan dit al zien bij daglicht; in het donker zal het er nog mooier uitzien maar dat moet ik nog uitproberen. Dus hoe harder het gaat, hoe meer de stabilisatiebuizen van licht-paars naar 'Deep Purple' gaan.

Bijgaand het schema en enkele foto's.

Voor meer info en foto's: http://otl800.blogspot.com/2020/06/gitaarversterker-met-ef86-e92cc-2-x_28.html

Groet,
Robert

https://1.bp.blogspot.com/-SwqQZAEWU9s/XviINBkuQgI/AAAAAAAAL98/ZzZL4tIMtpUsd2BQpt-c8NY1MkwyFwRzQCLcBGAsYHQ/s1600/Schema.png

https://1.bp.blogspot.com/-UWiDVtbWLvU/XvhLtgOzBNI/AAAAAAAAL9M/Lyetl2pU7fEToINvLLbK5QIyFHf8KtLTwCLcBGAsYHQ/s1600/DSC05264.JPG

https://1.bp.blogspot.com/-m6kGxVoku74/XvhLtOtU79I/AAAAAAAAL9E/eu52tzTTzQctPLKfJXLEKcon4nOHoIyjQCLcBGAsYHQ/s1600/DSC05262.JPG

https://1.bp.blogspot.com/-ASJmrpMLlj0/XvhLt3hQOiI/AAAAAAAAL9U/E5rBFana1F0-NfwyO2ga54lISDw7WjdYwCLcBGAsYHQ/s1600/DSC05266.JPG

[miyaru]

Ziet er netjes uit man, veel plezier ermee!!!!

[tmms]

https://1.bp.blogspot.com/-UWiDVtbWLvU/XvhLtgOzBNI/AAAAAAAAL9M/Lyetl2pU7fEToINvLLbK5QIyFHf8KtLTwCLcBGAsYHQ/s1600/DSC05264.JPG


Woow, netjes zeg

[tmms]

Waarom trouwens niet de hele versterker door de buis? EZ81 moet je dan hebben denk ik. Veel capaciteit overigens, hyperfocus van me de laatste tijd:D

[Robert G.]

Bedankt voor de complimenten, miyaru, tmms. Dat doet me goed.

De voedingstransformator heeft twee hoogspanningswikkelingen: 275 - 0 - 275 V / 120 mA en 275 - 0 - 275 V / 60 mA dus ik moest de voeding van de schermroosterstroom en de voeding van de anodestroom sowieso van elkaar scheiden. Overigens zijn de genoemde spanningen in werkelijkheid hoger omdat de primaire voor 220 V geschikt is. Bij mij thuis kwam gisterenmiddag zo'n 237 V uit het stopcontact dus er komt dan zo'n 7 % aan de secundaire meer vrij (dus de voltages bij de secundaire wikkelingen in het schema zijn in werkelijkheid nog een tikje hoger).

Als ik de voeding voor de anodestroom ook met een buis (EZ81) zou willen doen, zou ik bij een normale C - L - C achter de EZ81 op een veel te hoge spanning uitkomen (320 V o.i.d.). Dan zou ik dus zo'n 70 V moeten wegpoetsen. De anodestroom varieert weliswaar maar 10 mA tussen geen signaal en volle uitsturing maar dat zou met de voor het wegpoetsen van die 70 V benodigde weerstand toch tot inzakken van de voedingsspanning leiden. Ik vond dat juist gezien de oplossing met de ZZ1040's voor de schermroosters een onbevredigend vooruitzicht.

Vandaar de L-C achter de 2 x 1N4007 (swinging choke). Ik was er namelijk niet gerust op dat ik met een EZ81 in plaats van de 1N4007's wel op 250 V uit zou komen. Achteraf gezien had het denk ik wel gekund (onder meer door die 237 V uit mijn stopcontact; ik had gerekend met 230 V) want met de 1N4007's kwam ik uit op 270 V. Vandaar die aanvankelijk niet geplande weerstand van 180 Ohm. Gelukkig had ik al een dubbele elco (2 x 100 uF) gemonteerd. Die zou dan parallel geschakeld achter de smoorspoel komen te staan maar staat dus nu niet meer parallel. Het geeft wat extra afvlakking op de koop toe en het 'verlies' aan regulatie (10 mA x 180 = 1,8 V) is verwaarloosbaar.

Groet,
Robert

[tmms]

...... Vandaar de L-C achter de 2 x 1N4007 (swinging choke). Ik was er namelijk niet gerust op dat ik met een EZ81 in plaats van de 1N4007's wel op 250 V uit zou komen. Achteraf gezien had het denk ik wel gekund (onder meer door die 237 V uit mijn stopcontact; ik had gerekend met 230 V) want met de 1N4007's kwam ik uit op 270 V. Vandaar die aanvankelijk niet geplande weerstand van 180 Ohm. Gelukkig had ik al een dubbele elco (2 x 100 uF) gemonteerd. Die zou dan parallel geschakeld achter de smoorspoel komen te staan maar staat dus nu niet meer parallel. Het geeft wat extra afvlakking op de koop toe en het 'verlies' aan regulatie (10 mA x 180 = 1,8 V) is verwaarloosbaar.

180 ohm is de moeite waard voor het sag-effect, zit in de orde van grootte van de inwendige weerstand van een gelijkricht buis volgens mij. Zou ook kunnen overwegen de twee secundaire wikkelingen parallel te schakelen:hide:

edit: o nee dat kan niet.

[cluseau]

edit: o nee dat kan niet.

Leg uit aub.


Mooi stukje p2p werk bovendien erg netjes. Top

[tmms]

:D, de wikkelingen delen de te leveren stroom, is teveel voor de lichtste wikkeling.

[cluseau]

:D, de wikkelingen delen de te leveren stroom, is teveel voor de lichtste wikkeling.Dus als ik een accu in mijn auto heb van 60Ah dan kan ik daar tijdens het starten niet een accu van 36Ah aan parallel zetten zonder die kleine te verfrommelen?

[cluseau]

Een probleem is wel dat de schermroostervoedingsspanning 200 V moet zijn terwijl de anodevoedingsspanning 250 V moet zijn. Dit is naar mijn idee veel mooier op te lossen met een MOSFET ipv stabilisatorbuizen. De buizen zullen je HS voeding onnodig belasten, kosten twee buisvoeten en ook nog eens gloeidraad voeding.

[Robert G.]

Bedankt Cluseau.

Zelfs als de secundaire wikkelingen parallel zouden staan, dan red je het met één EZ81 niet (max 150 mA).

Of ze parallel kunnen? Ik heb daar eigenlijk nooit over nagedacht (tenzij het ging om 2 wikkelingen met gelijke specs.). De dc-weerstand van de 120 mA wikkeling is 2 x 83 Ohm, die van de 60 mA wikkeling 2 x 172 Ohm. Je zou denken dat de totale stroom zich dan behoorlijk goed naar rato (2:1) verdeelt.

Ik heb inmiddels zo veel buizen verzameld dat ik ze nooit meer allemaal in projecten verwerkt krijg. Maar ik wil nog wel een eind komen. Dus een MOSFET zit niet in mijn 'gereedschapskist'. Ik smokkel natuurlijk wel door soms diodes en/of brugcellen en vroeger ook wel zenerdiodes te gebruiken. Maar daar blijft het wel bij.

Groet,
Robert

[tmms]

Dus als ik een accu in mijn auto heb van 60Ah dan kan ik daar tijdens het starten niet een accu van 36Ah aan parallel zetten zonder die kleine te verfrommelen?

Interessant punt. Ik zou zeggen in principe niet nee. Wel is een accu wat grofstoffelijker dan een hoogspanningswikkeling in een buizen versterker. Misschien de dynamo mee laten helpen tijdens het starten, toch altijd meegenomen die paar ampere:D

[Robert G.]

Excuses, twee maal gepost dus deze vervalt.

[cluseau]

Zelfs als de secundaire wikkelingen parallel zouden staan, dan red je het met één EZ81 niet (max 150 mA).Die snap ik even niet. Een EZ81 kan bijna 40Watt leveren en je eindtrapje is maar 12Watt.Daarbij komt dat die volle uitsturing niet een continu stroom is en ook niet altijd voluit staat. Maar stel je gebruikt hem op max volume dan nog zal je continu vermogen veel lager uitkomen dan dioe 12Watt.

[Robert G.]

Volgens deze Philips datasheet voor de EZ81 is Io max 150 mA voor 2 x 300 V en een filter met C als ingang:

https://frank.pocnet.net/sheets/010/e/EZ81.pdf

Alleen met een L als ingang kan je tot 180 mA gaan maar dan verlies je het voordeel van de hogere spanning voor de voortrappen.

Dat mijn eindtrapje maar 12 Watt is kan ik niet zo goed plaatsen. Bedoel je uitgangsvermogen? Dat zal toch zo'n 15 Watt zijn; de UGT is behoorlijk goed (eigenlijk bedoeld voor Hi-Fi). Of bedoel je het opgenomen vermogen? Maar dat is qua anodestroom toch in ieder geval 25 Watt, want 100 mA x 250 V?

Groet,
Robert

[cluseau]

Volgens jouw opgave in het schema is je bias vermogen 24.8Watt. Meer dan toegestaan volgens de datasheet. We zien wel erger dingen gebeuren zoals 90Watt persen uit 2xEL34. Dat is bijna het dubbele en die overleven het ook wel even. Dit in het achterhoofd, waarom doen we dan zo moeilijk als we de gelijkrichter overbelasten. Wat je kan doen is de maximale stroom meten (spanning meten over 180 Ohm) bij volle uitsturing en een continu sinus signaal. Zou me zeer verbazen als je over de 150mA gaat.edit:zou ook gunstiger zijn als je de voeding van de anode aansluit voor de choke. Je houdt dan meer over voor de preampjes. Waarom wil je op je preamp meer spanning hebben trouwens?

[Robert G.]

De EL86's blijven bij geen ingangssignaal (dat bedoel je toch met bias vermogen?) onder de maximum belasting van zowel de anode (12 Watt) als het schermrooster (1,75 Watt). Die zijn immers 11,6 Watt en 0,37 Watt. Ik overbelast ze dus niet.

Ik hou er niet van om op het randje te ontwerpen. Maar overdadig ontwerpen doe ik wel. Dat is voor mij juist een deel van de lol. Ik heb naast veel buizen ook de nodige trafo's liggen. Ik wil die dan graag zo 'compleet' mogelijk gebruiken (alle wikkelingen), maar nooit 'op het randje'. Hetzelfde geldt voor de chassis' die ik heb (alhoewel ik daar nu bijna doorheen ben); ik ontwerp dan het liefst in elke opening voor een buisvoet een buis.

Professioneel gezien zal er best veel op mijn bouwsel aan te merken zijn. Maar ik ben een amateur.

[cluseau]

Nou, 50mA bij 248V is 12,4Watt. Vergat ik even dat dit kathodebias is en de kathodespanning af te trekken van de voeding. Idd kom je dan op 11.6Watt op het randje. Maar 100mA is nog steeds geen 150mA, wat mis ik dan?

[Robert G.]

Ik ben de draad een beetje kwijt.

Ik dacht dat je aangaf dat de gehele versterker met één EZ81 kan worden gevoed door de twee hoogspanningswikkelingen parallel te schakelen.

Met een C-filter zit je dan wat mij betreft over de rand van wat een EZ81 kan hebben en kom je qua spanning ook veel te hoog uit. Ook is er dan geen reserve meer over voor eventuele effecten met buizen (ik laat nu 6,3 V en extra gefilterde B+ tot max. ca. 10 mA uitkomen op een 7-pins buisvoetje).

Dus alleen met een L-filter (swinging choke) zou het wel kunnen; dan haal je (net) 250 V bij dus een netspanning van ca. 237 V. De nu toegepaste smoorspoel kan max. 200 mA hebben maar ik weet niet zeker of die qua luchtspleet bedoeld is als swinging choke. Vandaar ook de ruime marge die er nu is. En het is de enige smoorspoel die ik met die marge heb die op die plek op het chassis past.

Maar misschien bedoel je (inmiddels) dat ik de 1N4007’s alsnog kan vervangen door een EZ81. Maar dat kwam al in het begin van deze draad ter sprake. Het zou ook de EZ80 zijn plaats kosten. De EZ80 zou dan een 6X4 (EZ90) worden en op de plek terecht komen waar nu al dat 7-pins buisvoetje zit.

Maar ik heb eerlijk gezegd ook geen zin om dit soort operaties in dit stadium in de versterker te gaan uitvoeren; het soldeerwerk wordt er dan niet bepaald beter door. En waarom eigenlijk? Voor hooguit 1,8 V winst aan regulatie? Het werkt nu mooi (op een probleem met de 6,3 V wikkeling voor effecten na; die meet nu als onderbroken maar ik hoop dat het ‘m zit in de aansluiting van de wikkelling en een soldeerlip op de trafo; zoiets zat ook aan de primaire kant maar dat heb ik al weten te herstellen; als de versterker rechtop kan staan, ga ik daar nog wel op los; voor de versterker zelf maakt het gelukkig niet uit).

De EL86 zit in mijn beleving niet op het randje. De dissipatie van anode + schermrooster zit best ruim onder de opgetelde maxima uit de datasheet. De instelling in de versterker is precies (zelfs een fractie er onder) volgens de Philips datasheet voor de EL86.

[cluseau]

Ik dacht dat je aangaf dat de gehele versterker met één EZ81 kan worden.........Dat is ook zo. Moet makkelijk kunnen, daarom snap ik het probleem niet. Of ik moet iets van jouw bedoelingen over het hoofd zien. Ben ook maar een mens (hoewel boze tongen beweren dat ....)
......... gevoed door de twee hoogspanningswikkelingen parallel te schakelen.Ook dat kan maar was meer een antwoord op een opmerking van tmms

[Robert G.]

Geen probleem hoor. Ik hou wel van wat debat. En het biedt me de kans om te beschrijven wat ik zoal heb overwogen om tot dit ontwerp te komen. Daar spelen voor mij dus punten mee die, als je eerst een ontwerp maakt en er dan het chassis en de onderdelen bij kiest, meestal een bijrol spelen.

Zo'n ei leggen kan bij mij ook belachelijk lang duren (zal mijn faalangst zijn). Ik zit nu op ongeveer twee projecten per jaar, waarvan het overgrote deel van de tijd ‘op gaat’ aan wikken en wegen.

Voor anderen is wat ik presenteer natuurlijk 'nieuw' (behalve dan de gebruikelijke delen van het schema), voor mij is het al (te veel) doordacht.

Ik heb voor het slapen gaan vrijwel steevast een of ander buizenboek in de hand (tikkeltje autistisch ben ik wel). Oog voor detail zit bij mij ook wel goed. Maar de uiteindelijke uitkomst is wat mij betreft altijd ter discussie te stellen. Als ik er naast blijk te zitten, geef ik dat ook (meestal?) toe.

Ik meen dat jij in 2017 viel over het feit dat ik in die versterker (EF86 + 2 x ECL86 pp) geen doorvoerringen had gebruikt voor diverse leidingen vanuit het chassis naar boven (waaronder de anodeleidingen naar de UGT). Dat is bij mij wel geland. Sindsdien gebruik ik die wel. Het was dat ik door mijn voorraad heen was, anders had het in deze versterker op dat punt ook 100 % goed gezeten. Maar van de 4 leidingen die nu toch wel zonder doorvoerring door het chassis lopen, liggen er twee aan massa en twee op 12,6 Vac. Dat moest maar kunnen, vond ik.

Groet,
Robert

[Plant]

... Zo'n ei leggen kan bij mij ook belachelijk lang duren (zal mijn faalangst zijn). Ik zit nu op ongeveer twee projecten per jaar...

Ik schat zo in dat je het gemiddelde hier daarmee al omhoog haalt ;)


... Ik heb voor het slapen gaan vrijwel steevast een of ander buizenboek in de hand...

Om in slaap te komen? :seriousf:


Ik meen dat jij in 2017 viel over het feit dat ik in die versterker (EF86 + 2 x ECL86 pp) geen doorvoerringen had gebruikt voor diverse leidingen vanuit het chassis naar boven (waaronder de anodeleidingen naar de UGT). Dat is bij mij wel geland. Sindsdien gebruik ik die wel. Het was dat ik door mijn voorraad heen was, anders had het in deze versterker op dat punt ook 100 % goed gezeten. Maar van de 4 leidingen die nu toch wel zonder doorvoerring door het chassis lopen, liggen er twee aan massa en twee op 12,6 Vac. Dat moest maar kunnen, vond ik.

Groet,
Robert

Ik meen dat ik dat (ook) weleens op een zelfbouwsel van iemand heb aangemerkt.
Nou doe ik in een bouwstadium ook niet altijd alles meteen even veilig, soms wil ik te snel naar een resultaat toe en komt de correcte afwerking later.

[cluseau]

Robert, Plant, iedereen is vrij om te doen wat hij wil maar we hebben hier wel eens een gast gehad die een bouwproject op internet had geplaatst. Nog nooit van mijn leven zo'n zooitje gezien, de bekerelco had hij aan een touwtje aan het chassis gebonden en de man was nog trots op zijn bouwwerk ook. We hebben hemel en aarde moeten bewegen om hem ervan te overtuigen het artikel te verwijderen ivm levensgevaarlijke rommel. In dat geval voel ik me geroepen commentaar te geven om niets vermoedende mensen te beschermen.

De opmerking voor de doorvoer rubbertjes is om je te waarschuwen voor de gevolgen die kunnen optreden. Wil je dat niet gebruiken prima, ik doe het ook meestal niet. Mijn projecten zijn vaak leuk om te maken maar als het eenmaal werkt is de lol er af. Bij projecten welke zinnig worden in gezet doe ik het natuurlijk wel. In dit geval is het ook een project wat voor lange tijd gebruikt gaat worden en zelfs heel netjes in elkaar is gezet. Echt p2p werk zoals je zelden nog ziet. Vandaar de rubbertjes ;)

[Robert G.]

Onder meer door onze emigratie naar Ghana, heb ik nu dan eindelijk deze gitaarversterker afgerond.

Zie:

http://otl800.blogspot.com/2023/10/wat-geklust.html

[tmms]

Netjes zeg :ok:

[Robert G.]

Dank je wel!

[Frits van Mourik]

[QUOTE=cluseau;3482546]Robert, Plant,
Hihi...
& fijne dagen gewenst!

[cluseau]

Tnx Frits, geldt voor iedereen trouwens.