Afmixen demo, enkele vragen

[Wiellem]

Wij zijn met de band nu een tijd bezig om onze demo op te nemen, nu ben ik begonnen aan het afmixen van een nummer maar hierbij heb ik nog een aantal problemen.

1. De zang moet in 2 lagen opgenomen worden neem ik aan met L+R panning, welke effecten zijn er behalve reverb nog meer vereist om de zang voller en mooier te laten klinken? Is een compressor ook noodzakelijk?

2. Hetzelfde bij de gitaarpartijen, moet hier een compressor perse op?

3. Het outputniveau van alle tracks zit bij de master rond de 6 (zie plaatje) is dit juist, of moet de track zachter? (ieder spoor heeft een maximale output van -12 db)

http://s9.postimage.org/s8qbyua8f/Naamloos.jpg

4. Verder nog dingen waar ik rekening mee moet houden?

[Wiellem]

Oh en hoe zouden jullie de mix 'verdelen' met 2 gitaristen die elk een heel ander geluid hebben? G1 40% Links en G2 40% Rechts of juist beide lagen gecentreerd? Waarbij ik aan neem dat de bassist altijd maar 1 laag heeft die gecentreerd staat?

[tidalwave_sideburns]

Met gitaren kun je een partij minder breed pannen, en de andere 100% breed. (Truukje met +- 15ms delay, ken je vast wel).
Je kunt bijvoorbeeld ook voor een gitaarpartije het lage gedeelte , laten we zeggen tot 500 hz centreren, en dan via een highpass filter alles boven de 500hz pannen. Twee verschillende EQ curves klinkt altijd erg interessant, gaat het wat meer leven.

Ik zou voor vocalen wel een compressor gebruiken, misschien wat slapback delay maar dat is persoonlijke voorkeur. Zoek anders wat mastering vst's, en kijk wat die doen met je geluid in de totale mix.

[B~Rock]

Een paar tips:

- over het algemeen is het midden vooral bestemd voor het laag en zaken die centraal moeten staan. Dus kick, bas, zang en wellicht de snare. De rest kun je het beste verdelen over de breedte. Waar je precies de grens trekt is een kwestie van smaak, expirimenteren en hangt ook af van hoeveel partijen je hebt (alleen gitaar of ook backing vocal). Om het niet te moeilijk te maken kun je ook kiezen voor een L M R benadering; dit houdt in dat je iets of in het midden zet, of volledig rechts of links
- lead vocal wordt meestal gewoon mono opgenomen dus geen aparte tracks links en rechts. Het dubbelen van een lead vocal track an sich gebeurd nog wel eens om het voller te laten klinken maar is zeker geen must. Daarnaast zijn backing vocals wel vaak L+R.
- Compressie moet niet, maar kan gebruikt worden voor een aantal doelen. Veel compressie wordt toegepast om de dynamiek van een track wat in te perken (verschil tussen hard en zacht). Dit doe je m.n. bij instrumenten waar veel verschil tussen de pieken en de rest van het signaal zit zoals een bas of een accoustische gitaar. Bij een electrische gitaar hangt het af van wat voor sound. over het algemeen kun je zeggen hoe meer distortion, hoe meer compressie het signaal van nature heeft (en hoe minder je dus nog toe hoeft te voegen). Vergelijk maar eens op het oog een track van een cleane gitaar met een track van een gitaar met stevige oversturing.

Qua zang is het meestal wel standaard, maar de mate waarin hangt ook af van het type zangpartij en in hoeverre de zanger zelf volumeverschillen heeft gecompenseerd door de afstand tot de microfoon te varieren. Vaak loont het zich bij zangpartijen om naast compressie ook wat handmatige correcties met de volumefader toe te passen voor de echt grote verschillen.
- Wat de faders betreft: de zaak moet in ieder geval niet in het rood gaan en het moet samen gewoon goed klinken (dus niet ieder instrument hoeft even hard). In feite kun je met het volume ook bepalen of een signaal op de voorgrond, of meer op de achtergrond te horen is (net zoals je met panning de zaak in links en rechts kunt verdelen).
- Tot slot: laat uiteindelijk altijd je oren beslissen en staar je niet te veel blind op instellingen. uiteindelijk meot iets gewoon goed klinken.

[JTB]

Wij zijn met de band nu een tijd bezig om onze demo op te nemen, nu ben ik begonnen aan het afmixen van een nummer maar hierbij heb ik nog een aantal problemen.

1. De zang moet in 2 lagen opgenomen worden neem ik aan met L+R panning, welke effecten zijn er behalve reverb nog meer vereist om de zang voller en mooier te laten klinken? Is een compressor ook noodzakelijk?

2. Hetzelfde bij de gitaarpartijen, moet hier een compressor perse op?

3. Het outputniveau van alle tracks zit bij de master rond de 6 (zie plaatje) is dit juist, of moet de track zachter? (ieder spoor heeft een maximale output van -12 db)

http://s9.postimage.org/s8qbyua8f/Naamloos.jpg

4. Verder nog dingen waar ik rekening mee moet houden?

1 niets moet, ik heb zang al eens hard links en rechts gezet met 2 lagen. Ook al eens 2 lagen in het midden, waarvan 1 helemaal kapot gecompressed en zacht gezet en de ander alleen wat eq.

2 ik gebruik geen compressor op de gitaarpartijen wel op de masterbus.

3 ik heb een brickwall limiter op - 0,1

4 gaan jullie het masteren ook zelf doen?

[muffstuff]

Ik zou zelf de lead vocal 3 keer doen, een L een R en een in het midden. Speel ook met delay van 2 a 3 ms op een spoor. Dit zorgt voor een ruimtelijk effect.

Check ook:http://audio.tutsplus.com/tutorials/mixing-mastering/how-to-process-vocals-for-an-amazing-professional-sound/
http://audio.tutsplus.com/tutorials/mixing-mastering/powerful-vocal-processing-for-the-home-recording-musician/

[Wiellem]

Bedankt voor alle reacties zo snel :)

Ik heb genoeg om te proberen tot dusver, maar wat ik uit de berichten opmaak is het persoonlijk wat mooi is en is er geen echte standaard. Voor de zang gaat het nog behoorlijk wat proberen worden.



4 gaan jullie het masteren ook zelf doen?

Dat wilde ik gaan proberen vandaar dat deze vragen bij me opkwamen, geen makkelijk klusje helaas maarw el leuk :)

[Wiellem]

Ik zou zelf de lead vocal 3 keer doen, een L een R en een in het midden. Speel ook met delay van 2 a 3 ms op een spoor. Dit zorgt voor een ruimtelijk effect.

Check ook:http://audio.tutsplus.com/tutorials/mixing-mastering/how-to-process-vocals-for-an-amazing-professional-sound/
http://audio.tutsplus.com/tutorials/mixing-mastering/powerful-vocal-processing-for-the-home-recording-musician/

Die linkjes ga ik van het weekend eens volgen, thanks!

[muffstuff]

Echt, het loont zeker op masteren uit te besteden, dat is een heel ander verhaal dan de mix gewoon fatsoenlijk maken. Masteren is ongeveer 30 a 50 euro per track, maar als je hoort wat een verschil dat geeft.

Kijk ff rond op synthforum.nl, daar zitten een hoop gasten die het wellicht voor een leuk prijsje willen doen. Ik blijf erbij, masteren is een vak apart!

[B~Rock]

Echt, het loont zeker op masteren uit te besteden, dat is een heel ander verhaal dan de mix gewoon fatsoenlijk maken. Masteren is ongeveer 30 a 50 euro per track, maar als je hoort wat een verschil dat geeft.

Kijk ff rond op synthforum.nl, daar zitten een hoop gasten die het wellicht voor een leuk prijsje willen doen. Ik blijf erbij, masteren is een vak apart!

Zeker een vak apart, maar geen wondermiddel waarmee een matige mix kan worden omgetoverd tot een oorstrelend geheel. Ik zou het geld er persoonlijk alleen maar aan uit geven als de mix het ook echt waard is.

[muffstuff]

Zeker een vak apart, maar geen wondermiddel waarmee een matige mix kan worden omgetoverd tot een oorstrelend geheel. Ik zou het geld er persoonlijk alleen maar aan uit geven als de mix het ook echt waard is.

klopt, shit in = shit out. Vandaar dart ik stel dat masteren iets anders is dan afmixen. Je moet voor een master zorgen dat de boel goed geeq'ed staat, genoeg headroom over is(-3dB), niet te veel compressie toegepast is. Dan kan er nog iets moois van gemaakt worden. Er komt zoveel bij kijken, bij dat hele afmixen. Maar de website audiotuts is zeker een hele goede website om te leren waar je op moet letten.

[Wiellem]

Ik ga het in de groep gooien dat laten masteren, ik heb er zelf 0,0 verstand van en verder niemand in de band.

Nu ben ik bezig om alle losse sporen op ongeveer een gelijk volume te brengen, dit doe ik door de het opgenomen stuk een aantal db's harder te maken, is er in Reaper een manier om dit automatisch te doen?

[Han S]

Normalising, daarmee maak je de hardste pieken op het nivo dat je kiest, bijvoorbeeld -0.02 dB en past hij alles daarop aan qua volume.

Als je nog nooit een goede mix hebt gemaakt lijkt het me niet zinvol om meteen naar een goede masteraar te gaan. Maak eerst eens een echt goede mix waar je tevreden over bent.

Als je wilt weten hoe de mastering ongeveer gaat klinken download je de PSW Vintage warmer, je zet die op stereo en multi, zet de ceiling op -0.01 en de mixknop op 85%. En dan ga je met de drive knop experimenteren, zet die eens op +5 of +6dB en luister goed naar wat er gebeurt. Het wordt harder, maar je kunt ook je versterker harder zetten dus daar moet je niet in trappen. Luister goed naar het effect van deze maximizer, want dat is het en luister naar eventuele vervorming en hoeveel body je geluid krijgt.

Zo werkt de masteraar ook, maar met andere spullen. Daarbij moet de masteraar vaak puin ruimen wat niet nodig zou zijn geweest bij een goede mix welke gemaakt is op een paar betrouwbare monitoren.

Het is idd een vak, maar ik hoor mixen van thuisknoeiers hier die beter klinken dan sommige mixen welke in studio's werden gemaakt van een miljoen.

[Wiellem]

Dat programmaatje ga ik gelijk downloaden.

Echter wanneer ik op normalise druk komt het niveau tot -6 db tegen het oranje/rode aan is dit niet te hard? De compressor moet dan de pieken die het in het rood laten lopen weghalen dan toch?

Eigenlijk komt het er dus op neer dat alle sporen even hard zijn als ik alle losse opname 'normaliseer'?

EDIT om terug te komen op een eerder geplaatst plaatje:

http://s9.postimage.org/s8qbyua8f/Naamloos.jpg

Zijn deze niveaus nou goed te hard of te zacht?

[Han S]

Bij normalising kun je het nivo kiezen waarop de hardste pieken terecht komen. Het comprimeert niet en doet verder niets met het geluid, verhoogt alleen het opnamenivo.

Digital moet je niet te hard opnemen, geen rode lampen wat bij analoog juist leuk is. Maar ook niet te zacht want dan gebruik je minder bits. Bij digitaal opnemen zit je te kijken of je niet te dicht bij het rood komt, bij analoog zit je te kijken of je dicht genoeg bij het rood blijft.

Maak je niet druk, als je op -6 terecht komt is er niets aan de hand en je hoeft niet alles harder te maken. Is er een echt te zacht dan kun je normalisen.

Normaliseren doe je met de losse sporen, niet op de masterbus, die kun je met masteringtools zo hard maken als je wilt.

[Wiellem]

Ok bedankt, heb PSP Vintage Warmer geïnstalleerd met de drive op +2. Ik denk alleen dat alles nu te hard wordt.

Hier heb ik de voorlopige versie geüpload (sommige partijen moeten opnieuw), graag hoor ik commentaar.

http://soundcloud.com/willemschuurmans/tap-nummer-27-november-2012

Verder krijg ik het niet voor elkaar om het harde geluid van de snare minder hard te maken (bij EZ Drummer), ook niet met een compressor want dan word alles te zacht.

[Han S]

Niet meteen naar het einde en dus topnivo, een stap tegelijk nemen, het is een vak.

De Vintage Warmer is een compressor met een brick wall limiter er achteraan. Als je de ceiling instelt op -0.01 dB dan kun je de drive knop nog zo hoog zetten, hij gaat nooit harder dan die 0.01 dB en het kan dus nooit te hard worden. Maar zo'n mastering tool zet je dus op je stereo bus, je master fader dus en niet op de individuele sporen.

Ik vind je mix voor een eerste mix nog helemaal niet zo verkeerd, dat gaat nog wel lukken met jou.
Welke afluistering gebruik je?

[Duhsjaak]

Niet meteen naar het einde en dus topnivo, een stap tegelijk nemen, het is een vak.

De Vintage Warmer is een compressor met een brick wall limiter er achteraan. Als je de ceiling instelt op -0.01 dB dan kun je de drive knop nog zo hoog zetten, hij gaat nooit harder dan die 0.01 dB en het kan dus nooit te hard worden. Maar zo'n mastering tool zet je dus op je stereo bus, je master fader dus en niet op de individuele sporen.

Ik vind je mix voor een eerste mix nog helemaal niet zo verkeerd, dat gaat nog wel lukken met jou.
Welke afluistering gebruik je?

Er wordt in NL meer afgeluisterd (telephone taps noemen ze dat geloof ik) dan waar ook ter wereld.

Maar dat bedoel je niet, toch?
Ik wil je graag even een compliment geven voor hoe je zo'n tricky ding stap voor stap uitlegt. Zelfs ik snap het. Ikzelf geloof dat ik knappe opnames kan maken. Maar dat masteren dat blijft toch echt een lastige zaak.

@TS
Hou vol! Lopen heb je ook niet in één dag geleerd.
Vriendelijke groet, Gus

[Wiellem]

Niet meteen naar het einde en dus topnivo, een stap tegelijk nemen, het is een vak.

De Vintage Warmer is een compressor met een brick wall limiter er achteraan. Als je de ceiling instelt op -0.01 dB dan kun je de drive knop nog zo hoog zetten, hij gaat nooit harder dan die 0.01 dB en het kan dus nooit te hard worden. Maar zo'n mastering tool zet je dus op je stereo bus, je master fader dus en niet op de individuele sporen.

Ik vind je mix voor een eerste mix nog helemaal niet zo verkeerd, dat gaat nog wel lukken met jou.
Welke afluistering gebruik je?

Wat bedoel je met afluistering?

[Han S]

Je monitoring, of mix je met koptelefoon?

[Wiellem]

Met een koptelefoon, en anders normale hifi speakers. Maar vooral koptelefoon.

[Han S]

Ik las laatst op Harmony Central dat relatief veel profs mixen met de koptelefoon, veel meer dan ik had gedacht. Houd er wel rekening mee dat een koptelefoon extreem is, veel extremer dan speakers als het om het stereobeeld gaat.

Goede monitoren hoeven niet veel te kosten, tegenwoordig zijn er heel betrouwbare monitoren voor een meer dan redelijke prijs.

Ik hoop niet dat ik ander posters heb weggejaagd, ik houd een tijdje mijn snavel want mijn zwager is jarig, zuipen dus.

[Wiellem]

Haha in ieder geval bedankt :)

Zuip ze!

[muffstuff]

Admixen op een koptelefoon kan, maar het is erg moeilijk om daarmee je stereo goed te horen. Daar zijn monitor speakers toch wel wat fijner voor.

[B~Rock]

Admixen op een koptelefoon kan, maar het is erg moeilijk om daarmee je stereo goed te horen. Daar zijn monitor speakers toch wel wat fijner voor.

Speciaal voor de mensen die om wat voor reden dan ook niet met monitors kunnen/willen werken zijn er tegenwoordig wel plugins beschikbaar die het stereobeeld enigszins corrigeren, bijvoorbeeld:

http://www.ohl.to/about-audio/audio-softwares/crossfeed-and-eq

Meer kun je lezen in het onderstaande artikel uit SoS:

http://www.soundonsound.com/sos/jan07/articles/mixingheadphones.htm

[guhlenn]

Met een koptelefoon, en anders normale hifi speakers. Maar vooral koptelefoon.

Dat si volgens mij neit handig als je begint. Wat Han er verder over zegt. Koop een set monitoren, dat schiet meer op dan welke plugin dan ook.

[Han S]

Een echt goede mixkoptelefoon kost meer dan een setje ADAM A3X monitoren.

[guhlenn]

Een echt goede mixkoptelefoon kost meer dan een setje ADAM A3X monitoren.

Wat is een echt goede mix kop telefoon dan?

[Wiellem]

Ok, is er voor rond de 100 euro een fatsoenlijk monitor setje te vinden? (deze kan ik niet gebruiken voor muziek afspelen dan toch?)

[Han S]

Wat is een echt goede mix kop telefoon dan?

Sennheiser HD650

[muffstuff]

Ok, is er voor rond de 100 euro een fatsoenlijk monitor setje te vinden? (deze kan ik niet gebruiken voor muziek afspelen dan toch?)
Jawel, alleen het is een eerlijk geluid. je kan prima er muziek mee afspelen, alleen is een hifi speaker mooier geluid. maar bijeen monitor speaker wil je eerlijk geluid en wellicht ook meteen een actieve monitor speaker. Bv krk of tannoy reveal. Maar 100 euro gaat je weinig knaps opleveren.

ik heb deze:

http://www.marktplaats.nl/a/muziek-en-instrumenten/speakers/m605997807-2x-tannoy-reveal-active-studio-monitors-te-koop.html?c=8c285449651fa109c354bbabe740c1b&previousPage=lr


of zoiets:

http://www.marktplaats.nl/a/muziek-en-instrumenten/speakers/m619962045-krk-rp5-g2-active-monitor-set-2-stuks.html?c=8c285449651fa109c354bbabe740c1b&previousPage=lr

[Han S]

http://www.thomann.de/gb/adam_a3x.htm

Hier heb ik een CD op gemixed, lekker monitortje.

[JTB]

Ik gebruik ook de tannoy's, je moet ze leren kennen, maar ik vind ze erg prettig werken.

[Wiellem]

Jammer dat die krengen zo duur zijn, heb nog een hoop andere uitgaven in deze dure maand.

Hier moet ik nog even over nadenken, eerst die plugins proberen.

[Han S]

Duur is een relatief begrip, de duurste monitoren van Adam kosten 32.000 euro en een B&K 4040 microfoon (Arnold Muhren heeft er een) kostte indertijd 17.000 gulden.

Er zijn mensen die 8 meter luidsprekerkabel kopen (Nederlands fabrikaat) voor 54.000 euro en er zijn tulp/tulp snoertjes van een meter voor 13.400 euro.

Dus die Tannoy en kleine Adam monitortjes zijn in feite spotgoedkoop.

[Wiellem]

Duur is een relatief begrip, de duurste monitoren van Adam kosten 32.000 euro en een B&K 4040 microfoon (Arnold Muhren heeft er een) kostte indertijd 17.000 gulden.

Er zijn mensen die 8 meter luidsprekerkabel kopen (Nederlands fabrikaat) voor 54.000 euro en er zijn tulp/tulp snoertjes van een meter voor 13.400 euro.

Dus die Tannoy en kleine Adam monitortjes zijn in feite spotgoedkoop.

Haha ik snap je punt :P

Maar voor mij zijn ze op dit moment even duur, had eigenlijk al amper geld voor een SM57

Maar in het nieuwe jaar kan ik weer lekker bijverdienen dus dan komen er zeker 2 monitortjes :)

[polviggen]

je niveau's zijn veel te hard. je zit op +6 db, dit moet tegen de 0 db zit, nooit erboven.
Ik zou ook zeker een limiterplugin op de masterbus zetten, en dan hier niet te hard op inmixen, anders is je volledige dynamiek weg.

begin ook met alle tracks wat stiller. tracks gaan normaliseren is niet nodig, de faders in reaper gaan tot +12db, da's meer als genoeg.

als je geen geld hebt voor een goed setje monitors zou ik op koptelefoon mixen, op je stereo controleren kan altijd nog.

[Wiellem]

je niveau's zijn veel te hard. je zit op +6 db, dit moet tegen de 0 db zit, nooit erboven.
Ik zou ook zeker een limiterplugin op de masterbus zetten, en dan hier niet te hard op inmixen, anders is je volledige dynamiek weg.

begin ook met alle tracks wat stiller. tracks gaan normaliseren is niet nodig, de faders in reaper gaan tot +12db, da's meer als genoeg.

als je geen geld hebt voor een goed setje monitors zou ik op koptelefoon mixen, op je stereo controleren kan altijd nog.

Oke ik dacht dat de rechtse meters van de master op max 0 mochten komen, dan ga ik de db's even aanpassen :)

En die limiter ga ik zeker even proberen.

[polviggen]

die buitenste meters zijn rms meters, da's een gemiddelde over een langere tijd. de middenste zijn piekmeters.
Dat bovenste stukje is rood voor een reden. Rood wil zeggen te luid.

Vergelijk eens met een commerciele mix, laad een track in, zet die op 0 db, en kijk hoe hoog de meters dan maar komen.

Je pieken mogen al nooit boven de 0 db komen. rms zal dan rond de -10db of lager zitten, hangt er vanaf hoeveel compressie de mix heeft.

[Wiellem]

die buitenste meters zijn rms meters, da's een gemiddelde over een langere tijd. de middenste zijn piekmeters.
Dat bovenste stukje is rood voor een reden. Rood wil zeggen te luid.

Vergelijk eens met een commerciele mix, laad een track in, zet die op 0 db, en kijk hoe hoog de meters dan maar komen.

Je pieken mogen al nooit boven de 0 db komen. rms zal dan rond de -10db of lager zitten, hangt er vanaf hoeveel compressie de mix heeft.

Oke bedankt :)

En wanneer ik bijv. een gitaar opneem is -6 dan een geschikt opnameniveau bij de meters van de sporen?

[polviggen]

-6db op de pieken toch. nog iets meer veiligheid nemen voor harde uithalen kan geen kwaad.
je neemt op op 24 bit veronderstel ik ? dat heeft in theorie een dynamisch bereik van 144db.

Het heeft dus niet zoveel nut die laatste db's er uit te persen, pieken op -12db zelfs is nog meer dan ok.

't is ook te zien wat je opneemt, electrische gitaar met distortion heeft als niet zo'n groot dynamisch bereik, bij zang, bas of drums neem je best wat meer veiligheid.

[guhlenn]

Dat programmaatje ga ik gelijk downloaden.

Echter wanneer ik op normalise druk komt het niveau tot -6 db tegen het oranje/rode aan is dit niet te hard? De compressor moet dan de pieken die het in het rood laten lopen weghalen dan toch?

Eigenlijk komt het er dus op neer dat alle sporen even hard zijn als ik alle losse opname 'normaliseer'?

EDIT om terug te komen op een eerder geplaatst plaatje:

http://s9.postimage.org/s8qbyua8f/Naamloos.jpg

Zijn deze niveaus nou goed te hard of te zacht?

Pol, dit is niet plus 6 dB. Dat kan ook helemaal niet met een compputer, dan hou je enkeol digitasle distortion over. hij zit onder de 0 db, al is deze interface verre van duidelijk idd.

[polviggen]

jawel, dat is de interne meter van reaper. als je dit gaat renderen ga je wel merken dat je digitale distortion hebt, het gevaar is dat je dat terwijl je aan het mixen bent niet hoort.

Vergelijk het maar eens met een track van een liedje dat je inlaad in een lege mix, dan ga je die meter nooit zo hoog zien komen.

[guhlenn]

Je hebt het over dat plaatje toch? Daar komt niks boven de nul. Zie de waarden die erin staan :)

[Baker]

hoogste gemeten waarde is -3.4. Als je dit rendert zou het geen vervorming moeten geven.

[polviggen]

je hebt gelijk, ik was verkeerd aan het kijken.

[Plant]

Tip: wat je ook met panning doet en wat je ook met effekten doet, luister de mix ook mono af om te horen of zo ook de balans tussen alle instrumenten en vocalen onderling goed is en of alles goed hoorbaar blijft.

[Wiellem]

Daar had ik nog niet aan gedacht, ga ik even uitzoeken morgen. :)

Verder twijfel ik nog steeds over het feit dat de opname met 2 verschillende gitaargeluiden is opgenomen, het ene geluid is high gain en het andere medium gain.

Weet niet wat de ervaringen zijn met 2 verschillende tones? Is het niet mooier/logischer om 2 lagen te hebben met ongeveer hetzelfde geluid (beetje naar links en rechts gepant)?

[B~Rock]

Weet niet wat de ervaringen zijn met 2 verschillende tones? Is het niet mooier/logischer om 2 lagen te hebben met ongeveer hetzelfde geluid (beetje naar links en rechts gepant)?

Enig contrast in de verschillende partijen voegt meestal juist wat toe. Uiteraard hoeft dit niet altijd. Uitproberen en je oren laten beslissen is het devies, ook als het gaat om de mate van panning.

Veel van de uitdagingen waar je bij het mixen mee te maken krijgt hebben te maken met het feit dat signalen concurreren om ruimte (en die ruimte niet oneindig is). Verschil in positie (L/R) en, vervolgens verschil in frequentieverdeling (EQ) kunnen vaak een hoop problemen oplossen zonder dat je meteen de levels moet aanpassen. M.n. in het midlaag valt er veel te winnen omdat vrijwel alle instrumenten een deel van de energie in dit gedeelte hebben zitten.

Als je interesse hebt om je dit soort ontzettend waardevolle basics eigen te maken raad ik je aan eens een keer op zoek te gaan naar de cursus "internal mixing":

http://www.tischmeyer-mastering.de/pwde/default.asp?lang=EN

De beste man doet de zaak wat mij betreft uitstekend uit de doeken en zorgt er met zijn methodische benadering voor dat je echt een idee krijgt waar je mee bezig bent als je aan het mixen bent.