Klankinvloed lak acoustische gitaar?

[freekick]

Ik heb de indruk dat er vooral bij goedkopere gitaren
een dikke laklaag aangebracht wordt.
Ze glimmen dan wel mooi maar ik vraag me af hoe de invloed van zo een relatief harde laag op de klank is.

Zelf heb een Martin (amerikaans) hoogglans maar bij de naden kan ik zien dat het een betrekkelijk dunne vernislaag is.
Mijn Ayers (vietnamees) is mat gelakt en ook een dunne laag.
Mijn klassieke Yamaha(Taiwan) lijkt een wat dikkere coating te hebben.

Is dun naar jullie mening beter ??

[Laser]

Dun is beter.
Dik is minder goed.
De aard van de lak speelt ook een rol.
En of die in één of in meerdere lagen werd opgebracht.

Bedoeling van een instrument is dat door trilling van het bovenblad klanken worden voortgebracht.
Bedoeling van een laklaag is het hout te beschermen tegen invloeden van buitenaf.
Dat zijn tegenstrijdige bedoelingen, het één werkt het ander tegen.
Dus is het zoeken naar het beste compromis... een instrument lakken om het lang te kunenn bewaren, en toch het hout vrij laten om te trillen/klank voort te brengen.

Lak zal - door de aard van het beestje - trilling verhinderen en dat heeft bijgevolg een invloed op de voortgebrachte klank.
Vergelijk het met een glasplaat over een elastische sportvloer. Daar kan je ook op springen, maar het geeft niet mee en voelt niet lekker.

Bij goedkopere gitaren wordt vaak in één spuitbeurt een dikke laag gelegd, en die dikke harde laag verroert niet. Dat oogt mooi glad en glanzend, maar klinkt niet. De gitaar zal wel wat beter bestand zijn tegen regen/vocht. Levert prima kampvuurgitaren op.

Bij (ander extreem) schellak wordt de lak (= uitwerpselen lakluisje) na oplossing in alcohol heel dun maar stevig (katoenprop) op het hout aangebracht; goede binding lak/hout, en na verdamping alcohol een finterdunne laklaag met een goede bescherming van het hout. Hier wordt laag na laag op elkaar gewerkt, de lagen verbinden zich onderling telkens opneiuw met de schellak oplossing over de vorige laag gewerkt wordt. De laagjes liggen dus niet "los" op elkaar maar kleven echt in elkaar. Zeer bewerkelijk procédé, daarom zeer duur (niet zozeer de grondstof, wel de uren werk). Voordeel is dat latere schade aan de lak heel mooi kan weggewerkt worden.

Om er wat minder werk in te moeten steken heeft men verschillende lakprocédés uitgewerkt die
- minder tijd in beslag nemen (time=money, de machines moeten draaien, productietempo!)
- met gestandaardiseerde chemische producten kunnen uitgevoerd worden, waar ook ter wereld (uniformiteit van de productie, verplaatsbaarheid van de productie naar andere landen..)

Ik kan nog even doorgaan...

Dus:
- dun is beter
- dik is minder goed.

[Mattia]

IMO maakt laksoort - als het maar harde lak is, geen dempende olie (maar: oliefinish, dus vernis eigenlijk, op een schellac sealer kan ook prima klinken) - bitter weinig uit. Lakdikte is van belang.

Een dikke laag schellac of nitro klinkt stukken slechter dan een dunne laag polyester. Niet voor niks dat het overgrote deel fabrieken alsook custom shops en handbouwers van akoestische gitaren polyester lakken gebruiken, maar dan wel mooi dun aangebracht.

Verder, 'Lak zal - door de aard van het beestje - trilling verhinderen' is dus niet het geval; schellac (en, gok ik, ook sommige andere laksoorten) heeft lagere demping (=vibratieabsorbtie) dan het hout waar het overheen wordt gespoten/gepolitoerd. Wat dikke lak wel toevoegt is massa, en dat geeft dus enige mate van demping. Maar het is niet iets dat intrinsiek is aan de meest gangbare harde laksoorten.

Qua binding lak/hout, verder, zul je weinig laksoorten tegekomen die sterker binden dan een moderne polyester. Niet voor niets worden veel akoestische brugdelen gewoon op de lak gelijmd, met secondenlijm, door bedrijven en kleinere shops (denk aan Larrivee, Rick Turner) die polyester lakken gebruiken. En bij zowel nitro als goed aangebrachte polyesters kleven de lagen net zozeer in elkaar, en vormen een enkele filmlaag. Polyurethanen meestal niet, vernis ook niet, maar dat wil nog niet zeggen dat het akoestisch een slechtere finish is.

Moderne lakken zijn prima, super, hard, stevig, harden snel uit (UV licht, chemisch) alles wat je wil, met als enige 'nadelen' dat ze a) enorm duur zijn b) enorm giftig zijn (al is nitro ook niet gezond) en c) nooit die mooie gele vintage look zullen hebben van nitro (maarja, of dat nou per se nadeel is is een andere discussie).

[jplm]

Lak zal - door de aard van het beestje - trilling verhinderen en dat heeft bijgevolg een invloed op de voortgebrachte klank.

Wat ik mij in dit verband wel eens heb afgevraagd: als je je gitaar fingerpicking speelt, en dus bij (blues)nummers de bassnaren dempt, dus je handpalm nota bene laat rusten op het zadel, maakt de lak dan nog steeds veel uit voor het geluid? Ik bedoel, als we onszelf wijs maken dat de lak de trilling tegen kan houden, dan zou er bij palmmuting toch helemaal geen geluid meer uit je gitaar moeten komen. En hetzelfde vraag ik me af bij de constructie van Breedlove, waar de brug met een forse constructie is verbonden met het eindblok.

Groet, Jan.

[Enra]

Er wordt veel meer ophef gemaakt over lak dan nodig. Lak is niets meer dan een beschermlaag voor het kale hout en derhalve noodzakelijk. En die beschermlaag hoeft niet dikker te zijn dan de bescherming vereist. En dan hoeft er beslist geen belemmering voor geluid te zijn.

Vroeger was lakkeuze minimaal; men had niet de moderne lakken van nu. Lak beperkte zich tot zo ongeveer tot politoer en nitrocellulose. Tegenwoordig is de keuze enorm.

Laten we nu met gitaarbouw wat vooruitstrevender blijven en ons niet conformeren aan de mentaliteit die heerst in de vioolbouw waar alles op traditie gestoeld is

[chris c]

IMO maakt laksoort - als het maar harde lak is, geen dempende olie (maar: oliefinish, dus vernis eigenlijk, op een schellac sealer kan ook prima klinken) - bitter weinig uit.

Vele instapmodellen van duurdere merken (Martin, Taylor, Larrivée), en ook gitaren van merken als Seagull, Epiphone, Walden, enz. hebben een matte afwerking, ik neem aan omdat die goedkoper is om aan te brengen. Wat voor lak is dat dan ? Is dat geen olie ?

[Mattia]

Vele instapmodellen van duurdere merken (Martin, Taylor, Larrivée), en ook gitaren van merken als Seagull, Epiphone, Walden, enz. hebben een matte afwerking, ik neem aan omdat die goedkoper is om aan te brengen. Wat voor lak is dat dan ? Is dat geen olie ?

Meestal polyester of polyurethaan van een of andere soort. Vergt meestal inderdaad minder werk (geen porien vullen, uitpolijsten is geen issue), en is dus goedkoper.

Het heeft ook deels met stijl te maken; in de amerikaanse traditie is gloss = goed. Glans is geld is mooi. Dat apen de verre oosten gitaren na. Als je iets dichter bij huis kijkt heb je uiteraard klassieke gitaren (schellac, ook glans, maar niet zulke glans) en engelse bouwers (o.a. Lowden) die toch voor een soberdere look gaan, vaak zonder hoogglans lak, zonder overdreven hoeveelheden parelmoer, met meer houttonen/minder plastic.

[Enra]

Meestal polyester of polyurethaan van een of andere soort. Vergt meestal inderdaad minder werk (geen porien vullen, uitpolijsten is geen issue), en is dus goedkoper.

Ik gebruik al jaren standaard PU-lak (polyurethaan), maar er is geen sprake van minder porien vullen hoor. Het is uiteindelijke net zo veel werk als elke andere laksoort om het mooi te krijgen. En reken maar dat je moet polijsten!!!

Verder kun je PU-lakken in hoogglans, zijdeglans en zelfs mat krijgen. Het is maar net waar je voor gaat.

[chris c]

Het heeft ook deels met stijl te maken; in de amerikaanse traditie is gloss = goed. Glans is geld is mooi. Dat apen de verre oosten gitaren na. Als je iets dichter bij huis kijkt heb je uiteraard klassieke gitaren (schellac, ook glans, maar niet zulke glans) en engelse bouwers (o.a. Lowden) die toch voor een soberdere look gaan, vaak zonder hoogglans lak, zonder overdreven hoeveelheden parelmoer, met meer houttonen/minder plastic.

Ik merk toch ook dat een hoogglans lak de gitaar beter beschermt tegen krasjes, wrijving van de arm, enz.

Ik heb een Noord-Ierse Avalon gitaar met zo'n zijdeglans afwerking, maar het lijkt toch niet op wat ik zie op die goedkopere modellen, en het voelt ook zachter. Ze hebben mij eens verteld dat ze 11 lagen aanbrengen, na elke laag polijsten, weer een nieuwe laag, enz.

Ik heb de indruk dat het procédé of de laksoort voor de goedkopere matte gitaren echt verschillend is, maar ik heb er geen verstand van, vandaar mijn vraag.

[Mattia]

Enra: uiteraard, ik was niet duidelijk genoeg. De laksoort is hetzelfde, de specifieke lak (matte versie) is duidelijk anders. Matte afwerking KAN tijdbesparend zijn, en is het bij menig budget model ook inderdaad, en het is ook vaak dunner/fragieler.

Chris: een matte afwerking a la Lowden/Avalon vergt minstens evenveel tijd als een hoogglans gelakte gitaar, en is ook absoluut niet 'minder' van kwaliteit. Als het 'matte' effect puur achteraf is aangebracht dan wordt het na verloop van tijd 'gepolijst' door wrijving van de arm, en zal er wat glanzender uitzien.

Verder: alle moderne lakken (polyurethaan + polyester) zijn vergeleken met nitro en schellac kneiterhard. En dus 'bulletproof'. Het is maar net wat je van een gitaar wil/verwacht met betrekking tot lakhardheid.

[fretboardtoash]

Levert prima kampvuurgitaren op...

aangenomen natuurlijk dat er genoeg brandbare stoffen in de lak zitten, maar je hebt gelijk ik merk het verschil ook ze leven minder naarmate er meer lak op zit. Zo'n gitaar wil minder is te braaf en bijt niet genoeg, ik merk dit met name bij de gitaar van m'n vriendin een 100 euro kiesjekleurgeengezeur gitaar.