Afstelling hals, recht of niet?

[Matthijs24]

Ik heb van vaak gehoord dat de hals van een elektrische gitaar zo afgesteld moet zijn dat hij een beetje hol staat. Nu las ik in een interview met Tommy Emmanuel waarin hij zegt dat de hals van de gitaar KAARSrecht moet staan. Is dat anders voor een akoestische gitaar? Of is het gewoon de mening van Tommy?

[LaurentB]

Dat is zijn mening, maar ik meen dat Eltjo Haselhoff dat ook zo afstelt. het is een beetje een keuze tussen geluid en bespeelbaarheid. Bij een heel vlakke hals kan het geluid een beetje dood worden, vind ik.

[Matthijs24]

Vlak is dan makkelijker neem ik aan? Tommy en Eltjo hebben beiden een geweldig geluid, al is het wel compleet anders.

[LaurentB]

Ja, hoe vlakker de hals, hoe lichter een gitaar speelt.

[barno]

Echt theoretisch 100 procent vlak is vaak niet mogelijk. Als je dan moet kiezen tussen iets neigend naar hol of naar bol, zal het hol moeten worden natuurlijk.

[Rinze]

Hoe vlakker de hals hoe hoe hoger de snaren moeten staan om aanlopen te voorkomen. Een beetje holling is een compromis om het aanlopen zoveel mogelijk te verdelen over de hele hals, zodat je er zo weinig mogelijk last van hebt.

[Harald]

Hol is veiliger, en makkelijker te controleren dan recht (Hij mag nl.niet bol zijn.) Daardoor zal elke gitaarbouwer voor hol kiezen, en zeggen dat dat nodig is.

De hals kaarsrecht afstellen is voor een lage actie ideaal. Er zitten wel nadelen aan vast.

- fretwerk moet echt heel goed zijn. Bij Tommy is dat vaak wel een probleem aangezien hij als op pad is zijn gitaar nauwelijks kan laten vlakken. Er zijn niet zo veel bouwers die dat wel even op 'klaar terwijl u wacht' basis willen doen. Heb hem vaak genoeg aan alle kanten horen kletteren live. Maar hij houdt genoeg over om te genieten :)
- zacht aanslaan is een must. Hoe harder je aanslaat, hoe verder de snaren uitslaan in hun trilling. Dat slaat bij een vlakke hals al snel dood tegen de eerste paar frets na waar je op dat moment fret. Bij een holle hals gebeurt dat minder snel. Tommy en Eltjo hebben allebei een zachte aanslag. Kan me herinneren van de keren dat ik op een gitaar van Eltjo gespeeld heb, dat ik me erg moest inhouden met aanslaan.
- ander punt is dat reactie van je gitaar op temperatuur luchtvochtigheid er eerder toe leidt dat het gaat kletteren, als je actie om te beginnen al heel erg laag is afgesteld.

Kortom, kaarsrecht kan, mits je de boel op orde houdt, niet te beroerd bent de truss rod af en toe zelf weer even bij te stellen, en niet te hard speelt. (en Tommy klinkt wel hard, maar dat komt door de versterking)

Elk nadeel hep sun foordeel trouwens, door de zachte aanslag kost dat minder tijd en energie en kun je weer sneller spelen, als je de beheersing kunt opbrengen.

[Rinze]

Maar dan kun je dus niet het echte dynamische bereik gebruiken van je akoestische gitaar.

Ik heb het in het verleden wel uitgeprobeerd met elektrische gitaren, je snaren moeten gewoon hoger om aanlopen te voorkomen. Wil je een zo laag mogelijk aktie zonder aanlopen kom je niet om een holling van ongeveer 0,3 mm heen imo. Persoonlijk vind ik het niet ok om vanwege een extreem lage aktie heel zacht aan te moeten slaan. Het kost ook je geluid, doordat de snaren geen ruimte hebben om fatsoenlijk te trillen.

[Matthijs24]

Oke bedankt mensen. Maar Tommy ramt toch wel aardig op zijn gitaar hoor.

[Rinze]

Bij de PLEK-techniek, waarmee een aantal fabrikanten hun frets laten afwerken door een computerprogramma met enorme precisie, simuleert men de spanning van de snaren op de hals en laat de machine dan een heel lichte holling aanbrengen. Bij elke test van een gitaar met PLEK lees je dat de snaarhoogte opvallend laag is zonder aanlopen.

Wil je de dynamiek van je gitaar uit kunnen buiten (en dat is wat anders dan hard aanslaan) zul je de snaren toch wat ruimte moeten geven. Het blijft een compromis, die hele afstelling, met name tussen bespeelbaarheid en klank. Wil je een rechte hals en toch ruimte voor de uitslag van je snaren dan zal de snaarhoogte omhoog moeten.

Een kaarsrechte hals klinkt ook anders trouwens, meer laag en hoog en minder mid dan een hals met een beetje holling. Het voelt ook echt anders, ik was er niet weg van.

Maar je kunt het natuurlijk altijd zelf even uitproberen ;) dat heb ik destijds ook gedaan, heb heel veel geprobeerd voor ik op een soort standaard uitkwam die - voor mij in ieder geval - het beste werkt.

Hard aanslaan doen flamencospelers ook, met lage aktie. Je krijgt dan een heel percussief geluid met minder sustain.

[Harald]

Oke bedankt mensen. Maar Tommy ramt toch wel aardig op zijn gitaar hoor.

Hij haalt af en toe wel uit, maar op zich tokkelt hij vrij zacht. Ik heb hem ook onversterkt horen spelen, ook op een gitaar van mij. Als hij 'uithaalt' klinkt dat gelijk zo doordat je dan de snaar tegen de frets hoort slaan. (luister bv. eens naar Johnny Guitar Watson, die sound komt voor een deel door de snaar met je duim van de hals af te trekken zodat hij eerst even de frets raakt. Albert Collins heeft dat ook, en Eric Johnson raadt aan om met upstrokes te spelen voor de sound met plectrum. Geeft het zelfde effect, als je niet recht omhoog, maar schuin van de gitaar af omhoog aanslaat.) Maar dan valt het eigenlijk nog steeds mee. Ook als hij met plectrum speelt trouwens. Probeer bij een nummer als Tall Fiddler of the Hunt maar gewoon zacht aan te slaan. Je zult merken dat het beter klinkt, en het makkelijker is om zo'n nummer dan snel te spelen. Het is wel even wennen om dat te doen trouwens.