Luidsprekers, volume en impedante

[Mimasu]

Een technisch vraagje:

Ik heb een buizenamp met een Celestion G12M Heritage. In die amp hoort eigenlijk een G12H Heritage.

Ik zag dat de G12H een grotere gevoeligheid (dB per W) heeft dan een G12M. Dat betekent volgens mij dat de G12H bij een vergelijkbaar versterkervermogen iets harder klinkt. Dat is wat mij betreft ideaal want ik zoek zo veel mogeklijk clean headroom.

Nu de vraag: Ik heb een type speaker die beschikbaar is in zowel 8 als 15 ohm. Beide speakers hebben dezelfde gevoeligheid. Als ik dan de 8 ohm speaker op de 8 ohm trafo-output aansluit, of de 15 ohm speaker op de 15 ohm output. Gaat dat allebei even hard, of zit daar nog verschil tussen.

Leon

[cluseau]

Nu de vraag: Ik heb een type speaker die beschikbaar is in zowel 8 als 15 ohm. Beide speakers hebben dezelfde gevoeligheid. Als ik dan de 8 ohm speaker op de 8 ohm trafo-output aansluit, of de 15 ohm speaker op de 15 ohm output. Gaat dat allebei even hard, of zit daar nog verschil tussen.

Leon

Klankmatig zijn daar nog wel eens verschillende meningen over, persoonlijk heb ik daar geen mening over. Wat vermogen betreft maakt het niet uit. Als je speaker dezelfde impedantie heeft -maw geen misaanpassing- is het afgegeven vermogen van de amp optimaal.

Frans.

[MegaDrive]

Netelig onderwerp. Ik heb hier topics over gelezen waar je boeken mee kan vullen zonder dat enige consensus werd bereikt. Ik heb veel met speakers geexperimenteerd en mijn ervaring was dit: hoe hoger de weerstand, hoe prominenter de bass weergave. Hoe lager de weerstand, hoe hoger het volume. Mijn close mic metingen gaven een verschil van 1.9 dB tussen een 4 en een 16 Ohm speaker en een verschil van 0.9 dB tussen een 8 en 16 Ohm speaker. Dit was een test met een SM57, een JCM 800 2210 en ingespeelde G12T-75 speakers in dezelfde 1912 cab.

Nogmaals, dit zijn geen vuistregels, meningen of stellingen maar puur wat ik zelf heb ervaren uit mijn gepruts met speakers. Daarbij zijn teveel factoren buiten beschouwing gelaten om er echt goed peil op te trekken.

[cluseau]

...hoe hoger de weerstand, hoe prominenter de bass weergave. Hoe lager de weerstand, hoe hoger het volume. ....

Interessant, heb hier geen kennis van of ervaring mee maar mogelijk is dit een verklaring voor de verschillen. Zoals bekend hebben we niet voor niets een hoogspanningsnet voor de voeding van al deze spullen. Dit is uiteraard gedaan om de verliezen te beperken. Immers Het vermogen blijft gelijk dus spanning omhoog is stroom omlaag.

Het is nu juist de stroom welke voor verlies zorgt. Verlies is eigenlijk niet juist, omzetting in warmte is meer op zijn plaats. Een 16 Ohm uitgang geeft een hogere spanning bij een lagere stroom af dan een 4 Ohm uitgang. Omdat er ook speakerkabel en connectors met hun onvermijdelijke overgangsweerstand gebruikt worden lijkt het me logisch dat er verschil is in geluid vanwege de hogere verliezen in deze verbinding. Met name lange speakerkabels en slechte vuile connectors zullen hier een rol in spelen. Ook is het zo dat in lage tonen meer energie en dus ook eerder verlies gaat zitten dan de hogere frequentie's. Een en ander was ook de gedachte achter de lijnversterker.

Resumerend, lagere impedantie, lange kabels, slechte connectoren en lage frequentie's zijn bepalende factoren voor de ervaring die jij waarneemt. Voor zover ik dit logisch kan beredeneren.

Frans.

[iWishmaster]

Die redenering klinkt heel aannemelijk Frans. Kleine kanttekening die ik daarbij wil plaatsen: ik heb het één en ander ge-experimenteerd met impedantie en speakerkabels (lang niet zo uitgebreid als MegaDrive trouwens) en vond het verschil in alle gevallen zeer klein. Het verschil tussen 2 verschillende speakers is vele malen groter als het verschil tussen impedanties en kabels bijvoorbeeld.

[MegaDrive]

Goede aanvullingen! De verschillen zijn inderdaad klein (bij bijvoorbeeld een 1x12), maar worden groter zodra het om meer identieke speakers tegelijk gaat zoals in een 4x12.

Overigens is het wel interessant om te weten of die verschillen in klank/volume zich ook voordoen als je met (acceptabele) impedantie mismatches gaat werken. Klinkt een 8 Ohm speaker hetzelfde op de 4 Ohm aansluiting als op de 8 Ohm aansluiting? Ik heb te weinig verstand van elektrotechniek om dat onderbouwd te kunnen beredeneren.

[cluseau]

Het verschil tussen 2 verschillende speakers is vele malen groter als het verschil tussen impedanties en kabels bijvoorbeeld.

Deze uitspraak kan ik goed volgen en zijn zelfs door mij goed waarneembaar.

Iets meer moeite heb ik met de verschillen te horen welke MegDrive noemt. Daarbij heb ik wel geleerd dat muziekanten zeer kritisch kunnen zijn over iets waar iemand in het publiek zich totaal niet van bewust van is. Overigens vind ik die zelfkritiek respectabel, begrijp me niet verkeerd. Mijn expertise ligt weer op een ander vlak dan de muziekant welke dagelijks bezig is zijn gehoor te trainen en zijn geluid te analiseren al zijn er wel raakvlakken. Ik analiseer liever storingen in de apparatuur wat niet wegneemt dat ik erg geinteresseerd ben in de materie en daar ook van wil leren. Daar is het forum toch voor, van elkaar leren. Mijn reactie komt uit het overlappende deel van interesse en heb voor zover mogelijk mijn bijdrage gegeven maar eigenlijk hebben jullie echte muziekanten hier veel meer verstand van.

Frans.

[Kim Wilson]

Als je de weerstand verlaagt, gaat de stroom omhoog. Vandaar dat het harder klinkt.

[cluseau]

Overigens is het wel interessant om te weten of die verschillen in klank/volume zich ook voordoen als je met (acceptabele) impedantie mismatches gaat werken. Klinkt een 8 Ohm speaker hetzelfde op de 4 Ohm aansluiting als op de 8 Ohm aansluiting?

Je kan er donder op zeggen dat er verschil bij een mismatch optreed. Zeker in vermogen ga je inleveren en zoals mijn eerder betoog over de invloed van lage frequentie's denk ik dat je het in het lage gebied het eerste zal merken. De belasting heeft dus invloed op de karakteristiek van de amp wat logisch is. Of je het ook kan horen is weer een ander verhaal maar ik denk zeker van wel. Even onder ons, buizenampjes zijn wel heel vergevings gezind wat mismatch betreft. Soms veel meer dan de 100% welke wij hier altijd vermelden. Voor de veiligheid dien je de 100% niet te overschrijden.


Frans.

[cluseau]

Als je de weerstand verlaagt, gaat de stroom omhoog. Vandaar dat het harder klinkt.

Is niet helemaal waar, als de uitgangsimpedantie ook laag is gaat de weerstand wel omlaag maar zal het niet harder gaan klinken. Bij een lage impedantie van de versterker gaat de spanning immers omlaag maar de stroom omhoog. Resultaat is een gelijkwaardig vermogen.

Frans.

[GretschGuy]

Er zijn nogal wat variabelen v.w.b. het verschil in 'efficiency' bij gebruik van speakers met verschillende impedanties (even afgezien van 'n 'mismatch'.). Het is bij 'n buizenversterker in elk geval niet zo, dat de laagste impedantie per definitie het hoogste rendement uit de versterker haalt (bij transistor amps wel).

Als algemene stelregel kan je wel aanhouden dat de hoogste beschikbare impedantie, leidt tot het efficiëntste gebruik van de output trafo (voor alles daar voor maakt het niet uit).

Als je speaker outputs hebt van 16, 8 en 4 Ohm:
- Bij 16 Ohm gebruik je het secundaire deel van de trafo volledig;
- Bij 8 Ohm ongeveer 75%;
- Bij 4 Ohm ongeveer 50%.

Dramatische verschillen zijn er meestal niet te horen. Het laag kan wat strakker en dominanter zijn bij de hogere impedanties.

Gebruik in elk geval de hoogste beschikbare impedantie als de output trafo het vermogen van de amp maar net aan kan. Dan kan het net het verschil maken tussen probleemloos gebruik en dramatische gebeurtenissen

[cluseau]

(bij transistor amps wel).


-1

De laagste impedantie wil echt niet garanderen dat het hoogste rendement wordt gehaald. Dit wordt helemaal bepaald door de voeding en de eigenschappen van de powertrap. Dit geldt voor buizen EN transistoren. Het hoogste rendement wordt alleen gehaald bij een 100% match.


Frans.

[guitarnijboer]

Netelig onderwerp. Ik heb hier topics over gelezen waar je boeken mee kan vullen zonder dat enige consensus werd bereikt. Ik heb veel met speakers geexperimenteerd en mijn ervaring was dit: hoe hoger de weerstand, hoe prominenter de bass weergave. Hoe lager de weerstand, hoe hoger het volume. Mijn close mic metingen gaven een verschil van 1.9 dB tussen een 4 en een 16 Ohm speaker en een verschil van 0.9 dB tussen een 8 en 16 Ohm speaker. Dit was een test met een SM57, een JCM 800 2210 en ingespeelde G12T-75 speakers in dezelfde 1912 cab.

Nogmaals, dit zijn geen vuistregels, meningen of stellingen maar puur wat ik zelf heb ervaren uit mijn gepruts met speakers. Daarbij zijn teveel factoren buiten beschouwing gelaten om er echt goed peil op te trekken.

Als ik dit goed lees gebruik je twee verschillende G12T75 speakers, eentje van 8 en eentje van 16 ohm in de zelfde kast. In dat geval kan er gewoon een verschil zitten in de speaker zelf. Ook in speakers van hetzelfde type kan een behoorlijk geluidsverschil zitten. Meer laag of hoog weergave dan een andere speaker van het zelfde type is niet ongebruikelijk heb ik al eens gemerkt.

Om meer het resultaat van de verschillende impedanties te kunnen isoleren zou je twee speakers van 8 ohm moeten hebben die je de ene keer parallel en de andere keer in serie zet op resp. de 4 en 16 ohm aansluiting van de trafo.

Het vermogen per speaker veranderd dan niet, de spanning op de individuele speaker veranderd dan niet en de stroom door de individuele speaker ook niet. De speakers zelf blijven dan ook het zelfde.

[GretschGuy]

-1

De laagste impedantie wil echt niet garanderen dat het hoogste rendement wordt gehaald. Dit wordt helemaal bepaald door de voeding en de eigenschappen van de powertrap. Dit geldt voor buizen EN transistoren. Het hoogste rendement wordt alleen gehaald bij een 100% match.


Frans.


...even afgezien van 'n 'mismatch'.

-veel voor de moeite van het lezen niet nemen. En het gebruik van de term '100% match'.

[guitarnijboer]

Nog eens nadenkend is misschien een verschil ook te verklaren vanwege de speakerdemping die speakers in verschillende configuraties ondervinden.

Bij twee 8 ohm speakers in serie op 16 ohm heb je minder speakerdemping als bij twee 8 ohm speakers parallel op de 4 ohm aansluiting.

[driesp]

Volgens mij zou het beste dan in principe een hoogomige speaker moeten zijn, met een hoogomige output van de OT. Dan werk je op hogere spaningen, maar zijn de stromen en verliezen kleiner, en kan je ook een kleinere diameter van speakerkabel gebruiken ( waaruit volgt dat bij dezelfde diameter dus minder verlies zal optreden ). Nog eens gezien in textielindustrie, erg grote motoren van ong. 10kW, gevoed met érg fijne kabels, maar ze werkten wel op een paar kVolts..

[Mimasu]

Heren, bedankt voor alle wijze woorden.

Naast het antwoord op mijn oorspronkelijke vraag een heleboel extra informatie.

De conclusie lijkt me dat er geen grote volumeverschillen bestaan tussen een 8 ohm speaker op de 8 ohm output en een 16 ohm speaker op de 16 ohm output. Ik begrijp uit sommige reacties dat het wellicht zelfs iets gunstiger is een 16 ohm speaker te gebruiken dan een 8 of 4 ohm speaker.