Mattia
5 april 2009, 17:05
Ik zie toch geregeld vragen opkomen over verschillende lijmsoorten, wat nou wel geschikt is, wat niet, waar je op moet letten, etc, dus ik dacht: laat ik eens een korte FAQ in elkaar flansen over verschillende lijmsoorten. Dit is gebaseerd om mijn eigen kennis en ervaring, toevoegingen zijn zeer welkom.
Lijm in de gitaarbouw: wat wordt waarvoor gebruik?
Titebond Original: gele houtlijm, witte fles, rode dop. De 'standaard' uitvoering van Franklin, in NL via verschillende webshops en bij Baptist in Arnhem te krijgen. Datum: check de code op de fles, eerste getal is het jaar, eerste letter is de maand (met een paar die je overslaat, zoals de I, omdattie op een 1 lijkt, denk).
Eigenschappen: PVA (polyvinylacetaat) houtlijm, ookwel 'aliphatic resin' (AR) lijm genoemd. Goed voor hout-hout verbindingen, minimale tot geen 'creep' (beweging onder spanning), hardt goed uit. Niet waterdicht. Laat het hitte + vocht los.
Bewaartips: binneshuis. ZEKER niet onder het friespunt laten komen. Ik gebruik liefst een fles van 1 jaar oud, max 1.5 jaar.
Gebruiken voor: zowat alle hout-hout verbindingen, oa verlijmen van body blanks, gitaartops, toetsen, etc. Sommige houtsoorten schijnen soms moeilijk te doen (m.n. cocobolo en dergelijke exoten), maar in principe is het overal voor bruikbaar. De 'gouden standaard' onder de houtlijmen.
Titebond II: watervaste versie van Titebond, waterdicht. Hard minder goed uit, meer creep.
Gebruiken voor: je tuinmeubels. Weghouden van gitaren - geen reele voordelen, wel nadelen.
Hide Glue: oftewel beendelijm. Gemaakt uit dierlijk materiaal (ofwel huid, of bot, soms andere spullen. Gooi het even allemaal op een hoop). De traditionele keuze.
Eigenschappen: hard erg goed uit, nul creep, de besterond de 62 graden (plus minus een paar), dus je hebt maar seconden de tijd. Een flinke klap en het kan loslaten zonder breuk, en is dus uitstekend te repareren. Heel makkelijk om op te ruimen/schoon te maken.
Bewaartips: droog houden en het is ongeveer eindeloos houdbaar, gemengd een week of 2-3, in de ijskast. Je kan het theoretisch ook bevriezen, maar het is vaak net zo makkelijk om wat 'verse' te mengen, precies genoeg.
Gebruiken voor: mag overal, zelf gebruik ik het vooral bij akeostische gitaren, en m.n. bij het voegen van het bovenblad, voor de zangbalken, en om de brug erop te lijmen. Dat kan ik nog redelijk snel, voor overige zaken is het wat te friemelig. Bij uitstek DE lijm om mooie, onzichtbare houtreparaties te verrichten als je weet wat je doet.
Polyurethaan Lijm: oftewel bruislijm, constricutielijm.
Eigenschappen. Watervast, hittebesendig, in principe niet uit elkaar te halen. Wordt gecatalyseerd door een beetje water, dus oppervlaktes iets vochtig maken helpt goed. Vergt goede druk om te zorgen dat je een dunne, onzichtbare lijmnaad krijgt. Het brose, schuimige heeft nul komma nul kracht, dus alles moet goed aansluiten. Gebruik handschoenen.
Bewaartips: droog houden.
Gebruiken voor: alle laminaten die nooit uit elkaar moeten. Ik gebruik het vooral voor kopplaten of binnendelen voor akoestische gitaren, waar een zichtbare lijmnaad niet relevant is (of er toch contrasterende houtsoorten in het spel zijn). Ook geschikt voor het verlijmen van bijv. carbon fibre in halzen of balken. Het bruisspul vind ik zelf irritant, dus ik gebruik het beperkt, vooral bij het maken van mallen, eigenlijk.
Secondenlijm: superglue, CA, Cyanoacrylate, hoe je het ook wil noemen. Ooit bedoeld als wondhechtmmiddel.
Eigenschappen: verschillende diktes, verschillende toepassingen. Erg handig voor allerhande aan reparaties.
Bewaartips: koelkast voor ongeopende flesjes, in het donker.
Gebruiken voor: inleggen, reparaties, bindings (hout op hout, PVC/plastic op hout; na sealen met schellac, eerst binding aanbrengen, dan dunne secondenlijm. Werkt perfect), lakreparaties aan polylakken. Ik doe er geen structurele reparaties mee.
Epoxy: ook wel twee componentenlijm genoemd. Je hebt allerlei variaties, allerlei droogtijden. De grote merken zijn aanzienlijk beter dan de bison spuitjes van de bouwmakrt, en specialistische soorten zijn voor allerlei doeleinden beschikbaar.
Eigenschappen: hars en hardner moeten volgens instructie van de fabrikant gemengd worden - bij de duurdere/betere, zoals West Systems, gaat het op gewicht, dus een weegschaal is een pre. Je hebt ze van sneldrogend (5 a 30 minuten) tot langzaamdrogend (24 uur en langer). Met hitte (zonder vocht) los te krijgen. Watervast.
Bewaartips: koel en donker.
Gebruiken voor: ideaal voor verbindingen van moeilijke houtsoorten (bijv. exoten), en verbindingen waar je geen vocht wil toevoegen (anders dan bij alle andere genoemde lijmsoorten op secondenlijm na), zoals het verlijmen van een toets of halslaminaten - alhoewel ik halszen meestal gewoon met titebond doe en de tijd geef om weer 'tot rust' te komen voordat ik de toets verlijm. Liefst weken tot maanden. Ook geschikt voor bodies. Groot verschil met alle anderen: echt gatenvullend, dus heeft cohesive kracht en adhesieve kracht, en je moet due NIET kneiterhard klemmen - als er geen lijm in de naad blijft zitten, zal de verbinding te zwak worden. Gewoon met matige druk klemmen en er is niets aan de hand.
Ook goed te gebruiken als porieenvuller - ik vind ZPoxy Finishing Resin (bij de betere modelbouwzaak te krijgen) prettig in het gebruik. Deze en andere 'duurdere' (oa West Systems, google eens op botenbouw sites) epoxysoorten veel fijner om te verwerken en schuren dan de bouwmarktvarianten.
Zo. Dat zijn ongeveer de lijmsoorten die ik zelf gebruik in de gitaarbouw.
Lijm in de gitaarbouw: wat wordt waarvoor gebruik?
Titebond Original: gele houtlijm, witte fles, rode dop. De 'standaard' uitvoering van Franklin, in NL via verschillende webshops en bij Baptist in Arnhem te krijgen. Datum: check de code op de fles, eerste getal is het jaar, eerste letter is de maand (met een paar die je overslaat, zoals de I, omdattie op een 1 lijkt, denk).
Eigenschappen: PVA (polyvinylacetaat) houtlijm, ookwel 'aliphatic resin' (AR) lijm genoemd. Goed voor hout-hout verbindingen, minimale tot geen 'creep' (beweging onder spanning), hardt goed uit. Niet waterdicht. Laat het hitte + vocht los.
Bewaartips: binneshuis. ZEKER niet onder het friespunt laten komen. Ik gebruik liefst een fles van 1 jaar oud, max 1.5 jaar.
Gebruiken voor: zowat alle hout-hout verbindingen, oa verlijmen van body blanks, gitaartops, toetsen, etc. Sommige houtsoorten schijnen soms moeilijk te doen (m.n. cocobolo en dergelijke exoten), maar in principe is het overal voor bruikbaar. De 'gouden standaard' onder de houtlijmen.
Titebond II: watervaste versie van Titebond, waterdicht. Hard minder goed uit, meer creep.
Gebruiken voor: je tuinmeubels. Weghouden van gitaren - geen reele voordelen, wel nadelen.
Hide Glue: oftewel beendelijm. Gemaakt uit dierlijk materiaal (ofwel huid, of bot, soms andere spullen. Gooi het even allemaal op een hoop). De traditionele keuze.
Eigenschappen: hard erg goed uit, nul creep, de besterond de 62 graden (plus minus een paar), dus je hebt maar seconden de tijd. Een flinke klap en het kan loslaten zonder breuk, en is dus uitstekend te repareren. Heel makkelijk om op te ruimen/schoon te maken.
Bewaartips: droog houden en het is ongeveer eindeloos houdbaar, gemengd een week of 2-3, in de ijskast. Je kan het theoretisch ook bevriezen, maar het is vaak net zo makkelijk om wat 'verse' te mengen, precies genoeg.
Gebruiken voor: mag overal, zelf gebruik ik het vooral bij akeostische gitaren, en m.n. bij het voegen van het bovenblad, voor de zangbalken, en om de brug erop te lijmen. Dat kan ik nog redelijk snel, voor overige zaken is het wat te friemelig. Bij uitstek DE lijm om mooie, onzichtbare houtreparaties te verrichten als je weet wat je doet.
Polyurethaan Lijm: oftewel bruislijm, constricutielijm.
Eigenschappen. Watervast, hittebesendig, in principe niet uit elkaar te halen. Wordt gecatalyseerd door een beetje water, dus oppervlaktes iets vochtig maken helpt goed. Vergt goede druk om te zorgen dat je een dunne, onzichtbare lijmnaad krijgt. Het brose, schuimige heeft nul komma nul kracht, dus alles moet goed aansluiten. Gebruik handschoenen.
Bewaartips: droog houden.
Gebruiken voor: alle laminaten die nooit uit elkaar moeten. Ik gebruik het vooral voor kopplaten of binnendelen voor akoestische gitaren, waar een zichtbare lijmnaad niet relevant is (of er toch contrasterende houtsoorten in het spel zijn). Ook geschikt voor het verlijmen van bijv. carbon fibre in halzen of balken. Het bruisspul vind ik zelf irritant, dus ik gebruik het beperkt, vooral bij het maken van mallen, eigenlijk.
Secondenlijm: superglue, CA, Cyanoacrylate, hoe je het ook wil noemen. Ooit bedoeld als wondhechtmmiddel.
Eigenschappen: verschillende diktes, verschillende toepassingen. Erg handig voor allerhande aan reparaties.
Bewaartips: koelkast voor ongeopende flesjes, in het donker.
Gebruiken voor: inleggen, reparaties, bindings (hout op hout, PVC/plastic op hout; na sealen met schellac, eerst binding aanbrengen, dan dunne secondenlijm. Werkt perfect), lakreparaties aan polylakken. Ik doe er geen structurele reparaties mee.
Epoxy: ook wel twee componentenlijm genoemd. Je hebt allerlei variaties, allerlei droogtijden. De grote merken zijn aanzienlijk beter dan de bison spuitjes van de bouwmakrt, en specialistische soorten zijn voor allerlei doeleinden beschikbaar.
Eigenschappen: hars en hardner moeten volgens instructie van de fabrikant gemengd worden - bij de duurdere/betere, zoals West Systems, gaat het op gewicht, dus een weegschaal is een pre. Je hebt ze van sneldrogend (5 a 30 minuten) tot langzaamdrogend (24 uur en langer). Met hitte (zonder vocht) los te krijgen. Watervast.
Bewaartips: koel en donker.
Gebruiken voor: ideaal voor verbindingen van moeilijke houtsoorten (bijv. exoten), en verbindingen waar je geen vocht wil toevoegen (anders dan bij alle andere genoemde lijmsoorten op secondenlijm na), zoals het verlijmen van een toets of halslaminaten - alhoewel ik halszen meestal gewoon met titebond doe en de tijd geef om weer 'tot rust' te komen voordat ik de toets verlijm. Liefst weken tot maanden. Ook geschikt voor bodies. Groot verschil met alle anderen: echt gatenvullend, dus heeft cohesive kracht en adhesieve kracht, en je moet due NIET kneiterhard klemmen - als er geen lijm in de naad blijft zitten, zal de verbinding te zwak worden. Gewoon met matige druk klemmen en er is niets aan de hand.
Ook goed te gebruiken als porieenvuller - ik vind ZPoxy Finishing Resin (bij de betere modelbouwzaak te krijgen) prettig in het gebruik. Deze en andere 'duurdere' (oa West Systems, google eens op botenbouw sites) epoxysoorten veel fijner om te verwerken en schuren dan de bouwmarktvarianten.
Zo. Dat zijn ongeveer de lijmsoorten die ik zelf gebruik in de gitaarbouw.