vlak trekken achterkant gitaar : wat te doen ?

[fransoos]

6 Maanden geleden begonnen met de bouw van een 00 model gitaar; met name het achterblad
op dikte gemaakt en voorzien van bracing en het voorblad op dikte gemaakt.

Door omstandigheden heeft het project echter al die tijd stil gelegen.
Dus afgelopen week maar weer eens begonnen met het benden van de zijkanten wat met vallen
en opstaan moet gaan lukken.

Echter nu blijkt dat het achterblad van bol naar vlak getrokken is.
Hoe kan ik dit oplossen.
1e mogelijkheid is het midden van de bracing verzwaren met een gewicht ?
2e manier is de bracing er af slopen met het gevaar dat het hout teveel
beschadigt.
Iemand een andere oplossing?

http://img18.imageshack.us/img18/7701/backkoa.jpg (http://img18.imageshack.us/i/backkoa.jpg/)

[BLUEWEY]

Da's pech ! Heb je de bracings bol gemaakt ? En hoe vlak is vlak bij jou.., echt kaasrecht ?

[loose-fur]

De tijd dat het project stil lag heeft die rug waarschijnlijk in een drogere ruimte gelegen dan toen ie gefabriceerd werd in het atelier? Of het hout voor de rug bezat een andere (hogere) vochtigheidsgraad bij aanvang der werken? Volgens mij is vochtigheid hier in ieder geval de bepalende factor van het probleem. Hout werkt (krimp/zwelt) in de breedte, dus niet in de lengterichting van de nerf. Die werking is niet tegen te houden, noch met schroeven, spijkers of lijm. Het is buigen of barsten.
In jouw geval, Fransoos, is de rug gekrompen maar de balkjes uiteraard niet, daar die niet onderhevig zijn aan krimp in de lengterichting. Gevolg: de rug heeft de balken recht getrokken. Mocht je die rug weer in een iets vochtiger ruimte plaatsen (of als test, op de buitenkant bevochtigen) dan gaat ie uitzetten en terug rond komen te staan, maar da’s natuurlijk maar een tijdelijke oplossing.
Ofwel laat je dit zo, ofwel haal je de balkjes los en begin je opnieuw met de bebalking.. Ik vrees dat dit de enige oplossingen zijn.


Tee.

[BLUEWEY]

Miss is anders 'n oplossing..., om de balkjes helemaal af te korten.., dus zo plat mogelijk te maken (b.v. met dremel afslijpen..) en het blad dan bol te maken d.m.v. verwarmen en nieuwe, van onderen bol gevormde balkjes verlijmen ?? Dan hoef je dus alleen nieuwe balkjes te maken. Dat gaat nog..

In dit geval probeer ik natuurlijk alternatief te denken..

Edit; aan het model te zien wordt het 'n 000 ???

Als de balkjes makkelijk zijn los te stomen ofzo, dus zonder schade.., zou ik dat doen en ze dan alleen maar opnieuw bol maken van onderen..

Mijn zelfbouw spullen bewaar ik in een inbouw kast om ze tegen dit soort 'grappen' te beschermen en dat gaat tot nu toe behoorlijk goed. Het is overigens 13 a 14 graden in m'n ateliertje... bibber de bibber...

[Hedge]

Dik balen. Ik heb het ook twee keer gehad met hetzelfde bovenblad. Dit hout was te vers om lekker mee te werken. Ik heb de braces toen vervangen. Met warmwater/stoom ze los gemaakt en er weer nieuwe opgezet. Een andere oplossing zie ik ook niet.

[BLUEWEY]

Edit; heb inmiddels ontdekt dat het toch 'n 00 kan zijn.

[Zjef]

Ik zou ze de balkjes er gewoon af schaven en schrapen. Dit is minder drastisch dan stoom (wat eigenlijk ook weer vocht toevoegt).

[superfly]

Ai.. zit je niet mee fransoos, vervelend. Lijkt mij ook iets met de relatieve vochtigheid te maken te hebben, of het hout voor de achterkant is te vers geweest. Denk het eerste, de meter op mijn bouwzolder geeft momenteel een procent of 32 aan. Om die reden is het aan te raden de bracing buiten het stookseizoen aan te brengen en aaneensluitend te verlijmen met de zijkanten. "De doos dicht voor het stookseizoen"
Misschien dat er bij het stijgen van de RV de bolling weer terug komt, zo niet.
bracing er af (schaven is een goede optie) en opnieuw beginnen als de RV een beetje constant is. Even verder met de hals? Is ook leuk ;)

[fransoos]

De "back" een nachtje laten logeren in de werkplaats; de temperatuur en de RV
zijn resp. lager en hoger waardoor de bolling weer teruggekomen is.
( de achterkant is vanaf de zomer in de huiskamer geweest ).
Nu nog bedenken wanneer ik eea tot een doos moet verlijmen.

Kun je nagaan wat er voor krachten optreden op de doos alleen al door
wisselende RV en temp. Daarbij opgeteld de snaarspanning.

Bedankt voor jullie suggesties :-)

@Bluewey, hoe heb je dat ontdekt.

[loose-fur]

Mooi zo, Fransoos, vraag is echter wat de rug van deze gitaar zal uitspoken wanneer de gemonteerde body weer een tijdje in een droge woonplaats zal logeren?
Voor alle duidelijkheid, temperatuur heeft hier absoluut niks vandoen, een vergissing die wel meer metaalbewerkers maken wanneer ze aan de slag gaan met hout. De werking bij metaal is onderhevig aan warmte en koude, bij hout is dit enkel droogte/vochtigheid. Schuldige is dus niet een tropische hitte, maar de 90% luchtvochtigheid die daarbij kan horen. Hetzelfde verhaal bij 'erg droge' vriestemperaturen..


Tee.

[fransoos]

Ik was altijd in de veronderstelling dat bij een lage temperatuur er minder vocht opgenomen kan worden
dan bij een hogere temperatuur. De RV kan in procenten wel hetzelfde zijn maar de hoeveelheid vocht niet.

[stijnkenens]

Daarom heet het relatieve luchtvochtigheid.

Voorbeeldje: een kamer heeft een temp van 20° en een RV van 45%
Dan wil het zeggen dat de lucht 45% van zijn maximale opname capaciteit in water heeft.
Als je de temperatuur laat zakken, zal het % RV stijgen. (zolang je geen vocht weghaalt). Omdat koude lucht minder water kan bevatten.

Dit heeft te maken met de 'ruimte' tussen de lucht moleculen.
Warme lucht is meer in beweging, er is dus veel ruimte tussen, die opgevuld kan worden met water.
Bij koude lucht trillen die minder hard/snel ... waardoor er minder plaats is voor het water.
Dus eenzelfde hoeveelheid water in koude of warme lucht, geeft een ander percentage, en is daarom dus relatief.


s.

[aaronstonebeat]

Klopt, Stijn.
En toch is het 's winters, als het 's winters koud is en het gaat wat dat betreft behoorlijk goed de laatste tijd, aanmerkelijk droger dan anders.

Uit wikipedia (http://nl.wikipedia.org/wiki/Relatieve_luchtvochtigheid), en correct naar mijn bescheiden mening:

"De relatieve luchtvochtigheid is een verhouding die aangeeft hoeveel waterdamp de lucht bij de heersende temperatuur bevat ten opzichte van de maximale hoeveelheid die er in een bepaalde hoeveelheid lucht (bij die temperatuur) in kan."

Als het buiten koud is, kan de lucht daar minder waterdamp bevatten dan wanneer het warm is. Binnen houden we het graag op kamertemperatuur en de relatieve luchtvochtigheid keldert daar dus. Bij 20° kan er wel een bepaalde hoeveel waterdamp in de lucht, maar die is er gewoon niet omdat het buiten koud is en daarom is het 's winters vaak zo droog.

En dan gaat hout rare dingen doen, zoals krom of recht trekken; of de frets steken aan weerszijden uit de hals die je afgelopen zomer zo mooi en strak hebt gemaakt :soinnocent:

Natuurkunde is wonderschoon :lovelove:

[BLUEWEY]

Bedankt voor jullie suggesties :-)

@Bluewey, hoe heb je dat ontdekt.

Toevallig..., d.m.v. snuffel partijtjes bij The Fellowship Of Acoustics.., daar zag ik er 'n paar.

Nou wel 'n bouw verslag he ? :soinnocent:

[BLUEWEY]

Natuurkunde is wonderschoon :lovelove:

Op 't kromtrekken van gitaar ruggen na... :soinnocent: :seriousf:

[barno]

"...En dan gaat hout rare dingen doen, zoals krom of recht trekken; of de frets steken aan weerszijden uit de hals die je afgelopen zomer zo mooi en strak hebt gemaakt "


maar wat doe je daaraan? ik heb het bij nogal wat gitaren aan de hand gehad, dat de frets gaan uitsteken. De gitaren die ik bouw en die hier blijven, hebben er geen last van. Gitaren die van eigenaar (en omgeving) veranderen vaak wel. rot, want het lijkt alsof je ze niet goed hebt afgewerkt terwijl dat wel het geval was...

[aaronstonebeat]

Op 't kromtrekken van gitaar ruggen na... :soinnocent: :seriousf:

Als je het weet, kun je het voor zijn.
Je had het kunnen weten :sssh:

Toch vraag ik me nog steeds af in welk jaargetijde ik welke dingen het best kan doen. Misschien alleen in de lente en de herfst? Of alleen 's winters.

@ Barno:
Ja, in het eerste jaar van een nieuwe gitaar kan het een groot probleem zijn. Ik merk nu wel bij de gitaren die ik vorige winter heb bijgevijld dat het probleem kennelijk is opgelost.

Edit:

Dus bij tijdens de zomer gebouwde gitaren een definitieve bijvijl-service gedurende de daarop volgende winter incalculeren; tenzij het nog droger wordt dan voorheen hoef je de klant om dezelfde reden niet weer te zien.
Het lijkt me ook niets om je als bouwer voor te schamen; het is gewoon fysica. Dat kun je 's zomers niet voorzijn. Daarvoor moet eerst het hout krimpen door voldoende droogte.
Of je moet je gitaren onder ongecontroleerde omstandigheden vasthouden tot halverwege de eerste winter voordat ze, definitief bijgevijld, de deur uitgaan.

[Broodjekaas]

Dus "zomergitaren" zou je 's winters lekker buiten moeten laten staan :P
Relatieve luchtvochtigheid zegt dat de koude buitenlucht minder kan opnemen.

Heb je met gitaren die in de winter zijn gebouwd niet gewoon het omgekeerde probleem? Dat het hout zo bol trekt dat de constructie onder te hoge spanning gaat staan?
Als dat waar is kan je denk ik beter je gitaar in de herfst of lente bouwen. Dan komt je ideale hout-bol-heid 2 keer voor, en is de uitslag van het uitzetten en krimpen twee keer zo klein... Toch?

[superfly]

Toch vraag ik me nog steeds af in welk jaargetijde ik welke dingen het best kan doen. Misschien alleen in de lente en de herfst? Of alleen 's winters.
.
Wat ik er van begrepen heb:
Het beste kan je een hygrometer aan schaffen. En daarop de Relatieve Vochtigheid in de gaten houden (en statistiek opbouwen?) in je werkplaats / houtopslag. Een RV rond de 45% is optimaal, dat is in de meeste omstandigheden een gemiddelde waarde zodat je de minste zwel en werkingen mag verwachten. De standaard voor de industrie gitaarbouw zou de marge 42 tot 47% zijn.Idealiter probeer je critische handelingen (verlijmingen) plaats te laten vinden in periode dat je rond de 45% zit. De meeste bouwers, waarvan ik uitspraken gevonden heb, verlijmen geen bovenbladen als de RH boven de 55% komt.
Wanneer ideale periode is hangt af van de lokale omstandigheden.Op mijn bouwzolder zit ik eigenlijk het hele jaar redelijk save, m.u.v. tropische periodes, de hele zolder is afgeschoten met gipsplaat, misschien dat dat voor een buffer zorgt(?).
Ook niet onbelangrijk is het vochtgehalte van het hout zelf dat je verwerkt (Equilibrium Moisture Content, nederlandse term weet ik even niet) vuistregel is, meen ik, om hout te verwerken met een ECM tussen de 9 en 11%. Te nat hout zal aanzienlijk krimpen als het gaat drogen onder invloed van de RV. Om de EMC te bepalen zijn er ook weer apparaatjes,die zal ik
ooit voor vaderdag vragen,tot nu toe probeer ik het hout minimaal een jaar te laten liggen voor verwerking.

Wim

[superfly]

Aardig artikel over EM en de relatie met RV, inclusief krimppaercentages van een aantal houtsoorten
http://www.fpl.fs.fed.us/documnts/fplgtr/fplgtr190/chapter_04.pdf
(kwam ik tegen bij het OLF)